noditzàu , agt Definizione
postu a notu, sinnalau, annoditzau; su prus bene bófiu
Sinonimi e contrari
nodidu,
sinnaladu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remarqué,
signalé
Inglese
indicated
Spagnolo
señalado
Italiano
notato,
segnalato
Tedesco
angezeigt,
gekennzeichnet,
empfohlen.
nódiu, nodíu nodídu
nodónzu , nm Definizione su nodare, cricare e tènnere preugu Etimo srd.
nodóssu, nodósu , agt, nm: nudosu Definizione
chi est totu nodos, chi portat nodos; nau de animale, maladia a s'ossu, genia de ufradura
Sinonimi e contrari
annuosu,
corronosu,
neosu,
nodhulosu,
noischedhosu,
nudorosu
| ctr.
nébidu
Frasi
fit arrambadu a unu banchedhu nodossu de ozastru ◊ zughiat in manos unu fuste de ozastru nodosu e russu piús de su bultzu ◊ portat is manus pitichedhas e nuosas che s'ollastu
Etimo
ltn.
nodosus
Traduzioni
Francese
noueux
Inglese
knaggy
Spagnolo
nudoso
Italiano
nodóso
Tedesco
knotig
nodriaméntu , nm Sinonimi e contrari mànigu, nurdiadura, nutrimentu Frasi su corpus rechedit su nodriamentu po dhu podi sustenni.
nodrigàre , vrb: nordigare,
nudriai,
nudricare,
nudrigare,
nurdiai,
nurdigare,
nutricare Definizione
giare o pigare alimentu, nutrimentu, ma nau prus che àteru in sensu figurau
Sinonimi e contrari
alimentai,
nudrire
/
campare
Frasi
no bastant sos de domo, sos de fora puru depo nordigare! ◊ su pani si núrdiat ◊ ca l'at nudrigada fitianu, sèndheli sorre, "mama" l'at giamada (P.Zedda)◊ comente si nódrigat su pipiu de naschidórgiu?◊ est nordigannodhu sa pobidha ca issu est malàidu
2.
cantos pastores, teracos, aggrucant sos ierros nudricandhe s'anzenu in s'istempériu! ◊ aperzo sas ventanas a sas chertas eternas, ma núdrico in s'óspile imbaléschiu de anneos ◊ batint ranzeras e núrdigant sos annos saliosos ◊ cun totu cussu dinare si podet nudricare víssiu e godimentu cantu cheret
Etimo
ltn.
nutricare
Traduzioni
Francese
nourrir
Inglese
to feed
Spagnolo
alimentar,
nutrir
Italiano
nutrire
Tedesco
nähren.
nódu , nm: nou,
nudu Definizione
incropada o lobu istrintu de cosa chi faet a acapiare (codriola, ligatzu, fune o àteru) fatu a manera de poderare impare cosas diferentes o medas; foedhandho de sa carena, genia de gurone, de cosighedha tundha chi si faet, coment'e unu giúmburu, o fintzes ingrussadura de is annoigadòrgios o in àteru css. tretu de sa carena (es. in s'ischina) o fintzes de erbas e linnas ue bogant àteru cambu; foedhandho de linnas segadas, mescamente sa linna de su cambu o nae chi ch'est arresurtada in mesu de su truncu o nae prus grussa comente at sighiu a ingrussare: arresurtat a istúturu, faet un'àngulu cun su truncu, e segundhu comente benit segada si paret unu tretu tundhu diferente / erba de chentu nodos = erbastérria (Polygonum aviculare), erba de centus nuus = survache (Equisetum palustre)
Sinonimi e contrari
annou,
nú
/
nodule
Modi di dire
csn:
zenias de nodu: afissu, sizidu o istrintu, lascu, mortu o acugurrau (chi no s'isorbet o malu a isòrbere), curréntile o currente (chi sucurret), biu (de si pòdere isòrbere comente si tirat unu cabu); èssere allorigadu che unu nodu moltu = fatu a unu gantzu, própiu a lóriga; n. in bula = maladia de no ingullire, dispiaghere mannu chi paret de zúghere cosa in bula, fintzas carchi cosa in contràriu chi no si cheret baliare, no si atzetat; su n. o figu de sa bula = itl. pómo di Adamo; n. de s'ischina = vèrtebra; nodos de sa manu, de sos pódhighes, us nudus de us didus = annugradorzos, nògias
Frasi
torro gràssias a Deu chi apo atzapau sos nodos isortos ◊ sa lana si est imbojada e fata a nodu ◊ prendhe a nodu mortu chi no s'isorbat!◊ unu marzane tentu a lobu cricaiat de si fuire, ma prus si moviat e prus su nou istringhiat ◊ si m'at fatu unu nudu in buca de s'istòcomo
2.
s’istrinta de manu sua fachiat tracare sos nudos de pódhiches de chie lu saludait
4.
su nodu mortu chi aimus fatu in abbratzos si est pro sempre isortu ◊ su nodu de su piantu ti astringhiat sa bula ◊ s'istògomo lu zuto a nodu mortu e in buca no m'intrat alimentu
Etimo
ltn.
nodus
Traduzioni
Francese
nœud,
broussin
Inglese
knot
Spagnolo
nudo
Italiano
nòdo,
nòcchio
Tedesco
Knoten.
nódu 1 , nm: nou 2 Definizione
pedra manna meda, orroca, fintzes cúcuru de monte de orrocas / min. nodischedhu; concas de nou = nodos, gai comente si ndhe bidet a paris a terra in sos caminos
Sinonimi e contrari
arroca,
caróngiu,
crastu,
marràgiu
Frasi
bi aiat unu nodu sanu timidu dae onzi minadore ◊ si bidiat sa bidha che nodu solitàriu in altu mare ◊ sa citade est posta in terra che unu nodu rutu dae s'altu ◊ connosco cuss'orroca chi nant su "Nou orruèndheche"
Traduzioni
Francese
roc,
rocher
Inglese
rock
Spagnolo
roca
Italiano
masso
Tedesco
Block,
Felsblock.
nódu 2 , nm: notu Definizione su ischire, su connòschere, su arregodare po àere bistu Modi di dire csn: pònnere a notu, tènnere a notu = abbaidare bene unu logu o una cosa de si pòdere ammentare ite fit, inue, candho, comente e totu su chi serbit pro l'agatare torra; andai a su nodu = andai mirendu a unu puntu fissu chi fait de ghia; tènnere nodu = àere postu a notu, ammentare; èssere de notu = èssiri bellus a arregordai bèni una cosa, logu, genti, isceti po dh'èssiri bia una borta; su nodu de un'animale = su naturale, s'istintu; pèrdere notu, pèrdere de notu a unu, de unu = iscarèsciri, no dh'arregordai, no dhu connosci prus Frasi in malu no bi apo pessau e mancu mi l'apo postu a notu ◊ su ladru fit tentu a notu pro l'arrestare ◊ fit pitzinnu de notu: ischiat de cada anzone cale fit sa mama ◊ prite mi naras chi no so de notu, chi no connosco chi ses tianesu? ◊ s'àinu est animale de notu: ue colat una borta no si l'irméntigat prus ◊ ammèntadi sa die, giughe a notu s'ora! ◊ deo no dhu tegno a notu ca no dh'apo torrau a bíere ◊ fintzas de notu ti fia perdindhe, de candho fimus chentza nos bídere!◊ su nodu est ca su crabaxu depit connosci craba e crabitu po dhu ammamai Etimo srd.
nodúle , nm Definizione nodu mannu in is linnas, ma fintzes lobu istrintu malu a iscapiare Sinonimi e contrari nodu Etimo srd.
nodulósu , agt Definizione nau de sa linna, de su linnàmene, chi est nodosu, totu nodos Sinonimi e contrari nodosu.
Noè , nm: Noeu Definizione su nódidu patriarca de sa Bíbbia, cudhu de su dellúbbiu universale / s'arcu, su circu de N. = circhiolla Frasi Noè, candho s'iscredet chi prus su corbu no biet torrau - su tontu mannu! - credet ch'in sas abbas si siat afocau (A.G.Solinas).
nòe nòbe
noèdha , nf Definizione novidade, scera, nada essia prus reghente; nau de bíngia, sa pastinada (prantada) noa Sinonimi e contrari bodheta, nobidade / pàltinu Frasi no ndhe cherzo intèndhere noedhas perunas!
noedhàmene , nm Definizione cosa noa, mescamente frutuàriu o àteru deasi, candho cumènciat a lòmpere, su primu chi essit.
noédhu nobédhu Frasi
noeghèntos nobichèntos
noéllu nobédhu
noemíla, noemíza , agt, nm Definizione
noe bortas mila: nau de dinare, sèmpere pl. (sos noemiza / is noemila éuros)
Traduzioni
Francese
neuf-mille
Inglese
nine thousand
Spagnolo
nueve mil
Italiano
novemila
Tedesco
neuntausend.
noèna nobèna