trabintàda , nf Definizione
orruta mala
Sinonimi e contrari
arratroxa,
iscartinada,
iscorjada,
istrampada
Traduzioni
Francese
culbute,
dégringolade
Inglese
big tumble
Spagnolo
caída
Italiano
tombolóne
Tedesco
schwerer Sturz.
trabitólu , nm: travitolu Definizione min. de trabu, magiolu piticu Etimo srd.
trabitzédhu , nm Definizione linnàmene segau apostadamente, longu e fine, de totunu andhare Sinonimi e contrari bigarone, currente 2, traizolu, tzivina 1.
trabojàre , vrb: trepojare,
trobogiare,
trobojare,
troboxare Definizione
nau de cosa, de chistione, betare apare, ammesturare de no si cumprèndhere prus coment’est / trepojàresi favedhandhe = fadhíresi, cufúndheresi
Sinonimi e contrari
abberrisonare,
aggadhionai,
agghirrisonare,
atrepillai,
atrobutzare,
imbogiare,
impiligare,
intrebedhai,
trobodhicai,
trobullai
| ctr.
istrepojare
Frasi
isse troboxat cuss'ignignoria de ancas in su tavolinu e bido su vaseto ruendhe! ◊ a troboxare sa limba a tie bi ndhe cheret!
Traduzioni
Francese
embrouiller
Inglese
to tangle up
Spagnolo
enredar
Italiano
ingarbugliare,
intricare
Tedesco
verwickeln.
trabojéri , agt, nm Definizione chi o chie faet trobojos, cosas pagu craras e no sèmpere cun idea bona o límpia, ponendho dificurtades a s'àteru Sinonimi e contrari imbusticheri.
tràbu , nm: trau,
travu Definizione
in su bestimentu, segadedha a bisura de ogu totu cosia ororu de dhue pòdere intrare butone a dhu poderare serrau (a logos, fintzes iscórriu, segada e bastat); pl. genia de traos fatos po bellesa in is petorras de su cropete, in costúmenes de ómine; in s'iscala de su carru est s'incàsciu istampau chi si faet in is taulones de su fundhu po dhue intrare is bratzuleras de is gerdas
Sinonimi e contrari
ageta,
bachíglia,
baga,
oghedhu,
traca,
traocu,
trauca
/
frincu,
secada
Frasi
est un'iscanzadura che unu trau de zacheta ◊ poniat s'orolozu in sa buzachedha de su gropete chin sa cadenedha ligada a su travu
2.
s'at fatu unu bellu trau in su bratzu, comente est orrutu
3.
in is taulones de su letu de su carru si faiant is traos po intrare e arrèschere is costeris
Etimo
ctl.
trau
Traduzioni
Francese
boutonnière
Inglese
buttonhole
Spagnolo
ojal
Italiano
occhièllo
Tedesco
Knopfloch.
tràbu 1 , nm: trau 1,
travu 1 Definizione
boe de fedu o de mamas, su mascu bulu cogiudu de betare a is bacas in more / min. trabitolu; forte che t. (nau de ccn.) = forti meda
Sinonimi e contrari
maglioru,
tràilu
Frasi
su bentu est a corróchinos che trabu ispojoladu
Etimo
ltn.
taurus
Traduzioni
Francese
taureau
Inglese
bull
Spagnolo
toro
Italiano
tòro
Tedesco
Stier.
trabulatzòne , nm Sinonimi e contrari trabatzone Frasi como vint'annos a carrascialare dae Aldedu andhaimis umpare, deo minore e tue pisedhone chi ti bestias a trabulatzone.
trabúncu , nm Sinonimi e contrari cabruncu*
trabungàre , vrb: atrapungare Definizione cosire a sa bona, comente essit essit Sinonimi e contrari afioncai, apunghedhare, atrapulai, cosinzare, sartzire, tapulare Etimo itl. trapuntare.
trabuntàna , nf: trapuntana,
travuntana Definizione
bentu chi calat de su Nord (a logos t. arta, distinta de t. bàscia chi benit de Nord-Est)
Sinonimi e contrari
tramuntana*
Frasi
su bentu de trabuntana in cue pigat incanaladu muizendhe ◊ est gherrendhe contr'a su bentu fritu de travuntana ◊ sa die de carrasegare fit tirendhe un'atighedha de travuntana
Terminologia scientifica
tpm
Traduzioni
Francese
tramontane
Inglese
north wind
Spagnolo
cierzo,
tramontana
Italiano
tramontana
Tedesco
Tramontana.
trabuntanàrgiu , agt Definizione nau de su logu, chi est a cara a travuntana, istat meda in umbra, palassole Sinonimi e contrari arbàrgiu, culassoli, umbrine, umbritzu | ctr. solianu Etimo srd.
trabútzu , nm: trafúciu,
trautzu,
travúciu,
travurtzu,
travutzu,
trebussu,
trebutu,
trebutzu,
treutu,
treutzu,
trevutzu,
tribussu,
tributu,
tributzu,
trigutzu,
triutu,
triutzu,
trivutu,
trivutzu,
trubutzu,
truputu,
truvussu Definizione
genia de aina a bisura de frochita a màniga longa meda, a tres (e fintzes a bàtoro) corros longos po pigare a punghidura fenu, malesa segada, bentulare laore treulau e àteru; a logos, triutzu est sinnu de bestiàmene chi si faet in punta de s'origa (tres segadas de longu)
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
trifurcium
Traduzioni
Francese
trident
Inglese
hayfork
Spagnolo
horca de tres púas,
bieldo
Italiano
tridènte
Tedesco
Dreizack.
tràca , nf, nm: tracu Definizione segada in s'orrobba cun s'inghíriu orollau a filu po intrare unu butone o una limeta Sinonimi e contrari ageta, bachíglia, baga, oghedhu, trabu, traocu Frasi sos ómines si poniant unu butone niedhu in su tracu de sa giancheta, pro lutu.
tràca 1 , nf: (sa t. = satràca) Definizione genia de sonàgia chi si ponet a su bestiàmene (brebè, baca) fatu a base retangulare, de metallu grogo (no própriu brunzu) e de diferentes mannàrias Sinonimi e contrari tràcala Terminologia scientifica snl.
tràca 2 , nf: (sa traca = nr. sadràca) Definizione su carru totu bene cuncordau e ammontau po andhare a festa Sinonimi e contrari carragóciu Modi di dire csn: annare che t. = bene meda; pònnere a unu, una cosa in buca de t. = in primu pupa, po dha biri; pàrriri una t. (nadu de fémina)= cuncordara bèni, càrriga de oraria Frasi candu s'at cumbidau a prandi at cuncordau sa mesa coment'e una traca, pariat chi nci mancaiant isceti is bòis! ◊ ruant poi catzados che silvones o che tigres in traca a ferru fertas 2. su dinari chi apo incunzadu annat che traca pro mi che chitire su dépidu! Etimo itl. trabacca.
tràca 3 , nf Definizione a logos, su orruo Sinonimi e contrari arrú Terminologia scientifica mt, Rubus fruticosus.
tracàciu , nm Definizione pitiolu, sonàgia.
tracàda , nf Definizione
su tracare; fintzes s'isperrada chi si faet in sa linna candho tracat
Sinonimi e contrari
tzacarrada
/
afilada,
isperrada,
tzacadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitation
Inglese
crackling
Spagnolo
chasquido
Italiano
crepitazióne
Tedesco
Geknister.