alavía , nf Definitzione una nada in cobertantza (un'ispétzia de nàrriri a filla po intendi nura) Sinònimos e contràrios bàlcica.
alaviài , vrb Definitzione nàrrere alavias, foedhare in cobertantza Sinònimos e contràrios baltzigare, suspare.
alavrònza , nf Definitzione
manera de fàere de chie si che istat a un'ala, a bandha, coment'e timendho calecuna cosa
Tradutziones
Frantzesu
méfiance
Ingresu
distrust
Ispagnolu
desconfianza,
recelo
Italianu
atteggiaménto di chi sta in disparte diffidènte,
diffidènza
Tedescu
Mißtrauen.
alàxu , nm Sinònimos e contràrios
opellu,
orbedhu
Tradutziones
Frantzesu
décoration
Ingresu
decoration
Ispagnolu
ornamento,
adorno
Italianu
addòbbo,
ornaménto
Tedescu
Schmuck.
àlba , nf: arba 2 Definitzione beste bianca de linu chi ponet su preide po is funtziones Sinònimos e contràrios càjamu Frases fit cun arbas e armignos Sambenados e Provèrbios smb: Alba Terminologia iscientìfica bst, prdc Ètimu spn. alba.
albanésu , agt, nm Definitzione
chi pertocat s'Albania, chi o chie est de s'Albania
Tradutziones
Frantzesu
albanais
Ingresu
Albanian
Ispagnolu
albanés
Italianu
albanése
Tedescu
albanisch,
Albaner.
albaranzéliu , nm: alvarantzeli, arbarantzeli Definitzione calidade de àghina bianca po binu Sinònimos e contràrios arremungiau, barratzellu 1, lacanarzu 1 Terminologia iscientìfica frt Ètimu srd.
albarèga , nf: arvareda, elvarega Definitzione calidade de àghina bianca a pibiones tundhos Sinònimos e contràrios abrixedha, arbumannu, bianchedha Ètimu ltn. alba graeca.
àlbaru , nm: àrbaru,
àrvaru Definitzione
genia de linna chi faet a mata manna, dereta, a còrgia bianca, pruschetotu in is errios
Sinònimos e contràrios
abiubbiancu,
cortiarvu,
fustarbu,
linnabru,
sàbaru
Terminologia iscientìfica
mtm, Populus alba
Ètimu
ltn.
albarus
Tradutziones
Frantzesu
ypréau,
peuplier blanc
Ingresu
white poplar
Ispagnolu
álamo blanco
Italianu
gàttice
Tedescu
Silberpappel.
albasèa , nf Definitzione
su contivigiare is diritos, su fàere su torracontu de ccn. in parte sua essendho minore o po àteru motivu; sa persona chi tenet cust'impreu
Ètimu
spn.
albacea
Tradutziones
Frantzesu
curatelle,
curateur
Ingresu
trustsheep,
trustee
Ispagnolu
curaduría,
curador
Italianu
curatèla,
curatóre
Tedescu
Pflegschaft,
Pfleger.
albàta abràda
albèghe airvèghe
albeghíta , nf Definitzione min. de airveghe, brebeghedha.
àlbere , nm, nf: àlbore,
àlbori,
àlbure,
àlvere,
àlvure,
àrbere,
àrbore,
àrbule,
àrbure,
àrburi,
àrvere 1,
àrvore,
àrvule,
àrvure,
àvure Definitzione
mata, matedu chi faet mannu meda e linna grussa / a s'àrbure si dhi podent distínghere custas partes: s’arraighina, sa cotzina o fundhale, su truncu, rughes o ingruxadura, is cambos, is naes, is cambigiolos (coma o chimas), su corgiolu, is ogos, sa fògia, su frore, su frutu
Sinònimos e contràrios
mata,
unnu
Maneras de nàrrere
csn:
prantai, pudai, inferri, segai, iscomai un'à.; su chi podet fàghere un'à.: nàschere, tènnere, crèschere, èssere in abbas, ogrire, isparare, batire, iscutinare foza, imbegrare, sicare; sere, pasare suta de un'àrbure = acanta, suta de is cambus e nais; s'àrburi si pesat dereta = tirat meda a in artu, creschet meda de artària; àrburi genealógicu = s'arereu, sos de una famíllia gai comente benint unu ifatu de s'àteru cussiderados in tempos longos, de generatzione in generatzione; fàghere s'àrbure ritza, o àrbure arta = fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai, fàghere su palone, pesàresi ritzu ponindhe sas manos (sa conca puru) in terra e sos pes in artu
Frases
àlvure amigu meu, càrrigu de música suta de sas manos de su bentu (S.Baldino)◊ s'abe giughet su pódhine de un'àrvure a s'àteru ◊ su fogu s'est inchessau a sas àrvules mannas ◊ cust'àrvore ch'est artu meda ◊ su logu fit totu àrbures mannas ínnidas chi no aiant proadu mai bistrale
Ètimu
ltn.
arbore(m)
Tradutziones
Frantzesu
arbre
Ingresu
tree
Ispagnolu
árbol
Italianu
àlbero
Tedescu
Baum.
albèrgo, albèrgu , nm: arbergu Definitzione
logu fatu apostadamente po allogire gente, istràngios, a crocare, a pagamentu, po bisóngiu e po disaogu
Frases
a is albergus, po totu su mesi de austu, turistas no ndi dhis at a mancai
Terminologia iscientìfica
bdh
Tradutziones
Frantzesu
hôtel
Ingresu
hotel
Ispagnolu
hotel
Italianu
albèrgo
Tedescu
Gasthof,
Hotel.
albèschere abbrèschere
albéschida abbréschida
albeschidólza, albeschidólzu, albeschidòrza, albeschidórzu abbreschidòrza
albeschíre , vrb: avreschire Definitzione cumenciare a fàere die, fàere die / avreschindhe a… = su note tra una die e un'àtera a parte de pudhiles Sinònimos e contràrios abbrèschere, illuchèschere, illughintinare, ispanigai, obbrèsciri | ctr. iscorigai Frases est albeschindhe die ◊ cantat sos lugores de s'istiu e totu sa bellesa de sas istellas dógnia avreschire chi lis dat s'adiu ◊ albéschidu o no albéschidu che essimus! (Z.Porcu) 2. su vintoto avreschindhe a vintinoe, su note in abrile amus cantadu (Sozu) Terminologia iscientìfica sdi.
albescidólgiu, albescidórgiu abbreschidòrza