giàssu , nm: ciassu,
tzassu,
zassu Definitzione
in su logu, unu tretu minore o fintzes mannu ma precisu; apertura in is muros o in is cresuras ue faet a passare de una parte a s’àtera
Sinònimos e contràrios
giàssidu,
tretu
/
àghedu,
barcaxu,
ingiassu
Maneras de nàrrere
csn:
a giassus a giassus = de tretu in tretu; obèrriri unu giassu = fàghere un'àidu, fàgheresi unu tretu de pòdere colare; portai sa dentiera a giassus = mancante, cun s'imbaga ue bi mancat dente
Frases
si l'aia ischidu ch'in custu giassu aisti fatu nidu!…(G.A.Cossu)◊ timiant de si che istesiare dae cussu giassu ◊ dhoi fiat unu giassu totu àcua e ludu
2.
in su cungiau fiat su giassu obertu ◊ in su giassu tocat a dhoi ponni una sida ca nci essit su bestiàmini ◊ lah, no fatzas giassu a nci fai passai is brebeis a su cungiadedhu miu!
Tradutziones
Frantzesu
endroit
Ingresu
site
Ispagnolu
sitio,
abertura en la pared,
paso
Italianu
sito,
callàia
Tedescu
Ort,
Stelle,
Platz,
enger Durchgang.
giàta , nf: ciata* Definitzione frascu de terra a duas asas, a bentre lada Sinònimos e contràrios stangiada.
giàtu gàtu
giatzíntu giassíntu
giàtzu ghiàciu
giàu , nm: ciau* Definitzione
orrugu de cosa, mescamente de ferru, a punta (e a s'àtera parte a conca) a cravare in su muru po apicare cosa, a punciare cosa grussa meda: meda prus mannu de una css. púncia, po su prus est a setzione cuadrada e prus che àteru fatu a manu segundhu su bisóngiu
Sinònimos e contràrios
clavíglia,
obbibi,
pilu 1,
piredhu 1,
púncia
Frases
sunt cun martedhos, tenatzas, giaos e tàulas pro ndhe pesare su palcu ◊ si no bido in sas manos su signu de sos giaos e no bi ponzo su pódhighe meu, deo no bi apo a crere ◊ sa giancheta l'at apicada a su giau
2.
mi che at fichidu unu giau in su coro! ◊ fintzas su mere betzu, su retore, mi est agiunghendhe giaos dogni die (D.Mele)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Giau
Tradutziones
Frantzesu
clou
Ingresu
nail
Ispagnolu
tachuela
Italianu
chiòdo
Tedescu
Nagel.
giaúgnu , nm, agt: geunzu*,
giaúngiu,
giúngiu (gi-ún-giu)
giunzu (gi-ún-zu)
zaunzu Definitzione
su istare chentza papare; nau de ccn., chi est chentza papare
Sinònimos e contràrios
dejunu
Maneras de nàrrere
csn:
segai su g. = manigare o bufare carchi pagu de alimentu, a tales chi su zeunu, fintzas pro pagu o in carchi manera, resurtat tasidu; guardai su g. = fàghere su zeunu
Frases
ómines e féminas in barantinu faghiant su zaunzu ◊ fae ónnia cenarba su giaugnu a pane e abba ◊ depis comunigai e guardai is giaúngius ◊ candu nc'est su giúngiu no nc'est bisóngiu de ingaúngiu!
2.
toca, pigadi unu bucone: no podes abbarrare giaúngia po tanti tempus!
Tradutziones
Frantzesu
jeûne
Ingresu
fasting
Ispagnolu
ayuno
Italianu
digiuno
Tedescu
Fasten.
giaunadòri , nm Definitzione
chie istat giaunandho, chie est faendho su giaúngiu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
jeûneur
Ingresu
faster
Ispagnolu
ayunador,
ayunante
Italianu
digiunatóre
Tedescu
Fastende.
giaunài, giaunàre, giaunàri geunàre
giaúngiu giaúgnu
giaúnu geúnu
giaúrra, giaúrru , nf, nm Definitzione
genias de pigiones mannos de mare, faent su niu in is orrocas de su mare etotu
Terminologia iscientìfica
pzn, puffinus kuhli, puffinus puffinus yelkouan
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
pie
Ingresu
shearwater
Ispagnolu
pardela
Italianu
bèrta maggióre,
bèrta minóre
Tedescu
Gelbschnabelsturmtaucher,
Schwarzschnabelsturmtaucher.
giavèta , nf: ciaveta*,
gioveta,
graveta Definitzione
genia de cotza, cantighedhu de linna o de ferru a punta ladita e prus fine po firmare calecuna cosa, mescamente sa chi si ponet in d-unu fusu de carru po no ndh'essire s’orroda
Tradutziones
Frantzesu
clavette,
cale
Ingresu
spline
Ispagnolu
cuña,
llave
Italianu
chiavétta,
biétta
Tedescu
Keil.
giàzu , nm Sinònimos e contràrios biàgiu.
gíbba , nf: cibba Definitzione logu, terrenu in artu, unu pagu montigu Sinònimos e contràrios cúcuru, sedha Terminologia iscientìfica slg Ètimu ltn. gibbus, -a.
gibbulàre , vrb: giubbilare, zibbilare Definitzione andhare o pònnere in pentzione Frases apo crómpitu vinti annos de servítziu e punno de mi giubbilare ◊ dae canno so giubbiladu mi che so torradu a bidha Ètimu itl giubilare.
gibúdha gebúdha
gíchere , vrb: gíghere Definitzione prus che àteru, portare o àere in dossu, in sa carena, o acanta meda, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas / ger. gitendhe, pps. gitu Sinònimos e contràrios batire, batúchere, bíghere, giúghere*, dúcere, leai, poltare | ctr. lassai Frases no podet reposare ca gighet sa bubbua, coro ’e mamma! ◊ cussa fémina mi at gitu in coa a minore 2. a s'impressada onzi isperànscia ti che ses gitendhe.
gicória , nf: cicóina, tzicória* Definitzione làtia prócina o gicória de procus, genia de erba marigosedha, bona a insalada; àteras calidades: g. burda (Taraxacum officinale, Urospermum dalechampii, Zacintha verrucosa); dhue at calidade chi faet su frore asulu; dhue ndh’at chi dhas prantant po insalada Terminologia iscientìfica rbz, rbzc, Cichorium intybus.
gída , nf: chida* Definitzione sumana, tempus de sete dies, de su lunis a sa domíniga, o fintzes prus pagu chistionandho de sa durada de calecuna cosa Frases ci sa festa calat aintru de gida s'ispostat a su domínigu ci benit apustis ◊ sa gida passada seus móvios a Bidhamanna ◊ in gida santa sa crésia si prenit de genti.