Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

inchibberàda , nf Definitzione su inchibberare, genia de inteterada chi si faet faendho fortza o po fàere fortza Frases innanti de dare s'inchibberada, sos giogadores si abbugnant gioghendhe a istrumpa ◊ sa pedhe iscorriolada si allorigaiat e illorigaiat a sas inchibberadas de cudha craba morindhe Ètimu srd.

inchibberàre , vrb Definitzione essire chíbberu, prenu, ufrau; pigare arrennegu coment'e credendhosi meda Sinònimos e contràrios intrusciare / achibberare, achighiristai, alloroscare, altivai, chibberare, inchighiridhare, inchighiristai, incripinire, ufiare / abbetiae, acroconai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases s'ispiga de su trigu est inchibberendhe ◊ a sa fémina si che li fit inchibberada sa bentre: fit ràida! ◊ abbuseschèndhesi de erva frisca allentorida a s'animale si che li podet inchibberare sa bentre 2. dai totue chena pònnere leant inchibberèndhesi a fura piana (G.Fiori) 3. su bentu in cue bi sulat fitianu e male e peus b'inchíbberat in s'ierru ◊ pro cussu fatu pacu m'inchíbbero! Tradutziones Frantzesu enfler, piquer, vexer Ingresu to offend, to swell (up) Ispagnolu hinchar, mosquearse Italianu inturgidire, impermalire Tedescu schwellen, kränken.

inchibudhíre , vrb Definitzione ofèndhere, su si arrennegare Sinònimos e contràrios achepudhare, achibudhire, annebbiare, arrannegai, incrabudhire Frases sas féminas, inchibudhidas, comintzeint a fàghere sos tichírrios e su degógliu piús mannos contra a su re Ètimu srd.

inchidrinàre , vrb Definitzione apretare, fàere prus lestru, prus a forte, de prus Sinònimos e contràrios acadriare, afortiai, apretai, incrispai Frases sa froca invetze de sensare fit andhendhe e inchidrinendhe (M.Pinna) Ètimu srd.

inchièsta , nf Definitzione genia de crica e de istúdiu chi si faet po averguare o connòschere méngius calecuna chistione.

inchietàda , nf Definitzione su s'inchietare Sinònimos e contràrios arrennegada, inchestiada Ètimu srd.

inchietàe, inchietài, inchietàre , vrb Definitzione pigare o giare arrennegu; segundhu de ite si narat, avolotare Sinònimos e contràrios abbetiae, achibberare, acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, collobbiare, inchimerai, incrabudhire, infelai Frases is fuedhus dhus eus ammesturaus a itzérrius candu si fiant inchietai ◊ irrocat che pidore e s'inchietat chi est unu cavanile!◊ tzieta s'inchietat narendi: "Mammai, Santu Pedru est su santu de is piscadoris!"◊ ma poita dha fais inchietai a mamma tua?◊ non t'inchietes, fipo brullandhe! 2. "Maria Cinisu, movidí ca a niscinus istait bèni cussa crapita!", dhi naràt sa bídria po dha fai inchietai!◊ totu cussu chi li aiat contadu cussu pedidore l’aiat inchietadu 3. fiat una noti sentza de luna chi su mari si fiat inchietau Ètimu spn. inquietar Tradutziones Frantzesu se fâcher, agacer, s'indigner Ingresu to disquiet Ispagnolu enfadar, indignarse Italianu inquietare, sdegnarsi Tedescu ärgern, sich ärgern.

inchietèsa , nf Definitzione su èssere inchietos Sinònimos e contràrios annébbiu, arrennegu, atédiu, inchietori Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu anger Ispagnolu ira Italianu ira Tedescu Zorn.

inchietòri , nm Definitzione su èssere inchietos Sinònimos e contràrios annébbiu, arrennegu, inchietesa Frases at fatu biri s'inchietori po s'ofesa chi dh'iant fatu Ètimu srd.

inchietósu , agt Definitzione chi tenet su naturale de s'inchietare, de si arrennegare Sinònimos e contràrios airosu, arrabbiaditu, arrennegaditu, arrennegosu, cheprédhicu, iscotinosu, nevriàdile, spaxiosu, sufuriosu, sutzuliu, tràchidhu, tzacosu Frases biadus is chi no funt inchietosus (Ev)◊ cussu est inchietosu che dimóniu!◊ issu no est inchietosu, no àrtziat mai sa boxi Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu irascible Ingresu hot-tempered Ispagnolu irascible Italianu irascìbile Tedescu reizbar.

inchiétu , agt Sinònimos e contràrios arrennegadu, arteriadu, infrascau, pirmatu | ctr. allegru, pregiosu Frases sa giustítzia divina est inchieta pro sos pecados nostros ◊ Santu Nàssiu e Santa Arrita fiant inchietus cun issu ◊ issos fint tropu inchietos po sas atrevitas de su frate ◊ sa mamma iat fatu una faci inchieta a Luxia poita fiat istétia tropu de bonugoru (R.Spissu) Ètimu spn. inquieto Tradutziones Frantzesu fâché Ingresu unquiet Ispagnolu enfadado Italianu inquïèto Tedescu unruhig.

inchietúdini , nf Definitzione sentidu de arrennegu, su èssere inchietos Sinònimos e contràrios arrennegu, inchietesa, inchietori, inchietúmene Frases mi seu lassau dominai de sa supérbia e de s'inchietúdini.

inchietúmene , nm Sinònimos e contràrios arrennegu, inchietesa, inchietori, inchietúdini Ètimu srd.

inchighilliàre , vrb Definitzione essire in chígia mala de s'arrennegu; nau de s'aera, annuare, ammeletzare tempus malu, tempus móviu, avolotau Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchigiare, inchizire, incilliri Frases bidindhe cudhu a costas de sa sorre si est inchighilliadu male e peus 2. isetade a candho ch'essit su fritu: no podides andhare si s'aera est inchighilliada! (E.Pes)

inchighiridhàre , vrb Definitzione artzare sa boghe, arteriare foedhandho Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai Frases s'inchighiridhat chi paret unu pudhitu gherriscu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se mettre en colère Ingresu to get enraged Ispagnolu enfurecerse Italianu infuriarsi Tedescu wütend werden.

inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari, incragaristai, increghestare Definitzione coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, inchibberare, inchighiridhare / abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arrannegai, collobbiare, inchestare, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se fâcher à mort, remplir d'orgueil, lever la crête Ingresu to fret and fume, to make proud, to get cocky Ispagnolu alzar el gallo Italianu adirarsi forteménte, insuperbire, alzar la crésta Tedescu sich erzürnen, stolz werden, den Kamm schwellen lassen.

inchigiàre , vrb: inchizare Definitzione fàere o essire coment'e in cara trista, o fintzes arrennegada; nau de s'aera, annuare Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchizire, incilliri 2. sas boghes de su bentu inchizant s'ària che lamentos de atitadora ◊ s'aera oe si ch'est inchizendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froncer le sourcil (s) Ingresu to frown Ispagnolu fruncir el ceño Italianu accigliarsi Tedescu ein finsteres Gesicht machen.

inchigída , nf: inchizida Definitzione cambiada de chígia coment'e intristandhosi, arrennegandhosi Sinònimos e contràrios achizada, inchérrida, inchizada, inchizidura, incilladura, incillimentu Frases de a s'inchigida at crumpéndhiu ca su chi naiant no fut cosa de iscurtare e fut méngius de no acortzire ◊ arratza de inchigida sa chi at fatu!… Ètimu srd.

inchigíu , agt Sinònimos e contràrios acristadu, inchizadu, incilliu Frases fit inchietu, inchigiu e a ogos prenos de ódiu ◊ fiat inchizida che su tempus malu Ètimu srd.

inchijinàre , vrb: inchisinare, incinisae, incinisai, incinixai Definitzione betare chinisu, imbrutare de chinisu; abbruxare totu, fàere a chinisu Sinònimos e contràrios abbrugiai, afocazare, achighinare, infogai | ctr. ischinisare Frases cóntigas sunt chirchendhe a semenare lua e fogu e inchisinare onzi fera, onzi pianta, onzi pessone (G.A.Salis)◊ sunt allumendhe e inchisinendhe su logu ◊ innòi est su logu aundi arróliat e bacanat su crou e su fogu incinixat! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réduire en cendres Ingresu to reduce to ashes Ispagnolu encenizar Italianu incenerare, incenerire Tedescu mit Asche bedecken, einäschern.