A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

insemía , nf: intzimia Definitzione càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa Sinònimos e contràrios ansimia, càusa, písima / abbétia, arraghèscia, atema, congiuntura, cóntia, iscóticu, iscúgia, tzemia Maneras de nàrrere csn: intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare Frases ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant! 2. dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus 3. seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu germe, source, principe Ingresu germ, cause, beginning Ispagnolu germen, origen, pretexto Italianu gèrme, càusa, princìpio, sìntomo, stìmolo, movènte Tedescu Ursprung, Grund.

insenséri incenséri

insensibbilidàde, insensibbilidàdi , nf Definitzione su abbarrare fridos fridos, su no s'interessare de nudha (o fintzes solu de calecuna chistione).

inseriài , vrb Definitzione nau de ccn., essire sériu, unu pagu tristu, pentzamentosu Frases iat fatu un'arrisixedhu ma si fiat inseriada illuegus ◊ su piciochedhu si est inseriau ◊ comenti dh'apu fuedhau de cosas aici si est inseriau! Ètimu srd.

insèrpi , nm Sinònimos e contràrios arrasia / caboru.

insèrra , nf: intzerra Definitzione genia de maladia de sa pedhe Sinònimos e contràrios assadura, asserra, timanzale, tzerra* Terminologia iscientìfica mld.

inserrài, inserràre , vrb: isserrare Definitzione pònnere in logu serrau, aintru / i. de su corpus = fàghere istare chentza andhare de corpus, a carru arrésciu; i. ódius = muntènnere s'ódiu; i. trigu, loris = pònnere in magasinu Sinònimos e contràrios acorrae 1, incassidhare, incirrai, incortae, incungiai | ctr. bocare Frases isserrachelu in fora! ◊ isserrachelu intro! ◊ fatzu is paperis po m'inserrai in d-unu guventu ◊ sos operajos si che sunt isserrados in sa fàbbrica pro protesta ◊ ite ses, timindhe a ti che furare chi t'isserras? 2. bi at cosas de manigare chi ammódhigant, àteras chi isserrant de su corpus Tradutziones Frantzesu enfermer Ingresu to shut in Ispagnolu encerrar Italianu rinchiùdere, asserragliare Tedescu einsperren.

inserregàre , vrb Definitzione fàere a boghe sorrogada Sinònimos e contràrios arragai, arrughire, isarrogai sarracrare.

inserregàu , pps, agt Definitzione de inserregare; chi portat boghe iscannia, sorrogada Sinònimos e contràrios arragatzau, arragau, arroghidu, assorrocatu, sarragau Frases su cucu est inserregau Ètimu srd.

insèrrere infèrrere

insérru , nm: isserru Definitzione su inserrare o abbarrare in logu serrau; logu serrau; s'ària fragosa e pòbera de ossígenu chi si faet in is logos serraos inue no si càmbiat s'ària Sinònimos e contràrios intuvu, isserronzu Maneras de nàrrere csn: timire s'i. = tímiri su abarrai in logu serrau; i. de corant'oras = funtzione de serrada de sas barant'oras Frases mi ndhe isto in cust'isserru, ube pianghet finas s'aposentu ◊ s'inserru dhi fait dannu ◊ no ischiat cumente passare su tempus, sempre inserru 2. abberi su bracone pro intrare aera, ca s'isserru faghet male! ◊ in iscola apustis de un'ora bi at fragu de isserru, cun totu sos àlidos e chentza abbèrrere Tradutziones Frantzesu abri, lieu retiré, air vicié Ingresu enclosure, retreat, stale air Ispagnolu encierro, aire viciado Italianu chiuso, ritiro, ària viziata Tedescu geschlossener Ort, Ruheort, verdorbene Luft.

insèrta , nf Definitzione su pònnere una cosa in mesu de àteras, de un'àtera, in d-una lista o àteru Sinònimos e contràrios intradura, insertamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu insertion Ingresu insertion Ispagnolu inserción Italianu inseriménto, inserzióne Tedescu Einfügen, Einreihung

insertài , vrb: insertare Definitzione pònnere o intrare una cosa in mesu de àteras, de un'àtera, in d-una lista o àteru Sinònimos e contràrios intrae, istichire, tzacare | ctr. bocare, leai / essire Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu introduire Ingresu to insert Ispagnolu insertar Italianu inserire Tedescu einfügen, einreihen.

insertài 1 ingertài

insertaméntu , nm Sinònimos e contràrios inserta Ètimu srd.

insertàre insertài

insértu incértu

insértu 1 , pps, agt, nm Definitzione de insèrrere; chi est aciuntu, cosa aciunta, innestada / ómini insertu a figu = tontorrone Sinònimos e contràrios aciunta, agianta, annànghida, annunta / infertu.

insessinài , vrb Definitzione acapiare cun cambos de giuncu sa bide noa candho est créschia meda Ètimu srd.

inseticída , nf Definitzione meighina po bochíere is bobbois ifadosos.