Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

maladiórgiu , agt Sinònimos e contràrios maladióngiu Ètimu srd.

maladissiòne , nf: malaiscione (ma-la-i-sci-o-ne) malaissione, maledissione, maleditzione, maleditzioni, maleiscione, maleissone, malissione Definitzione genia de frastimu, male chi si betat o chi si disígiat a is àteros; fintzes male bastat chi siat Sinònimos e contràrios frastimu, irrocu, iscomínica, matenna | ctr. benedissione Maneras de nàrrere csn: pàrrere m. = pàrriri mali chi benit de is maleditzionis, pàrriri cosa frastimada; betare maledissiones = frastimai, disigiai mali Frases sa vida est prena de cosas bonas e cosas malas, de disizos e malaisciones ◊ sa maledissione chi li at iscutu su babbu li est falada che sedha ◊ za ndhe li at betadu de maledissiones, brighendhe, no timas!… Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu malédiction Ingresu curse Ispagnolu maldición Italianu maledizióne Tedescu Fluch, Unglück.

maladítu mabadítu

malàdiu , agt, nm: malàidu, malaiu, malàriu, malàvidu, malàviu, maràriu, moàdiu, mobàdiu, mouàdiu Definitzione chi o chie at pérdiu sa salude, chi sufrit o tenet ccn. male Sinònimos e contràrios arrimadu, demadu, firmu, tunconidu | ctr. sanu Maneras de nàrrere csn: rúere m., a m. = irmalaidare, leare carchi maladia; dàresi a m. = fàghere finta de èssere malàidu; m. in puntu de morti = grave, morindhe; m. a conca = chi no est zustu de conca, macu, irbariadu, de cumportamentu fora de tinu; su m. no si abbizat = no atuat, at pérdidu sos sentidos Frases portas is ogus malàidus ◊ chi ses malaia meda tzérrio s’arretore! ◊ so rutu malàidu dai candho mi ant leadu de lantza e de punta ◊ a sas tres dies rughet a malàdia sa sorre ◊ fit malàvidu dae meda ◊ issu est arrutu malàriu ◊ si dat a malàidu e si ponet in letu ◊ fut bonu e atentu a sarbare malaios e pòberos ◊ marària… a conca, est, cussa! Ètimu ltn. malehabitus Tradutziones Frantzesu malade, infirme Ingresu sick Ispagnolu enfermo Italianu ammalato, inférmo Tedescu krank, Kranke.

malàera , nf: malàghera, malària Definitzione su male de s'isprene, genia de maladia connota e patia meda in Sardigna de su tempus de su domíniu cartaginesu a su tempus de is Americanos chi cun s'ERLAAS ant cricau de che ispèrdere sa tzuga (tzíntzula) chi dh'ispainat: est unu male chi dipendhet de unu bobboitedhu (unu protozou, una céllula ebbia, su plasmodium malariae) chi sa tzuga candho punghet ponet in su sàmbene e faet a callenturas artas chi benint a dies (segundhu sa genia, dónnia duas, o dónnia tres o dónnia bàtoro dies) Sinònimos e contràrios malàrica Frases za lu bies chi semus totu matudos, dae sa malàghera ◊ unu tempus che fit sa malària, ma ch'est galu su bentu malu, s'abba a isumésciu, s'astrau chi brujat Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paludisme, malaria Ingresu marsh fever Ispagnolu paludismo Italianu malària Tedescu Malaria, Sumpffieber, Wechselfieber.

malafàda , nf: malavada Definitzione malu fadu, sorte lègia, nau pruschetotu a frastimu Sinònimos e contràrios derdícia, digràtzia / ttrs. maravada | ctr. dícia Tradutziones Frantzesu malchance, malheur, déveine Ingresu bad luck Ispagnolu mala suerte, desdicha Italianu sfortuna, disdétta Tedescu Unglück.

malafadàu , agt, nm: malafatatu, malavadadu, malavadau, malebadau, malefadau, malevadadu, malevadau, malivadau Definitzione chi o chie tenet fadu malu, sorte mala: si narat fintzes lastimandho Sinònimos e contràrios deldiciadu, irgianadu, istraliosu, mabassortau, malafortunau, malaventuradu, maleadadu / scedau | ctr. afoltunadu, assortadu Frases su malevadadu aiat tota sa carena uscrada ◊ daghi su malevadadu poteit piulare, nesit: "Non ndhe poto piús!" ◊ tengat passiéntzia, su malivadau! ◊ malefadada che criadura imparaditza, si nch'est pódida pesare dae letu chin s'azudu de Màriu ◊ su malevadadu chi si garrigaiat s'abbaunzu passaiat de cobertore, corrudu e giutu a befe ◊ tue malebadau in su fochile e issa corcandhe in letu! 2. malevadados, za bi lis at assutu su coro a che lis furare cudha criadura sos bandhidos! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu malheureux, malchanceux Ingresu unfortunate (person) Ispagnolu desafortunado Italianu sventurato Tedescu unglücklich, Unglückliche.

malafàre , nm Definitzione su fàere male, cosas pagu e nudha de bonu.

malafatàtu malafadàu

malafatía , nf: malavatia, malifata, malifatia Definitzione su malu fàere, dannu Sinònimos e contràrios arrovesa, fresa 1 Frases arratza de malafatia chi dh'ant fatu: dh'ant iscadrancibau su bestiàmini! ◊ totu is malafatias benit s’ora de donai contus!◊ ih, totu is malifatas chi at fatu custu piciochedhu!… Tradutziones Frantzesu crime, vandalisme Ingresu vandalism Ispagnolu delito, perjuicio Italianu delitto, vandalismo Tedescu Verbrechen, Vergehen, Delikt, Wandalismus, Vandalismus.

malafatòre , nm: malefatore, malefatori Definitzione chie est abbituau a fàere male, a fàere dannos, furas o àteru deasi Sinònimos e contràrios indilichidu, istruebbenes, malefatzente, nastalatzu | ctr. benefatore Tradutziones Frantzesu malfaiteur Ingresu evildoer Ispagnolu malhechor Italianu malfattóre Tedescu Übeltäter, Verbrecher.

malafidàtu , agt Definitzione chi no giaet fide, no si fidat; fintzes chi no dhue at de si fidare Sinònimos e contràrios discunfiantzosu, scunfiantzosu Frases si setzis goi malafidatos de no crèdere a mie, tanno dimannàtelu a su carrale! ◊ sos prus malafidatos sont annatos deretos a si picare su dinari 2. cussos sont imbrogliones malafidatos Tradutziones Frantzesu méfiant Ingresu wary Ispagnolu desconfiado, de poco fiar Italianu diffidènte Tedescu mißtrauisch.

malafideàu , agt, nm Definitzione nau de ccn., chi no faet a si ndhe fidare, falsu, chentza fide Sinònimos e contràrios caratzanu, fingidu, finteri | ctr. francu, sentzígliu.

malafíne , nf Definitzione una m. de… = medas, unu muntone de… Frases una malafine de boltas mi aiat futidu faghíndhemi frastimare Ètimu srd.

malafissiàdu, malafitziàu , agt: malavisciadu, malavissiadu, malavissiatu Definitzione chi est prenu de vítzios, de abbitúdines malas Sinònimos e contràrios bissiosu | ctr. benacostumadu, birtudosu Frases funt malafitziaus: dhus lassant scambillaus de pitierredhedhus e candu funt mannus si fúrriant a su majou ◊ malafitziau, su cichetu bufada, su letu mi atufada: nd'at de dhu schivai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vicieux Ingresu depraved Ispagnolu vicioso Italianu vizióso Tedescu lasterhaft.

malafogósu , agt Sinònimos e contràrios airadu, focosu, furianu Frases una noti acapiaus cudhu burrincu a una serranda e si fiat arrebbellau in manera malafogosa: po si nd'iscapiai iat cracinau a sa serranda strubbendu totu su bixinau!(S.Furcas)

malafortunàu , agt, nm: malafurtunau Definitzione chi o chie no at tentu o no tenet sorte, fortuna, o chi tenet mala fortuna, chi est de unu male a s'àteru Sinònimos e contràrios deldiciadu, difortunadu, disagurau, irgianadu, mabassortau, malafadau | ctr. afortunadu, diciosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu malchanceux, malheureux Ingresu unlucky (person) Ispagnolu desafortunado Italianu sfortunato Tedescu unglücklich, Unglückliche.

malafrigongiàu , agt Sinònimos e contràrios afrodhocu, malandhadu, malecumbinau, malefraganau Ètimu srd.

malafurtunàu malafortunàu

màlaga , nf Definitzione una calidade de àghina