Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

disigàre , vrb Definitzione bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia Sinònimos e contràrios indisicare, indisichire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se consumer de douleur, avoir de la peine Ingresu to grow sad, to pine away Ispagnolu debilitarse por el dolor Italianu intristire, consumarsi per dolóre Tedescu sich verzeheren.

disimainài, disimajài, disimaniài , vrb: dismaniai Definitzione pèrdere un’iscuta is atuamentos, coment'e candho unu si che imbortighinat de dolore o dispraxere mannu e orruet a terra Sinònimos e contràrios abbadherigare, addramainai, ammustèlchere, dilmagiare*, ilmarinare, ingortigai, intostai, isdimajai, sdemmaniai | ctr. solbèschere Frases cessu it'arrori, at a abarrai meda a si disimainai! Tradutziones Frantzesu s'évanouir Ingresu to faint Ispagnolu desmayar Italianu svenire Tedescu in Ohnmacht fallen.

disintonài , vrb Definitzione su no èssere a tonu, intonaos de boghe, fintzes su no torrare apare de duas cosas, in calecuna chistione Sinònimos e contràrios distonare, istonai | ctr. atonare Ètimu spn. desentonar Tradutziones Frantzesu chanter faux, dissoner Ingresu to be out of tune Ispagnolu desafinar Italianu stonare, dissonare Tedescu falsch spielen, oder singen, falsch klingen, nicht übereinstimmen.

disisperài , vrb: disisperare Definitzione isarcare meda, pèrdere s'isperàntzia Frases chi no disisperat a tantas angustias de sa pena indurida?! ◊ chie cret in Deus no si disisperat mai Tradutziones Frantzesu désespérer Ingresu to deapair Ispagnolu desesperar Italianu disperare Tedescu verzweifeln an + Dat.

disocràre , vrb Definitzione castiare faendho atentzione meda, agiummai coment'e perdendho is ogos de s’isfortzu Sinònimos e contràrios ciarizare, isperelare, isperare 1, palmizare Frases candho mi zuchiat a sos chirichedhos disocrabo chin àteras mentes su muru de sas nues Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fouiller du regard Ingresu to scan Ispagnolu escrutar Italianu scrutare Tedescu gucken, beobachten.

disonorài, disonoràre , vrb Definitzione leare s'onore, ofèndhere in s'onore Sinònimos e contràrios desonrai, disondrare / ingannai 2. fiza mia, ista atenta a sos ómines ca funt semper in crica de disonorare sas féminas! ◊ cudhu cheriat sa pitzinna pro la disonorare, ma issa pro no pèrdere s'unore no bi at adduidu Tradutziones Frantzesu déshonorer Ingresu to dishonour Ispagnolu deshonrar Italianu disonorare Tedescu entehren.

disorientàre , vrb Definitzione pèrdere o fàere pèrdere s'orientamentu, is puntos 'cardinales' o necessàrios po su valore chi tenent, de no si connòschere prus inue est, unu, in logu chi no connoschet bene, o de no cumprèndhere in calecuna cosa o chistione introbicada Sinònimos e contràrios scioncai 2. un'iscola istranza nos at disorientadu a su puntu chi tenimus dúbbiu mannu de chie e ite semus Tradutziones Frantzesu désorienter Ingresu to disorient Ispagnolu desorientar Italianu disorientare Tedescu desorientieren, verwirren.

dispedíe , vrb: dispedire, dispediri, dispidire, dispidiri Definitzione fàere o giare sa dispidida, saludare andhandhosindhe, pruschetotu partendho po andhare atesu, fàere viàgiu longu, mancare tempus meda; fintzes mandhare, bogare, fàere andhare Sinònimos e contràrios dipaciare, saludae / lescensciare Frases si est dispedidu ca fit tuchendhe a sordadare ◊ si seus dispidius badhendi in pratza ◊ si funt dispidius e si ndi funt andaus ◊ o babbu meu caru, est arribbada s'ora de mi ne dispedire! ◊ cudh'ómine s'est dipididu e aviadu s'est 2. dispedichelu! ◊ l'at dispediu chin pacas paràgulas firmas ◊ su babbu e sa mama si avicinesint pro mi dispedire ◊ a su teracu su mere che l'at dispedidu ca no poniat mente Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu prendre congé Ingresu to say goodbye (to s.o.) Ispagnolu despedir Italianu congedare, accomiatarsi Tedescu verabschieden ( sich ).

dispertàre , vrb Definitzione ischidare, mòvere, acutzare s'atentzione, fàere spertu, atentu, cabosu Sinònimos e contràrios abbibare, intzidiare, ischidare, ispeltare, ispipigliare | ctr. ammammalucare 2. si no lu dispertas, no si ndhe pesat a sa sola Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu éveiller, exciter Ingresu to wake up Ispagnolu despertar Italianu destare Tedescu wecken, erwecken.

dispiàchere , vrb: dispiàghere, displàxiri, dispràgere, dispràgiri, dispràsere, dispràxere, dispraxi Definitzione provare o fàere provare in s'ànimu una genia de sufrimentu po calecuna cosa de male o de dannu o cosa chi no andhat comente si iat a bòllere / pps. dispràsiu, dispràgiu Sinònimos e contràrios desaggradèssiri, indipetire | ctr. allegrare, piàchere, prexai Frases mi dispiaghet ca no ti poto acuntentare, sinono cun totu su coro l'aia fatu! ◊ custu mi dispraset a dhu nàrrede ◊ sa tzia si fiat dispràsia meda ◊ mi disprajet, non potzo! ◊ ca mi ant contau un'ateruna cosa, m'iat a dispragi po esse beru!◊ mischinu, mi dispiachet pro isse! Tradutziones Frantzesu regretter Ingresu to dislike Ispagnolu desagradar, disgustar, dolerse Italianu dispiacére Tedescu leid tun, betrüben.

dispòniri, dispònnede, dispònnere , vrb Definitzione giare órdines, pigare decisiones, fàere dispostas, tènnere cosa o gente de pòdere impreare Sinònimos e contràrios abrontai, allinzare, ammanitzare, apariciai, cuncodrai Frases disponit sa Providéntzia sias de nosu amparadora ◊ fit dispostu de Deus de nos cozuare Tradutziones Frantzesu décider, disposer Ingresu to dispose Ispagnolu disponer Italianu dispórre Tedescu anordnen, entscheiden.

dissalíre, dissalíri , vrb Definitzione tròchere o bogare su sale a calecuna cosa, immenguare su sale; leare sa sustàntzia, isfrutare 2. su segare su fenu semper in su matessi logu dissalit sa terra Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu dessaler Ingresu to desalinate Ispagnolu desalar, desalinizar Italianu dissalare Tedescu entsalzen.

dissantaràre , vrb Definitzione bogare de pare; nàrrere male s'unu de s'àteru, foedhare male Sinònimos e contràrios iscadreare, isconsiminzare, istracassare / arroinare, ifasciare, iscalabrare, isciarrocai / abbituperare Frases ant dissantaradu sa giaga, sa càscia 2. istant sempre dissantarèndhesi dae su manzanu a su sero Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégonder Ingresu to unhinge Ispagnolu romper, destrozar, vituperar Italianu sgangherare Tedescu Verfall.

dissipài, dissipàre , vrb Definitzione foedhandho prus che àteru de papóngiu, digirire, immartire, consumare su sustentu chi giaet su chi si papat; ispaciare a tropu Sinònimos e contràrios digidire, immartire, ispultidhire, matiri / ispeldisciare Frases custu lu devides digilire e dissipare ◊ cussu est sanu de càssia e dissipat fintzas sas pedras Tradutziones Frantzesu digérer Ingresu to digest Ispagnolu digerir Italianu smaltire Tedescu verdauen, verbrauchen.

disterrài, disterràre , vrb Definitzione mandhare a su cunfinu, bogàreche o istesiare cun sa fortza a unu o gente meda puru de su logu suo de nadia, o inue bivet, a logu istràngiu po chi no potzat fàere coment'e in logu e cun gente chi connoschet, o su chi onestamente dhi aggradat o serbit, o fintzes po dh'isfrutare trebballandho; andhare a terra angena po si campare Sinònimos e contràrios isbandhire, isterrare, terrafinare / bocare / essire Frases Deus at disterradu sos dimónios dae su paradisu a s'inferru 2. bollu torrai a domu mia, si seu disterrau 3. de su coru tuu disterra dogna modu de pecai! Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu exiler Ingresu to banish Ispagnolu desterrar Italianu esiliare, sbandire, deportare Tedescu verbannen.

distínghede, distínghere, distínghiri , vrb Definitzione agatare is diferéntzias inter duas cosas; bíere crara una cosa de dha pòdere connòschere bene, fintzes arrennèscere a bíere una cosa chi si biet male, cun dificurtade Sinònimos e contràrios apubai, issebertare, scerai Frases fipo totu sa die illughinau: ne crapas ne crapitos distinghio ◊ s'ómine tzecu e gadhighinosu non distinghet su bonu de su malu 2. dae tesu goi no resesso a distínghere su chi mi ses ammustrendhe Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu distinguer Ingresu to distinguish Ispagnolu distinguir Italianu distìnguere, discèrnere Tedescu unterscheiden, erkennen, erblicken.

distribbuíre, distribbuíri , vrb Definitzione giare calecuna cosa a medas, a totugantos, pigare una cosa a che dha giare in tantos logos Sinònimos e contràrios ispartzire Tradutziones Frantzesu distribuer Ingresu to distribute Ispagnolu distribuir Italianu distribuire Tedescu verteilen.

disuníre, disuníri , vrb Definitzione iscrobare, illobare, istacare, istesiare s'unu de s'àteru, una cosa de s'àtera Sinònimos e contràrios iscrobare, scuncordai | ctr. aunire Tradutziones Frantzesu désunir Ingresu to break up Ispagnolu desunir Italianu disunire Tedescu trennen.

disvariài, disvariàre , vrb Definitzione fàere diferente, cambiare calecuna cosa Sinònimos e contràrios isvariare, variai Ètimu spn. desvariar Tradutziones Frantzesu diversifier Ingresu to diversify Ispagnolu diferenciar Italianu diversificare Tedescu unterscheiden.

disviàre , vrb Sinònimos e contràrios desviai*, ilviare / istorrai Tradutziones Frantzesu détourner, dissuader Ingresu to divert Ispagnolu alejar, desviar Italianu sviare, distògliere Tedescu ablenken.