Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

scordonài , vrb Definition betare is cordones, isconciare is muros de unu fràigu de difesa Translations French démolir les fortifications English to dismantle a fortress walls Spanish desmantelar una fortaleza Italian smantellare le mura di una fortézza German eine Festung schleifen.

scorgiài, scorgiàri , vrb: iscogliare*, scroxai Definition tirare sa pedhe, bogare su córgiu a un'animale bochitu, ma nau fintzes in cobertantza po isfrutare meda; ispuligare, segare su corgiolu a unu frutu o cosas deasi (figumorisca, patata, castàngia, ou), istacare su corgiolu a is linnas Synonyms e antonyms iscorgiolare, spilloncai | ctr. incroxolai Idioms csn: scroxai morisca, aràngiu (o àteru frutuàriu cun corza) a ordixi = a ungras, a manos, chentza lepa (tiat èssere a s'aurdixi) Sentences boghit a pillu su dinai chi mi depit o dhu scroxu a us'e conillu! Translations French écorcher English to skin Spanish desollar Italian scorticare German abdecken, häuten.

scorrovonài, scorrovunài , vrb Definition murigare, mòvere sa terra o àteru coment'e cricandho cosa Synonyms e antonyms corrovai, farrogai, iforrogare, iscrucuzonare, isforronciare, scarrovai Sentences est scorrovonendi sa fentana in dogna schinnirura ◊ is piciochedhus immoi s'ingrutant po scorrovonai e circai istrexu antigu chi bendint a martinica ◊ is sirbonis si funt postus a scorrovunai Surnames and Proverbs prb: a fortza de scorrovonai, is topis ndi essint a pillu Etymon srd. Translations French farfouiller English to rummage Spanish hurgar Italian frugacchiare German stöbern.

scotiài , vrb Definition pèrdere, lassare o fàere lassare un'abbitúdine, unu trebballu, su vítziu; fintzes istitare Synonyms e antonyms irbitzare, ispònnere, isvisciare / iscalmentare, istitai | ctr. avesai, imbisciare Sentences de binu agiummai no ndi tastu prus, mi ndi seu scotiau e no ndi disígiu ◊ no mi ndi pòciu scotiai ◊ lah ca ti fàciu scotiai dèu, chi no lassas de papai cussa cosa! ◊ no ndi papant is àterus, de pisci, in domu, e mi ndi seu scotiada dèu puru Translations French déshabituer English to disaccustom Spanish desacostumbrar Italian disassuefare German entwöhnen.

scotzinài, scotzinàri , vrb: iscocinare, scutzinai Definition bogare cotzighina; iscaviare sa conca, comente faent is animales / scutzinai a unu po si mòviri = fàghere pesare, fàghere andhare, scotzai Synonyms e antonyms ilciacarare, iscossighinare, sconchedhai / iscotzinare Sentences sa forestali no mi lassat scotzinari 2. is mallorus funt scotzinendi Etymon srd. Translations French essoucher English to grub Spanish cabecear Italian dicioccare German ausstocken.

scrabionài , vrb: iscrabionai* Definition ispilire, tirare is pilos, betare apare is pilos (o àteru chi si aperit, s'ispraghet) Synonyms e antonyms ispiliessare, ispilucire, ispilultiare, ispilurtire, ispilusare, spilliortzai | ctr. crabionai, ispizare Sentences su bentu no mi scrabionat is pilus, mi dhus carínniat ◊ mulinadas de bentu, in artu in su celu, giogant scrabionendi nuis bàscias e cinixalis Translations French ébouriffer, décoiffer English to tousle Spanish despeinar Italian scarmigliare German zerzausen.

scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definition iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu Synonyms e antonyms arruncinai, scarrovai, sciorroncinai, sforrogonai, scrabussonai / scrovinai Sentences is pudhas funt scrabutzinendi terra 2. e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi! 3. su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai Translations French se frotter English to rub oneself Spanish frotar, rozar Italian strusciarsi German sich streifen.

scrachirài , vrb Definition segare su cràchiri, is tupas, illimpiare su terrenu Synonyms e antonyms ammatutzare, immatai, ismatutzare, ispatare, matai Etymon srd. Translations French débroussailler English to deforest Spanish desbrozar Italian decespugliare German Gestrüpp entfernen.

scràfi , vrb: iscàlfere*, scràfiri Definition passare is ungas in sa carre o fintzes àteru a arrasigadura; nau rfl. in cobertantza e cun tzacu, istare chentza fàere nudha, o fintzes peleare cosa ifadosa, males / s. sa rúngia a unu = rispòndhereli, faedhàreli a istruncadura, a irmurriadura Synonyms e antonyms arratare, iscarpire, iscrafire, tratai Sentences chi mi spítzuat unu sintzu abarru scrafendi! 2. cussus abarrant in domu a si scrafi, a totu dí! ◊ cussa si at lassau e immoi tocat a nosu a scrafi! Translations French se gratter English to scratch oneself Spanish rascarse Italian grattarsi German sich kratzen, faulenzen.

scramentài , vrb: iscalmentare*, scrammentai, scremmentai Definition su si currègere, imparare de unu male, de calecuna cosa chi est costada meda, de unu dannu po dh'àere provau Synonyms e antonyms iscadhai, spriai Sentences dhu bollu biri in tribbunali, tanti po dhu scramentai! ◊ candu at scrammentau cun s'àcua callenti timit sa frida puru ◊ càstia, chi no scremmentas mancu aici dèu no sciu prus ita ti nai! 2. ómini scrammentau ómini salvau Translations French se repentir English to reform Spanish escarmentar Italian ravvedérsi German sein Unrecht einsehen.

scramorài , vrb: iscramorai* Definition abboghinare cun boghe lastimosa coment'e chie est pedindho agiudu, afrigios disigiandho calecuna cosa o frastimandho Synonyms e antonyms abbochinare, atzerriai, giaculare, isclamai Sentences scramorendi naràt: Ita dannu, it'arrori mi est costau! Translations French s'écrier English to cry (out) Spanish exclamar, gritar Italian esclamare, gridare German ausrufen, schreien.

scrèiri , vrb: iscrèdere*, screri Definition lassare o acabbare de crèdere, no crèdere in su sensu de no ibertare prus sa cosa chi unu fut ibertandho / pps. scrétiu Synonyms e antonyms disaprensionai, discrèiri / storrai Idioms csn: screi a unu = fàghere a manera chi no pesset prus a sa cosa chi fit ispetendhe, fàghere passare s’idea; screisí de una cosa, de unu = ispònnere, no pessare prus a una cosa, a unu Sentences no si screat, ca comenti cuberu su dinai ciai apu a èssi puntuali! ◊ pobidha mia depit èssi giai scrétia candu no mi at biu torrendi 2. at cunvintu e scrétiu genti meda ◊ benemindi de prexu, ca fiat seguru de nd'ai scrétiu is bandidus! ◊ no mi ndi potzu screi, de tui: ti portu iscritu in su coru! ◊ mi femu apuntau, a salias longas, ananti de is liconerias, ma giaja mi nd'iat scrétiu Translations French ne plus attendre English to give up after a vain waiting Spanish resignarse Italian sméttere di aspettare dópo aver attéso invano German vergebliches Warten abrechnen.

scrillitài , vrb: iscrillitai* Definition tzerriare o cantare cun boghe acutza, arta; sonare craru Synonyms e antonyms cerriai, iscribilliai Sentences Istevunedhu mi currit arriendu e scrillitendu a mi basai ◊ scrillitàst a su noti, grillixedhu ammachiau! Translations French crier, s'égosiller English to screech, to shriek Spanish chillar, gritar Italian strìdere, strillare German kreischen.

scrocitàri , vrb Definition isfogiare a s'ispiga de su moriscu, bogare sa terga Synonyms e antonyms isbuatare, istergare Sentences si scrocitat su trigumoriscu Translations French ôter les épis du maïs English to husk Spanish despinochar Italian spannocchiare German schälen.

scrocollài , vrb: iscrucugiare*, scruculai, scruculiai, scrucullai, scruculliai, scucullai, scucullari Definition cricare abbaidandho e movendho totu po agatare calecuna cosa in mesu de àteras, o fintzes cricare de ischire cosa a su dimandha dimandha, faendho foedhare s'àteru pigandhodhu a dimandhas Synonyms e antonyms chilcare, frustigai, imbistigare, iscocolai, iscrucuzonare, speculitai Sentences scruculla is arcajolus de s'ómini e agatas sa beridadi de sa vida ◊ mi seu parau po scrucullai in totu s'istedhau (F.M.Pes)◊ fiat intrau a scruculliai in domu, cun sa scusa de una cotura de fà ◊ su cociulaju scrucullàt s'arena cun su ciliru ◊ est scrucullendu in totus is cadàscius e armàdius in circa de pani ◊ si tocat a forrogonai in su cinixu, a scucullai sa pispisalla ◊ medas notis abarru a scruculai su celu, ma no ti biu, mammai! ◊ sa mama scrocollat a Mariedha po isciri cumenti iat fatu (M.A.Cappai) 2. e ita est, no bois a ti scrucullai? ◊ si ndi benit a domu po isciri, a scrucullai e ciaciarrai Translations French fouiller, enquêter English to ransack, to investigate Spanish hurgar, indagar Italian rovistare, indagare German stöbern, nachforschen.

scrovinài , vrb rfl Definition su si frigare de is boes passandho in logu de cresura o de struvina, de tupas Synonyms e antonyms afrigongiai, arruncinai, carasiai, friai, ifricatzare, scrabutzinai, sfrigongiai Translations French se frotter English to rub Spanish frotar, restregar Italian strusciare German scheuern.

scrúfi , vrb: iscrúfere*, scrúfiri, scrunfi Definition cricare de pigare, arrennèscere a pigare sa cosa a unu cun fortza, a pelea, cun dificurtade e ue dhue at dificurtade, a fortza de nàrrere e de fàere; cricare de s'iscabbúllere Synonyms e antonyms afrapare, illatzare, iscúrpere, isfrapare, istratzare, strancai / iscabbúllere Sentences si merixedha e serbidora si bolliant bèni, a bortas si scrufiat calincuna cosa ◊ mi ia a podi scrufi una pariga de sodhus…◊ gei dhu scrufeus unu momentedhu po cussu puru ◊ apu scrúfiu dus panis veti veti 2. ita ispantu ca at a scrufi sa filla, parit ca dh'at fata issa isceti! ◊ scrufidí de is malus! ◊ sa gatu circàt de si acuai, de fuiri, de si scrufi miaulendi a boxi mala ◊ cudha est torrada agoa ispramendisí, comenti at biu unu giòvunu acostendisí, e at pigau unu candeleri po si scrufi Translations French obtenir ou prendre de force English to obtain by force Spanish arrancar, sacar, arrebatar Italian ottenére o prèndere con la fòrza German entreißen, erzwingen.

scuài 1 , vrb: isculai*, sculai Definition coment'e segare su culu o su fundhu, segare una parte de calecuna cosa cunsiderada coment'e s'ala de fundhu; isconciare una cosa; acabbare o firmare de fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms isciusciai, isconciare / acabbae, lassai, sensai Idioms csn: scuai un'agu = segaindi su cú, s'ogu, sa parti aundi intrat su filu; scuai bruscerias = iscontzare fatuzos; sculai una fàula = bogare in craru una fàula dendhe a bídere sa veridade Sentences muda, dassinuncas scuaus su santuanni! ◊ cussu sculat e fait matzinas ◊ no torris a cumentzai cun custas chistionis, puita sculaus totu ◊ su malàdiu pregàt a Deus de dh'acuntentai de sculai isceti sa vida sua ◊ tocat a ndi fai sculai cussa lei fata mali ◊ chini dhi sculat sa fortuna, a issu, est sa sorga! ◊ assentai bèni sa cosa, assinuncas si sculat su càrrigu e si perdit andendi andendi! 2. su piciochedhu at sculau de fai a malu ◊ insaras at sculau de arriri ◊ apustis chi iat sculau de niai, Pinóchiu fiat andendu a iscola 3. una famíglia sculada no fait a dha torrai a missi in fiu! Translations French défaire, annuler, cesser English to undo, to cancel, to give up Spanish deshacer, dejar Italian disfare, annullare, sméttere German zerstören, zunichte machen, aufhören.

scuartarài, scuarterài, scuatrài , vrb: iscartarare* 1 Definition fàere a orrugos, irdoare, crepare, mescamente nau cun tzacu, arrennegu po ccn., ma fintzes po iscópiu, fintzes apèrrere, tzacare sa carre Synonyms e antonyms cherpai, isciopai Idioms csn: s. de tropu trabballu = arrebbentare; s. a terra = atzapulai, irbatulare o rúere a terra Sentences arrutu a terra e scuartarau! ◊ ge no s'ant a scuartarai de su prantu, candu eus a crepai! ◊ s'iscupeta s'est scuartarada 2. si scuatrant is manus de su frius Surnames and Proverbs prb: a chini bolit papai a dus buconis dhi scuàrtarant is barras Translations French crever, éclater English to die, to break Spanish morirse, reventar Italian crepare, schiantare German verrecken, zerschmettern.

scuncodrài , vrb: isconcordare*, scuncordai, scuncordare Definition segare s'acórdiu, essire in malas, bogare de pare o isconciare una cosa o unu logu bene allichidiu, fintzes cambiare su tempus de bonu a malu / s. sa coja = essire fora de pare maridu e muzere Synonyms e antonyms disconcordiare, isconciare, isordulare | ctr. cuncodrai Sentences Peparosa nd'est cuntenta chi tui àpasta scuncodrau cun su vicàriu ◊ cun issu fustis sempri impari, ma eus scuncordau e no si fait a biri prus 2. cumentza a ndi scuncodrai s'ingirialetu! ◊ no nc'est prus nisciunus a comporai: cumbenit a scuncordai totu e a si spesai! 3. e no mi scuncòdristi su sànguni! ◊ oi est dí bella ma su tempus nanca torrat a scuncordai Translations French rompre un accord, décomposer, mettre en désordre English to break an agreement, to disarrange Spanish romperquebrar un acuerdo, desarmar, desarreglar Italian romper l'accòrdo, scompórre, méttere in disórdine German die Vereinbarung brechen, zergliedern, durcheinanderbringen.