irrutiàre , vrb Definition trebballare sa terra de no èssere prus unu rutiu Synonyms e antonyms rúpere Sentences cherzo sa terra mia pro l'irrutiare e la pienare a binza e àrvures de olia Translations French défricher English to break up Spanish roturar Italian dissodare German urbar machen.

isaligàre , vrb: isargare Definition mundhare, pinnigare s'àliga de su logu po dhu fàere límpiu; marrare, tirare s'erba de mesu de sa cosa prantada, arregòllere o prugare sa malesa Synonyms e antonyms disargare, illansanare, irderbai, isciligare, munnuzare | ctr. imbratare Sentences cheret isargada sa carrela, finas ca colat sa portessione ◊ no bastamus mancu a isargare, in custu logu, de cantu che carrant arga sos bentos! 2. eallu a babbu ingruxadu, isarghendhe su trigu aupadu! Etymon srd. Translations French nettoyer, émonder English to clean up Spanish relimpiar, limpiar, mondar Italian ripulire German reinigen.

iscampiài , vrb: scampiai Definition fàere límpiu unu logu de sartu, fàere a logu campu; nau mescamente de s'aera candho si che pesant is nues o fintzes candho si faet lughe su mengianu Synonyms e antonyms isclarire, ispalaciae, ispanigai, orbesci Sentences a fai su narboni bollit nai a iscampiai su buscu, limpiai sa terra, abbruxai sa linna po podi arai e seminai 2. candu proit abarraus in sa barraca finas a iscampiai ◊ a pagu a pagu fiat iscampiendu: calàt su bentu e is nuis curriant ◊ su tempus malu est durau una mes'ora e pustis at iscampiau ◊ at iscampiau e si bit su soli Etymon ctl. escampiar Translations French se rasséréner English to clear up Spanish serenarse, despejarse Italian rasserenarsi del tèmpo German sich aufheitern.

ischidàre , vrb: ischitare 1, iscidae, iscidai, ischirae, issidare, schidai Definition acabbare de dormire; fàere passare o leare su sonnu, cricare de èssere prus abbistos, prus atentos / ind. imp. 1ˆ p. pl. ischidaemus Synonyms e antonyms abbeltudare, abbitzare, irvertudare, isvizuliare, sciambullai, seguzare | ctr. dormire Sentences tocat a ischidare chito su manzanu pro fàghere faina ◊ l'ant drommidu pro lu operare, s'iscuru, ma no bi at ischidadu ◊ si ndh'est ischidadu assuconadu ◊ su pitzinnu pariat ischidannesinne ◊ su pipiu paret iscidandhosindhe ◊ su megnanu mi ne issidant is pudhos cantanno 2. est arrivada s'ora de ti ndhe ischidare e de mustrare sa cara! ◊ prova a ti ndhe ischidare, o terra mia: promissas e isperas no isetes! ◊ fàghedi pagos passos ca t'ischidas! Etymon ltn. excitare Translations French réveiller English to wake up Spanish despertar Italian svegliare German wecken.

isciunterrài , vrb Definition bogare de asuta de terra; bogare a pígiu Synonyms e antonyms iscarragiare | ctr. carragliare, incarralzare, sunterrai Sentences ndi ant isciunterrau su mortu 2. ndi as isciunterrau una chistioni giai iscaréscia Translations French déterrer, exhumer English to dig up, to exume Spanish desenterrar, exhumar Italian dissotterrare, esumare German ausgraben.

isclarài , vrb: iscrarai Definition fàere craru, bogare a craru, fàere prus in colore craru (o fintzes ispiegandho cosa a foedhos)/ iscrarai sa boxi = ispertai sa boxi Synonyms e antonyms ilgiarare, isclarire, iscrariai*, ispanigai, scampiai / ispiegare Sentences oi su mengianu est imburrascau: funt is otu e no at iscrarau ancora ◊ as a biri un'ispéndula de luxi e s'ànima ti at a iscrariai ◊ unu lampu at iscrariau su logu 2. candu eus iscrarau sa coja portamu una fardeta imprestara! ◊ est un'argumentu difítzili a isclarai Translations French éclairer, faire jour English to light up, to clear Spanish aclarar, clarear Italian schiarire, illuminare, albeggiare German aufhellen, erleuchten, dämmern.

isclarída , nf: iscraria 1, iscrarida, ixarida Definition su àere iscrariu s'aera, nau siat po s'iscuru e siat po is nues chi s'istésiant e lassant intrare prus lughe; su àere fatu o su fàere una cosa prus crara Synonyms e antonyms artziada, ilgiariada, iscrariada, ispalatada, ispannuscada, scampiamentu Sentences est essidu su manzanu a s'isclarida de s'orizonte ◊ sunt tucaos a s'impudhile e a s'iscraria che fint a mesu caminu ◊ a s'iscrarida de s'aera est essidu s'arcubbalenu 2. a su móbbile li cheret dadu un'iscrarida ca est tropu cotu Etymon srd. Translations French éclaircie English clearing up Spanish escampada, claro Italian schiarita, rasserenaménto German Aufheiterung.

isclaríre , vrb: iscrarire, sclariri Definition fàere prus craru, nau pruschetotu de su chelu candho abbarrat límpiu de nues Synonyms e antonyms ilciarire, illaschiare, iscampiai, ispalaciae | ctr. annuai 1, imbujare Sentences s'aera a manzanu fit annuada ma a bortaedie che at iscraridu ◊ custu colore est tropu cotu: cheret iscraridu Etymon srd. Translations French éclaircir English to clear up Spanish clarear Italian schiarire German aufhellen.

isconsiminzàre, isconsimizàre , vrb: iscosciomingiai, iscossiminzare, iscossimizare, iscossomingiai, iscussimintzare, iscussiminzare, scoscimingiai Definition bogare de pare, iscosciare, illascare, guastare male una cosa, nau mescamente de is peis o cambas de unu trastu; fàere dannu Synonyms e antonyms destrui, dissantarare, ildeossare, irgangalistae, isbabbarrare, iscadapiare, iscunsertare, istracassare, istraessare, scannugai, scosciai | ctr. conziminare, ingrauciare Sentences si che la fúrrias gai, cussa cradea l'iscossiminzas, totu! 2. donzi note l'iscrujuraiat s'àitu e chin sa robba l'iscussimintzaiat su semenatu Etymon srd. Translations French dégonder, disjoindre English to unhinge, to break up Spanish romper, destrozar Italian sgangherare, sconnèttere German aus den Angeln heben, aus den Fugen bringen.

iscrariài , vrb: iscraricare, iscrarigare, scrarai Definition fàere craru, prus craru, chi si potzat bíere méngius, fàere lughe / primu de i. = innantis de fàghere die Synonyms e antonyms aclarai, acrarire, allucorare, ilciarire, illuchèschere Sentences fiat ora de orbesci e fiat iscrariendu ◊ su manzanu fit comintzandhe a iscrarigare ◊ sa luxi iscràriat su logu Etymon srd. Translations French éclaircir English to light up, to clear up Spanish alumbrar Italian rischiarare German erleuchten.

iscrèdere , vrb: iscrèere, iscrètere, iscrèiri, iscrere, scrèiri Definition prnl., lassare o acabbare de crèdere, no crèdere prus a sa cosa chi unu est ibertandho, no crèdere ca si biet sa cosa comente est / pps. iscréditu, iscréitu, iscrétidu, iscrétiu / iscrei a unu = fai a manera chi no pentzit prus a sa cosa chi fiat abetendi Synonyms e antonyms disaprensionai, discrèiri Sentences mi fia iscreindhe candho apo bidu chi fizis istentendhe ◊ bah, dèu mi ndi andu, ca madiru miu si at a èssiri giai iscrétiu! ◊ aspetamus galu, ca mancari siat tardu no est ora de iscrèdere ◊ passeit unu bellu pagu de tempus e incumintzeit a s'iscrètere ◊ su mardiedu si depit portai aillargu de is angionis istitaus po si nd'iscrei 2. dónnia tantu mannant a calicunu a s'iscrèere, a preguntare, a ischire sas intentziones de cudhos malintrannados 3. cussa est cosa chi naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu! Etymon srd. Translations French ne plus attendre après avoir vainement attendu English to give up weating vainly (after a long time) Spanish descreer Italian sméttere di aspettare dópo aver attéso invano German nach einer langen Wartezeit, das Warten ablassen.

iscumentàre , vrb Definition isconciare, betare apare (nau de màniga, èssere lasca, mòvere aintru de s'ogu de sa ferramenta) Synonyms e antonyms irfàchere, isciasciai, isconciare, iscunsertare, isordulare | ctr. cumentare Sentences sos coros cherent provaos e, candho benit, sa prova iscumentat cantu bi at ◊ irfriguraos in cada mermu, in cust’ísula nighedha che atramentu, iscumentant su rànchiu mutricore ◊ s'àinu chi t'iscumentet, a tie solu! 2. seo andhau a su ferreri po mi fàere una pariga de cotzas po mi cumentare su marrone, ca dhu tenio totu iscumentau (M.Deiana) Translations French effarer, disjoindre, défaire English to break up, to destroy, to dismay Spanish deshacer Italian sgomentare, sconnèttere, disfare German erschüttern, aus den Figen bringen, zerstören.

iscumpassàre , vrb Definition agiummai coment'e fàere a cumpassu: abbaidare bene a s'atenta Synonyms e antonyms iscodrignare, palmizare Sentences sos pilos canos chi mi apo agatadu mi los apo iscumpassados rie rie Translations French dévisager English to look up and down Spanish examinar Italian squadrare, osservare German mustern, beobachten.

ispalaciàe , vrb: ispalatare, ispalatzare, ispallatare, ispallatzare Definition su iscrarire de s'aera annuada, su che pesare is nues Synonyms e antonyms illaschiare, iscampulare, isclarire, isgiannare, ispartentare, isparteulare | ctr. ammantare, annuai 1 Sentences su bentu chi si est pesadu at ispallatadu s'aera ◊ canno at ispalatzatu sas àgheras, si nch'est vessitu a passitzu 2. su sole ispalatat su belu de sa memória ◊ ispalata sas nues de su male! Etymon ltn. ex palatium Translations French s'éclaircir English to clear up Spanish despejarse, aclararse Italian rischiararsi German sich aufhellen.

ispannài, ispannàre, ispannàri , vrb: spannai Definition apèrrere, ispràghere, nau de su butone de is erbas e matas; nau de àteru, coment'e apèrrere e giare o fàere lughe Synonyms e antonyms abbèrrere, isclarire, ispalaciae / allugare, ilgiarare, illuminai Idioms csn: ispannai is abas = ispàrghere sas alas; ispannare su dolu = passai, allebiai, sciagai su dolori, su disprexeri Sentences un'arrosa est ispannada ◊ is froris funt cumentzendi a ispannai ◊ po no camminai in lentza sa buca tropu ispannas! (Pani) 2. acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue! ◊ sas fritzas tébias de maltu che ant ispannadu sas aeras ◊ antiga domo mia, abblandhas sa tristia e ispannas su coro a su cuntentu (P.Fae)◊ s'at a ispannare su chelu piús luadu in ispijos de sole ◊ daghi ant ispannadu cussu velu, tandho sa Chéjia los afestat totu sos chi sunt dignos de istare in chelu ◊ su sole ispannat sas umbras ◊ sa luna lucorosa ispannat sas campuras 3. pro t'ispannare su dolu pensa chi t'istimo! Etymon itl. spannare Translations French éclore, se rasséréner English to blossom, to brighten up Spanish abrirse, desabotonarse, despejarse Italian sbocciare, rasserenarsi, illuminare, dissipare, dissòlvere German aufblühen, sich aufheitern, erleuchten, vertreiben.

ispeltàre , vrb: ispertare, ispretai, ispretare, spertai Definition ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu Synonyms e antonyms abbibare, dispertare*, insissiligai, intzidiare, ischidare, ispipigliare / isparpedhare, spetedhai Sentences su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu! 2. beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira) 3. chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura) Etymon ctl., spn. Translations French attirer, exciter, interpréter English to wake up, to prod, to interpret Spanish despertar, interpretar Italian destare, stuzzicare, interpretare German erwecken, auslegen.

ispipigliàre, ispipillàre , vrb: ispipilliare, isprivillare, spibillae Definition essire o fàere prus biu, prus ischidu, abbistu, prontu, fàere impresse / i. su sonnu = fàere passare su sonnu, fàere ischidare Synonyms e antonyms ispabigliare* Sentences su binu batit allegria e ispipillat sa fantasia ◊ sicomente non miras, carchi die t'ispipillas si ses ocricunzau! ◊ sa vidha si est torrandhe a ispipillare apustis de sa gherra ◊ Antonedhu si fut isprivillau e birgunza no ndhe teniat prus ◊ bos ispipíglio su sonnu, deo! 2. ispipíllati, si los cheres bídere colandhe! ◊ si no t'ispipillas, sos àteros ti nche colant totus a innantis Translations French faire ou devenir plus vif, animé English to liven up Spanish animar Italian vivacizzare German beleben.

ispuntài , vrb: ispuntare, spuntai Definition segare is puntas, segare o guastare sa punta, tocare su binu nou; bogare cosa posta a punghidura; cumenciare a bogare, a essire sa punta; rfl. nau de is binos, essire aghedos, guastos Synonyms e antonyms ispitare, scomai / essire / achedare 1 | ctr. acuciai Sentences in binza semus ispuntendhe sa bide ◊ a faedhare male ses avesu: sa limma ti la deves ispuntare! (V.Congias) 3. in Sardigna no passat dí chi no ispuntit unu frori de una mata Etymon srd. Translations French épointer English to blunt, to cut the tip off, to come up, to become sour Spanish despuntar, aparecer, agriarse Italian spuntare German die Spitze abbrechen.

istodhíre , vrb: istudhire Definition tirare de fundhu (nau de erbas, cosas prantadas), arregòllere, pigare Synonyms e antonyms bodhire, collire, irrampare, istòdhere, tirai, tòdhere Sentences no s'istodhit un'àrvure annosa pro la piantare in àteru terrinu! ◊ a boltas pianghet pro ndh'àere istudhidu unu fiore ◊ sunt istodhindhe sos budrones de sa ua ◊ ma ite animale malu fit arrivadu a l'istodhire totu cussa cariasa?! Etymon srd. Translations French arracher English to tear up Spanish arrancar Italian strappare, svèllere, divèllere German reißen, ausreißen.

litzíri , vrb Definition leàrendhe totu, limpiare, bogare, andharesindhe impresse / l. su logu = (puru) sartiare su logu, andharesindhe a fuidura Synonyms e antonyms illertire, illitire, iscabbúllere Sentences làstima chi no si mòrgiat… chi no atru si ndi fiaus litzius! ◊ gomai Melànnia, litzamí su logu e debressi! ◊ litzeimí su logu a castiai chi si bit benendi genti! ◊ bah, un'atru cropu de manu e nci dha litzu custa braba! ◊ litzeimí su logu! Translations French déblayer English to clear up Spanish despejar Italian sbarazzare German abräumen.

«« Search again