Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

irfrissuràre , vrb: isfressurare, isfrisciurai, isfrissurare, sfrisciurai Definition bogare, segare sa frisciura de sa bentre de unu pegus pangau; in cobertantza e nau de gente, fàere css. cosa o ifortzu mannu po un'iscopu, po agiudare a unu Synonyms e antonyms irmatare / matanare, ischissimignare, smerai 2. su tzeracu totu sa die si fachiat a cantos irfrissurànnesi a travàgliu cràtiu ◊ si sunt isfressurados fatendhe inchinos a noranta grados! ◊ apas pascéntzia: no t'isfrissures! ◊ unu tempus sa laorera fit totu a fortza de bratzos, a s'isfrissura isfrissura cun sos boes Etymon srd. Translations French se mettre en quattre pour qqn. English to leave no stone unturned Spanish echar los hígados, desvivirse por Italian farsi in quattro per qlc. o qls. German sich vierteilen.

irgargàre, irgarghiàre , vrb rfl Definition istare a irgargos, a boghes Synonyms e antonyms igrogoenai, isarguenare, sguturai Etymon srd. Translations French s'égosiller English to shout oneself hoarse Spanish desgañitarse Italian sgolarsi German sich die Lunge ausschreien.

irmercorzàre , vrb Definition trebballare sèmpere meda e a sacrifíciu mannu, a tropu, mòrrere de su trebballu a tropu Synonyms e antonyms isciaonare Sentences a istare ammandronadu za no l'as connotu dae babbu tou… ch'irmercorzaiat fintzas in dies de festa! Translations French trimer English to drudge Spanish bregar, darse un tute Italian sfacchinare German sich abschinden.

isagheràre , vrb Definition pèrdere o fàere pèrdere s'atentzione, o pentzare in àteru Synonyms e antonyms avallai, iberiai, iselembrare, ismentare, ivrasiare, sbeliai Etymon srd. Translations French distraire, se distraire English to divert (one's mind) Spanish distraer Italian distrarre, distrarsi German zerstreuen, sich zerstreuen.

isarguenàre , vrb: isgrogoenai, isogroenare, isorgoenare, sgraguenai Definition agiummai coment'e pèrdere s'ogroena tzerriandho: tzerriare meda e a forte, tropu; fintzes púnghere a is cannas de su gúturu Synonyms e antonyms iggannai, igrogoenai, irborgoenare, irgargare, sguturai / sprumonai Sentences si est postu a cantare a s'isogroenare! ◊ deo isarguenèndhemi a boghes e isse chentza m'intèndhere! 2. pigant s'arresorza e dh'isorgoenant: a ite puntu arribbat s'ómine!… Etymon srd. Translations French s'égosiller English to shout oneself hoarse Spanish desgañitarse Italian sgolarsi German sich die Lunge ausschreien.

isbatizài, isbatizàre , vrb: sbatillai, sbatizai Definition àere segamentos de conca cun ccn. cosa o chistione, iscúdere o atumbare a ccn. logu, pigare múngia, carda Synonyms e antonyms aciapuai, atapai 1 / atormentai, imbatijare Etymon srd. Translations French se creuser la cervelle English to bang, to rack one's brain Spanish devanarse los sesos Italian sbatacchiare, lambiccarsi il cervèllo German sich den Kopf zerbrechen.

isbramíre , vrb rfl Definition fàere passare sa gana, papare meda, a s'airada, coment'e abbramios / avb. (nau de sa manera de papai) a s'isbramida = a isbrenúsciu, a meda Synonyms e antonyms abbudegare, ilbramare, mascare, satzai 2. pro bustare a s'isbramida no acadhat labiolu ◊ pro un'ispantzada a s'isbramida li tocat de cascare tota vida! Etymon srd. Translations French se rassasier English to shiff oneself Spanish hartarse, atracarse Italian satollarsi German sich sättigen.

iscabbúllere, iscabbúlli, iscabbúlliri , vrb: scabbulli Definition pigare de manos (de un'àteru) a fortza, illimpiare, arrennèscere a si ndh'essire o a si ndhe libberare de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a fàere calecuna cosa de profetu / pps. iscabbúlliu (e iscabbulliu puru), iscabbultu, iscabburtu; i. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Synonyms e antonyms afranchire, allibberai, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscabulire, iscabutzire, iscampulire, iscatavidai, iscrúfere, scadamessi, schighitzí / ischire Sentences dh'at iscabbúlliu a costu de sa vida ◊ una surra de genti fiat impitada a iscabbulli unu paghedhu de terra po bivi ◊ tue non cres cantu fut aunnau s'erriu, epuru mi ne seo iscabbulliu Etymon ctl., spn. Translations French dégager English to free oneself Spanish escabullirse Italian svincolare, svincolarsi, districarsi, divincolarsi German losmachen, sich befreien, sich entwirren.

iscajentàre , vrb: iscallentare, iscazentare, scallentai Definition fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho Synonyms e antonyms imbudhighinare, iscaldire / incaloritzire Sentences ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu 2. nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia Etymon srd. Translations French chauffer, échauffer (fig.), enflammer English to heat, to get hot Spanish calentar, acalorar Italian riscaldare, accaldarsi German wärmen, sich erhitzen.

iscampiài , vrb: scampiai Definition fàere límpiu unu logu de sartu, fàere a logu campu; nau mescamente de s'aera candho si che pesant is nues o fintzes candho si faet lughe su mengianu Synonyms e antonyms isclarire, ispalaciae, ispanigai, orbesci Sentences a fai su narboni bollit nai a iscampiai su buscu, limpiai sa terra, abbruxai sa linna po podi arai e seminai 2. candu proit abarraus in sa barraca finas a iscampiai ◊ a pagu a pagu fiat iscampiendu: calàt su bentu e is nuis curriant ◊ su tempus malu est durau una mes'ora e pustis at iscampiau ◊ at iscampiau e si bit su soli Etymon ctl. escampiar Translations French se rasséréner English to clear up Spanish serenarse, despejarse Italian rasserenarsi del tèmpo German sich aufheitern.

iscampiàre , vrb Definition andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Synonyms e antonyms acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Sentences si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Etymon srd. Translations French se montrer, apercevoir dans le lointain English to lean out, to perceive in the distance Spanish asomarse, divisar Italian affacciarsi, scòrgere da lontano German sich zeigen, erblicken.

ísce , prn: isse Definition prn. chi s'impreat po una tertza persona ómine / a, cun, de, in, pro, tra isse; iss'etotu = itl. égli stésso Synonyms e antonyms ísciu Sentences est intradu a créjia isce chin sa muzere ◊ isse benit cun megus ◊ so andhadu cun isse ◊ cudha cosa l'apo dada a isse andhe chi no l'as chérfida tue ◊ aficu b'at, in isse!…◊ iseta a isse ca a solu no ti abbales! ◊ pejus pro isse! ◊ male pro isse est, si faghet gai! ◊ custu triballu si l'at fatu isse etotu Surnames and Proverbs prb: chie no est bonu pro isse no est bonu pro sos àteros Etymon ltn. ipse Translations French il, lui English he, him, himself Spanish él, sí Italian égli, lui, sé German er, sich.

ischerbicàre , vrb: ischerbigare, ischervicare, ischervigare, ischervixare, iscrebigare 1 Definition segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai Synonyms e antonyms igerbedhare, isperrumare, ispistidhare, issuludrare, scerbedhai, scerbigai Sentences l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios 2. no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!… Etymon ltn. *excervicare Translations French se casser le cou English to run helter-skelter, to break one's scruff Spanish romper el pescuezo, abalanzarse Italian fratturarsi la collòttola, scapicollarsi German sich den Nacken brechen, Hals über Kopf hinunterstürzen.

ischilziniàre , vrb: iscrezeniare, iscrizeniare Definition cambiare de creze, de calidades, essire diferente de cumportamentu (fintzes in su sensu de essire educaos), de aerzu, de naturale / ómine, animale iscrizeniadu Synonyms e antonyms chilzeniare, disgeniare, ilgrezare, imburdiri, iscastare, iseniare Sentences tra totu sos frades, cussu est s'únicu chi at iscrizeniadu ◊ sos àteros mannedhos ainue fia andhendhe pro ch'ischilziniare fint pastores issos puru Translations French se différencier, différer English to differentiate Spanish diferenciarse Italian differenziarsi German sich unterscheiden

ischintolzàre , vrb: ischintorzare, issintorgiare Definition bogare sa chintorza, su chintórgiu; iscúdere, atripare a chintórgiu / ischintorzare de su risu = mòrriri, crepai de s'arrisu Etymon srd. Translations French détacher sa ceinture English to unbelt Spanish sacarse el cinturón Italian levarsi la cintura German sich den Gürtel abnehmen.

ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definition coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre Synonyms e antonyms atapai 1, fruschinare, inchingiare, iscoitai / foichinare Sentences cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet Etymon srd. Translations French se démener, secouer English to fidget, to wiggle Spanish menearse Italian dimenarsi, scuòtere German sich hin und her bewegen, schütteln.

ischisciàre , vrb Definition innisire su mucu e illimpiare su nasu Synonyms e antonyms inniscire, ischiscire, nesire Etymon srd. Translations French se moucher English to blow one's nose Spanish sonarse Italian soffiarsi il naso German sich schneuzen.

isclamài, isclamàre , vrb: iscramare, iscramiare, isgramare, scramai Definition foedhare, abboghinare cun boghe lastimosa coment'e de chie est pedindho agiudu, afrigiu disigiandho calecuna cosa o frastimandho; nàrrere sa cosa cun meravíglia, cun ispantu, coment'e ispantasiaos Synonyms e antonyms abbochinare, atzerriai, giaculare, iscramorai Sentences notas de focu mandho allutas ca su lúmene tou isclamo ◊ dae ora isgramas, pedendhe agiudos (M.Canu)◊ sos tuos ant a bènnere isgramendhe, pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ sos mortos de dirgràscia iscramant mindhitas ◊ isgrama dae sa tumba, antzis pesadindhe e istròtzala, sa betadomos! ◊ est iscramandhe a Deus pro sos pecatos issoro ◊ a Deus meu mi so iscramadu ◊ s'ingurdu no at birgonza de su disunore e de chie isclamat no ndhe faghet contu! ◊ paret iscramanne dustítzia ◊ su chercu iscramat dai s'annixinu a bistrale fichida in su pojolu (G.Fiori) 2. sa ebreghe iscrammat ◊ depit iscrammiai fogu de totu is partis, oi, su serghestanu! Etymon ltn. exclamare Translations French invoquer English to invoke, to moan Spanish clamar, quejarse gritando Italian lamentarsi urlando, sospirando, invocare German sich beklagen, anflehen.

iscoitài, iscoitàre , vrb: iscoitzare, scoetai Definition iscutulare sa coa; mòvere a cropu de dónnia betu comente faet su pische, su lampu e àteru (nau fintzes in su sensu de fuire); iscabbúllere, isfrancare Synonyms e antonyms ischirchinare / iscabbúllere Sentences bido su cane meu iscoitzendhe 2. sos carabbineris truvant sos cavadhos e acudint a ndhe víere unu iscoitandhe in sa malesa ◊ sos lampos iscoitant de una parte a s'àtera de s'aera 3. duos ant pilisau briga e sa muzere de s’unu est andhada a che iscoitare su maridu de manos de s'àteru ◊ deo voche apo iscoitadu dae manos de sos inimicos vostros! Etymon srd. Translations French frétiller de la queue, se démener English to wag its tail, to squirm Spanish colear, menear, escabullirse Italian scodinzolare, dimenarsi German schwänzeln, sich hin und her bewegen.

iscòndhere , vrb: iscúndhere Definition pònnere o apartare a un'ala, essire e lassare unu logu, lassare in abbandhonu; si narat fintzes in su sensu de difèndhere, fàere sa parte a ccn./ pps. iscóndhiu Synonyms e antonyms lassai, irbandhonare / defèndhere, frànghere, iscabbúllere, iscundhire Sentences iscòndheti da èsseres mischinu! ◊ no mi poto iscòndhere de fàchere su dovere ◊ cantu bi apo gherradu pro m'iscúndhere dae tupas de prunatza e de tiria! (M.Tedde)◊ iscúndheti! 2. fipo acuzonatu coment'e un'istratzu e solu Petenedha pariat chi naraiat: Corazu, za t'iscundho zeo! ◊ donzunu de cussos mortos depet àere iscúndhiu una bandhera Etymon ltn. abscondere Translations French se dispenser, esquiver, fuir English to avoid, to shift Spanish eximirse, esquivar Italian esìmersi, scansare German sich entziehen, ausweichen.