Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

iscorporài, iscorporàre , vrb rfl Definition tzatzare a meda, papare fintzes sa parte de s'àteru Synonyms e antonyms ingolopire, intrudhiri Sentences est liandudendhe totu s'arregorta a domu sua po s'iscorporai cussu! Etymon srd. Translations French gaver English to gobble Spanish atracar Italian ingozzare German sich überfressen.

iscritzíre , vrb Definition istesiare de calecuna cosa o logu / i. sos corpos = iscabbúllere de is cropos trantzindhosi po no dhos ingòllere Synonyms e antonyms iscrostiare, issuzire, istirire, istregire*, tòlchere, transiri 1 Translations French s'éloigner, s'écarter English to stand aside (move), to avoid Spanish alejar, apartar, eludir Italian scostarsi, scansare German sich entfernen, wegrücken.

iscucuzàre , vrb: iscuguzare, iscuzicare Definition tròchere o trantzire s'ammontu o calesisiat cosa chi ndhe carràgiat un'àtera; fintzes iscobèrrere cosa chi no s'ischiat Synonyms e antonyms immantare, iscugudhai, isfianzare, ispannuliare, scavannai | ctr. ammantai, carragliare, iscumpannare Sentences no t'iscuguzes ca est faghindhe fritu ◊ su colore de sa pedhe pariat prus iscuru de su grogore de s'arbéschia chi iscuzicabat sas pedulias chi ammorgodhabant sa domo 2. in istiu amus iscuguzadu sa domo pro fàghere sa cabertura noa ◊ iscuguza sa padedha e bètache sos macarrones! 3. lu teniant unu mese in s'ispidale e chentza pòdere iscuguzare ite teniat Etymon srd. Translations French découvrir, se découvrir English to uncover, to throw off one's clothes Spanish destapar Italian scoprire, scoprirsi German abdecken, sich entblößen.

isculiàre , vrb Definition camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas Synonyms e antonyms inculiare, isprusciare Sentences est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui) Etymon srd. Translations French se dandiner English to walk with a wiggle Spanish contonearse Italian sculettare German sich in den Hüften wiegen.

iscuricàda , nf: iscuricata, iscurigada Definition su iscurigare; s'ora chi est iscurigandho Synonyms e antonyms inchinadorzu, interighinada, interinada, intríchinu, iscurigadolzu, iscurigantina, murriadrosu, oscuressida | ctr. abbréschida Sentences ch'essiat prima de fàghere die e torraiat a s'iscurigada ◊ tribagliaiat dae candho illughintinaiat a s'iscurigada ◊ dai candho faghet die finas a s'iscurigada istat a s'andhalitorra Scientific Terminology sdi Etymon srd. Translations French noircir, faire nuit English nightfall Spanish anochecer Italian imbrunire German sich verdunkeln.

iscurigadólzu, iscurigadórgiu, iscurigadòrza, iscurigadórzu , nm, nf: scorigadroxu Definition s'ora chi est iscurigandho, faendhosi note Synonyms e antonyms inchinadorzu, interinada, interighinadorzu, interrighinu, intríchinu, irmurinada, iscuricada, iscurigantina, issuriadorzu, murriadroxu | ctr. abbréschida, arborinu Sentences a s'iscurigadolzu fit ancora in campusantu ◊ sas dies colant chena si frimmare in avréschidas e iscurigadorzas chena contu Etymon srd. Translations French noircir, faire nuit English dusk Spanish anochecer Italian imbrunire German sich verdunkeln.

isgangagliàre , vrb Definition erríere a iscracàlios, a tzérrios, mòrrere de s'errisu Synonyms e antonyms chighigliare, iscacagliare Etymon srd. Translations French rire à se décrocher la mâchoire English to split one's sides with laughter Spanish desternillarse de risa Italian sganasciarsi dalle risa German sich krummlachen.

ispalaciàe , vrb: ispalatare, ispalatzare, ispallatare, ispallatzare Definition su iscrarire de s'aera annuada, su che pesare is nues Synonyms e antonyms illaschiare, iscampulare, isclarire, isgiannare, ispartentare, isparteulare | ctr. ammantare, annuai 1 Sentences su bentu chi si est pesadu at ispallatadu s'aera ◊ canno at ispalatzatu sas àgheras, si nch'est vessitu a passitzu 2. su sole ispalatat su belu de sa memória ◊ ispalata sas nues de su male! Etymon ltn. ex palatium Translations French s'éclaircir English to clear up Spanish despejarse, aclararse Italian rischiararsi German sich aufhellen.

ispannài, ispannàre, ispannàri , vrb: spannai Definition apèrrere, ispràghere, nau de su butone de is erbas e matas; nau de àteru, coment'e apèrrere e giare o fàere lughe Synonyms e antonyms abbèrrere, isclarire, ispalaciae / allugare, ilgiarare, illuminai Idioms csn: ispannai is abas = ispàrghere sas alas; ispannare su dolu = passai, allebiai, sciagai su dolori, su disprexeri Sentences un'arrosa est ispannada ◊ is froris funt cumentzendi a ispannai ◊ po no camminai in lentza sa buca tropu ispannas! (Pani) 2. acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue! ◊ sas fritzas tébias de maltu che ant ispannadu sas aeras ◊ antiga domo mia, abblandhas sa tristia e ispannas su coro a su cuntentu (P.Fae)◊ s'at a ispannare su chelu piús luadu in ispijos de sole ◊ daghi ant ispannadu cussu velu, tandho sa Chéjia los afestat totu sos chi sunt dignos de istare in chelu ◊ su sole ispannat sas umbras ◊ sa luna lucorosa ispannat sas campuras 3. pro t'ispannare su dolu pensa chi t'istimo! Etymon itl. spannare Translations French éclore, se rasséréner English to blossom, to brighten up Spanish abrirse, desabotonarse, despejarse Italian sbocciare, rasserenarsi, illuminare, dissipare, dissòlvere German aufblühen, sich aufheitern, erleuchten, vertreiben.

ispassàre , vrb: ispassiai, ispassiare, spassiai Definition cricare e pigare is ispàssios, divertimentu / ispassiàresi che sóriche in mesu de casu = própiu a cusséssia, meda Synonyms e antonyms desogai, diveltire, isvrasiare, sulassai Sentences cun tegus giogo e m'ispasso ◊ sa mariposa ispàstigat su bolu nendhe: "Si devet ispassare chie est sanu!"◊ commo torramus a pitzinnos e nos ispassiamus ◊ cussos su dinare si l'ispàssiant ◊ mi chèrgio unu pacu ispassiare ◊ sos pitzinnos s'ispàssiant cun sa fatzienna de sa binnenna Surnames and Proverbs prb: tempus malu, ispassadilu! Etymon itl. spassare Translations French s'amuser English to amuse oneself Spanish divertir, entretener Italian sollazzarsi German sich unterhalten.

ispixàre 1 , vrb rfl: ispricare 1, isprigai, isprigare, sprigai Definition castiare, bíere me in s'isprigu Sentences fatuvatu bandat a s'isprigai ◊ sa luna s'ispricat in s'abba 2. los cherzo ispixare in arcos de chelu pro pintare randhas de nue (G.M.Lai) Etymon srd. Translations French se regarder (dans une glace) English to look oneself (in a mirror) Spanish mirarse en el espejo Italian specchiarsi German sich spiegeln.

ispònnere , vrb Definition pèrdere, passare o fàere pèrdere s'abbitúdine, su disígiu, s'idea de calecuna cosa, no ndhe fàere prus contu si no si ndhe tenet, fintzes solu cessare, tratènnere unu pagu; istare a dormire in domo angena / in poesia fintzas isponne; pps. ispostu Synonyms e antonyms disabesare, disacostumai, ibbortare, scotiai, storrai / tasire / aposentae, ospedai | ctr. abbetuare, imbisciare Sentences como mi che so ispostu e su binu no mi rechedit prus ◊ sa fémina a tota prima no ndhe cherfeit s'intesa, de ballare, ma Frantziscu no ndhe isponzeit s'idea ◊ no l'amus audidu, a fàghere cussa, ma mancu ispostu ndhe l'amus ◊ comintza a pagu a pagu a ti ndhe ispònnere, a m'ismentigare! ◊ tres o bàtoro bagadias li aiant torradu su "Chi nono" e isse fit pro ndhe ispònnere s'idea de si cojare ◊ a cudhu amante meu dau li apo su coro: no mi ndhe poto isponne ◊ sa cusséntzia sua non si che cheret ispònnere de sas richesas 2. a punta de mesudie ant ispostu de messare, ma a sero li sunt torrados a intrare ◊ no at ispostu ancora de chigulare! 3. isponzo in domo de su síndhigu 4. de cosas gai ne seo ispostu Etymon ltn. exponere Translations French déshabituer, se résigner English to wean away, to accept Spanish desacostumbrarse, resignarse, hospedar Italian disassuefare, rassegnarsi German abgewöhnen, sich ergeben.

ispúndiri 1 , vrb: spòndiri Definition acostire tropu, essire tropu de un'oru artu, de un'atza Synonyms e antonyms ispiòndiri Sentences issu si est ispúndiu tropu de aundi fut impostau, at postu mali su pei e nc'est arrumbulau Translations French se pencher English to lean out Spanish asomarse Italian spòrgersi German sich vorbeugen.

istallàre 1 , vrb Definition andhare a istare in s'istallu, andhare a fàere abbitu, a istare Etymon itl. Translations French demeurer, s'établir English to live, to take one's residence to in a place, to install Spanish residir, instalar, instalar Italian dimorare, prèndere dimòra, insediare, installare German sich aufhalten, sich niederlassen

istantargiài , vrb: istentargiare, istentarzare, istrantaxai, stantarxai Definition pesare o pònnere fichiu, prantau, nau fintzes in su sensu de migliorare, torrare in bonu, torrare a biu Synonyms e antonyms arritzare, ficare, istantalissare | ctr. colcare Sentences soi istantargendumindi! ◊ ghetat un'itzérriu e si nd'istrantaxat debressi ◊ si ndi fiat istrantaxau a corpu e m'iat aferrau 2. bollu chi sa domu si ndi torrit a istantargiai ◊ ita chi si ndi torràt a istrantaxai e dhu biriat aici sa pobidha!… Etymon srd. Translations French redresser, dresser English to erect Spanish enderezar, levantar, erguir Italian drizzare, rizzare, èrgere, drizzarsi German aufrichten, erheben, sich aufrichten.

istelevràre , vrb Definition istare pentzandho e torrandho a pentzare a sa cosa chentza arrennèscere a cumprèndhere o lòmpere a un'arresurtau Synonyms e antonyms immaginai, immelmedhare, istorronare, penciai, scimingiai Sentences no t'istelevres, tantu dai su meu no mi bogas! ◊ comintzeit a istelevrare cun atentzione subra de sa natura de cussu cristianu (M.Bua)◊ candho est ammurrionadu m'istelevro deo pro cuntentare a isse! Etymon spn. descerebrar Translations French se creuser la cervelle English to rack one's brain Spanish comerse el coco Italian lambiccarsi il cervèllo German sich den Kopf zerbrechen.

istentàe, istentài , vrb: istentare, stentai Definition tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire Synonyms e antonyms stenterai, tratèniri / adasiai, afilusigare, biltentare, illesinare, tricare | ctr. andai / coitare Sentences istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas 2. proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega! 3. s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos Etymon itl. stentare Translations French s'attarder English to detain, to delay Spanish demorarse Italian trattenére, indugiare, tardare, ritardare German aufhalten, säumen, sich verspäten.

isterricorjàre , vrb: isterrigolzare, isterrigorzare Definition su si pònnere coment'e crocaos o fuliaos in terra, ma nau prus che àteru cun fortza, cun tzacu, cun arrennegu Synonyms e antonyms aterrai / imbrossinare, isterricrare, isterrighinare, isterrinai, isterrorzare, istragorzare, sterrionai Sentences pesadindhe ca t'imbrutas: mugosu, sempre isterrigorzendhe in terra t'istas! ◊ si iscrafiaiant sa sue in bentre, sa béstia s'isterrigorzaiat in terra Etymon srd. Translations French s'étendre par terre English to lie down Spanish tumbarse, echarse al suelo Italian distèndersi per tèrra German sich niederlegen.

istimpidàre , vrb Definition pigare un'istimpida, una cadha, pelea o múngia manna Synonyms e antonyms cansai, fadiae, istracare, peleai, strachedhai | ctr. pasai Etymon srd. Translations French peiner, se fatiguer English to work hard Spanish darse un tute, cansarse Italian fare una sfaticata German sich abschinden.

istrasiàre , vrb Definition cicire cun is cambas istiradas e su dossu unu pagu betau a daesegus, o fintzes istérrios in terra deunudotu Synonyms e antonyms abbrentuxai Etymon itl. Translations French s'étendre, s'allonger English to lie down Spanish tenderse, tumbarse, acostarse Italian sdraiarsi German sich niederlegen.