amparadòra , nf Definizione
fémina chi amparat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
protectrice
Inglese
protectress
Spagnolo
amparadora,
protectora
Italiano
protettrice
Tedesco
Beschützerin.
amparadòre, amparadòri , agt, nm: amparatore Definizione
chi o chie amparat, nau fintzes po su sentidu de amparare
Sinonimi e contrari
bidori 1,
defensore
Frasi
disponit sa Providéntzia sias de nosu amparadora ◊ sos pastores faghent sa festa a su santu amparadore issoro
2.
at àpidu babbu meravizosu, amparadore meda e amansciosu (A.Langiu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
protecteur
Inglese
protector
Spagnolo
protector,
amparador
Italiano
protettóre,
protettivo
Tedesco
Beschützer.
amparadúra , nf Definizione su amparare Etimo srd.
amparài , vrb: amparare Definizione
giare amparu, fàere a manera chi unu no tèngiat dannu, no tèngiat male perunu e antzis tèngiat agiudu
Sinonimi e contrari
afianzare,
apogiai,
apojai,
guardai
/
agiadai
| ctr.
disamparai
Frasi
cussus prus abbandonaus amparadhus tui! ◊ sant'Antoni meu, bos bato una candhela e mi amparades! ◊ ampàrannos che piedosa, coment'e mama amorosa! ◊ a sorres tuas e frades, totu ti los ampares! ◊ beneíghennos e ampara, Segnore!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
protéger
Inglese
to protect
Spagnolo
amparar
Italiano
protèggere,
patrocinare
Tedesco
schützen,
stützen.
amparamànu , nm: ampiamanu,
amplamanu,
ampramanu,
ampremanu,
ampriamanu Definizione
manu ampra, larga, líbbera, nau in su sensu de fàere comente paret e praghet, de tènnere podere prenu, o fintzes de si pigare tropu cunfidàntzia, tropu libbertade
Sinonimi e contrari
impramanu
Frasi
cussas s'iant pigau tropu s'amparamanu e dhas ia castigadas ◊ dae candho ses abbitandhe chin cussa zente l'imbenit chi ti cheres picare s'ampramanu de mi pònnere su tzitu! ◊ ci nd'ia tentu s'ampramanu nci dh'iu iscavulau!
Cognomi e Proverbi
prb:
donai s'ampramanu est sempri dannosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
liberté
Inglese
liberty,
excessive trust
Spagnolo
familiaridades,
confianza excesiva
Italiano
confidènza eccessiva,
àmpia,
tròppa libertà
Tedesco
übermäßige Vertraulichkeit,
zu große Freiheit.
amparàre amparài
amparatòre amparadòre
ampàru , nm Definizione
totu su chi si faet po ndhe passare a unu o una cosa de totu su chi dhi podet èssere de dannu
Sinonimi e contrari
afiagnu,
amparia,
apógiu,
azubentu,
defensa,
refrantu
Frasi
tue fist s'amparu de totu sa bidha ◊ ti apo dadu su bratzu pro amparu ◊ de Deus e Maria no ti manchet s'amparu! ◊ e cantos poveritos bi at sentza amparu! ◊ cuss'òrfanu est chena amparu ◊ sa lege lis dat amparu ◊ sias s’amparu de sos parentes!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
protection,
soutien
Inglese
protection,
support
Spagnolo
amparo
Italiano
protezióne,
sostégno,
patrocìnio,
tutèla
Tedesco
Schutz,
Stütze,
Verteidigung.
àmparu , agt: amplu,
ampru,
àmpuru Definizione
chi est bundhante de mannària, mescamente in largària
Sinonimi e contrari
amplosu,
largu
| ctr.
astrintu
Frasi
est ampru de coru ma istrintu de buciaca
Etimo
ltn.
amplus
Traduzioni
Francese
ample,
vaste,
large
Inglese
wide
Spagnolo
amplio,
ancho
Italiano
àmpio
Tedesco
weit.
amperàgiu , nm Definizione su tanti de amperes de sa currente, tanti de currente.
ampère , nf: (nr. ampèr) Definizione medida de intensidade de s'elétricu.
ampèsa , nf Definizione brodu de petza, solu su brodu.
ampiài , vrb: ampuai,
ampuare,
ampulai,
ampulare,
ampullai Definizione
andhare o portare de bàsciu a pitzu, pesare in artu, a logu prus in artu, mòvere a forte, iscutulare e avolotare: ampuare si narat fintzes in su sensu de cúrrere a unu logu, de si incarare a bíere
Sinonimi e contrari
acadhai,
alciare,
apicai,
apilicare,
apugiai,
pigai 1
/
isciucai
| ctr.
cabai,
falare
Modi di dire
csn:
ampulai sa boge = artziare sa boghe, faedhare o leare a boghes coment'e brighendhe; a. a unu a ccn. logu = azuarechelu; ampulai una muneda = imbolare sa muneda in artu lassèndhela rúere a terra a bídere si essit rughe o crastos
Frasi
chi mi nci àmpuat su sànguni a conca, cussu tramasseri mau!… ◊ is prus lébius si ndi ampulànt in artu ◊ àmpula sa cara sentza tímere sas cumpanzas! (I.Porcheddu)◊ s'abba àmpulat dae mare a sas nues ◊ at ampuau is ogus a cara incillia ◊ ampuaminci ca no nci lompu! ◊ cudhu bentu che ampuliàt fintzas sas orrocas! ◊ at saludau a manu ampulada
2.
mi seu ampuada ogus a celu
Etimo
tts
Traduzioni
Francese
monter
Inglese
to rise
Spagnolo
subir,
levantar
Italiano
salire,
sollevare
Tedesco
hinaufsteigen,
aufheben.
ampiamànu amparamànu
ampilàda , nf: ampilata Definizione su ampilare Frasi no ant natu nudha fintzas apustis de s'ampilata a sa rughe Etimo srd.
ampilàre , vrb Definizione
pigare cun s'ampile, aferrare cun is manos, apicare e fintzes inartare, pesare, portare in artu, apitzu
Sinonimi e contrari
apilicare
/
ampiai,
alciare
2.
so in terra, gherrendhe, e si àmpilo sa pinna so seguru de torrare a rúere ◊ babbu mi porriat unu filu a mi ampilare a caminu de chelos ◊ si pómpiat s'amicu e unu nodu de ternura che li àmpilat a sa gula (T.Cherchi)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
harponner
Inglese
to harpoon
Spagnolo
arponar
Italiano
arpionare
Tedesco
harpunieren.
ampíle , nm: arpile Definizione
genia de unchinu, de gànciu
Sinonimi e contrari
àncara
/
àmiche,
càncara 1,
grafale,
rúnchinu 1
Traduzioni
Francese
gond
Inglese
hook
Spagnolo
arpón
Italiano
arpióne
Tedesco
Haken.
ampílla , nf Definizione pigionedhu de sa mannària de unu crunculeu, bicu fine e longhitu, niedhu, faet su niu fintzes in logu chi abbitat gente Terminologia scientifica pzn.