bressalléri , nm Definizione sordau de unu distintu corpus militare a pei / passu de b. = lestru meda, giai currendho Etimo itl. bersagliere.
bressàllu brassàgliu
bréstia , nf Definizione
pedrighedha lada e lisa po giogare e fintzes su giogu chi si faet
Sinonimi e contrari
imbréstia,
piastra
Frasi
su zocu de sa bréstia, zocare a bréstias o a sa bréstia
Terminologia scientifica
ggs
Traduzioni
Francese
plaque
Inglese
plate
Spagnolo
placa
Italiano
piastrina,
murièlla
Tedesco
Plättchen.
bretèlla , nf Definizione genia de tirante, tira de cosa longa po poderare calecunu bestimentu (es. pantalones) Sinonimi e contrari armigodhos, bardella 2, bracalitos, tiracollu.
brétiu , avb: brítiu Definizione
nàrrere o fàere a b. = chentza régula, chentza critériu, a bodhetu, a s'afaiu, a ogu
Sinonimi e contrari
afainu 1,
bréciu,
faghinu
Frasi
is dotoris a bortas ti donant pastigliedhas a brétiu, tanti po ti acuntentai ◊ tui ses fuedhendi a brétiu, sentza de isciri is cosas acomenti funt ◊ su sali dh'at postu a brítiu ◊ sa cosa est isballiada poita ca dh'at fata a brítiu
Traduzioni
Francese
à tort et à travers
Inglese
at random
Spagnolo
sin ton ni son,
al acaso
Italiano
vànvera,
casàccio
Tedesco
unüberlegt.
brètone , agt, nm Definizione
chi pertocat sa Bretagna, chi o chie est de sa Bretagna
Traduzioni
Francese
breton,
-onne
Inglese
Breton
Spagnolo
bretón
Italiano
brètone
Tedesco
bretonisch,
Bretone.
bréu , nm Sinonimi e contrari breve, contramazina, foltilesa, fortile, pastagna, punga, scritu Etimo ctl. breu.
brèu 1 brè
brevàre , vrb: brivai,
brivare,
privai Definizione
leare calecuna cosa a unu lassandhodhu chentza nudha, o fintzes fàere a mancu de calecuna cosa; ordinare de no fàere o de no papare calecuna cosa / pps. brivadu, brivu
Sinonimi e contrari
controire,
ispossidiri,
preubbire
Frasi
si est feu a si brivare de su tantu chi pro su vívere est netzessidade, s'istruvusciare est peus ateretantu! (A.Paba)◊ si est brivadu de su chi teniat pro lu dare a unu bisonzosu ◊ si mi brivant de te comente apo a fàghere! ◊ s'astrintura ti faghet brivare de dogni cosa e patire che colora! ◊ su tempus mi at brivadu de disaogu
2.
su dotore dh'at brevadu de bufare binu ◊ no t'istimo, columbu, ca babbu mi at brivadu ◊ su dutore li at brivadu de fumare
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
priver,
interdir,
défendre
Inglese
to deprive,
to forbid
Spagnolo
privar,
prohibir
Italiano
privare,
proibire
Tedesco
berauben,
verbieten.
brève , nm: brèvere Definizione
cosighedha chi si leat in pitzu, in dossu, o chi si ponet in calecunu logu cun s'idea chi amparat de unu male
Sinonimi e contrari
breu,
contramazina,
foltilesa,
fortile,
iscapolàriu,
lezeta,
pastagna,
punga,
scritu
Frasi
a su prade l'aiant chircadu pro fàghere unu breve pro sos furfurinos ◊ zughet su breve apicadu a su tuju, beneitu dae babbu retore ◊ li deit a bídere unu sachedhutzu de pedhe, su brèvere, chi giughiat presu a su tuju
Terminologia scientifica
sntz
Etimo
itl.
breve
Traduzioni
Francese
amulette
Inglese
amulet
Spagnolo
amuleto
Italiano
amulèto
Tedesco
Amulett.
brevedèra , nf Sinonimi e contrari pichetada, rebbota Frasi si est postu a fai brevederas cun is imbriagonis.
brevènda , nf: brovendha Definizione papare, ma mescamente orrobba de laore (es. fae, órgiu) arregortu po, o giau a, is animales Sinonimi e contrari addescu, mànigu, musúngiu, pravenda*.
brèvere brève
brevetàre , vrb Definizione
assegurare un'imbentu a chie dh'at fatu a manera chi no si ndhe aprofitet àtere
Traduzioni
Francese
breveter
Inglese
to patent
Spagnolo
patentar
Italiano
brevettare
Tedesco
patentieren.
brevète, brevètu , nm Definizione
genia de asseguramentu chi un'autoridade giaet po un'imbentu a chie dh'at fatu po no si ndhe fàere mere e aprofitare un'àteru
Frasi
a Pitanu Morete, re de sos res, su brevete dae manu leadu ada e un'istrada noa at postu in pè (S.Murgia)
Traduzioni
Francese
brevet
Inglese
patent
Spagnolo
patente
Italiano
brevétto
Tedesco
Patent.
breviàriu , nm Definizione
su libbru de is preides ue dhue funt is pregadorias de sa die
Sinonimi e contrari
ebriàriu
Etimo
ltne.
breviarium
Traduzioni
Francese
bréviaire
Inglese
breviary
Spagnolo
breviario
Italiano
breviàrio
Tedesco
Brevier.
brèxa bràgia
bréxu , nm Definizione su matessi de prexu, cuntentesa Sinonimi e contrari prégiu* Frasi torrant in brexu custus malus umoris (M.A.Cappai).
bría , nf: briga Definizione
murrúngiu mannu fatu a tzérrios, foedhos malos e a bortas fintzes a cropos; cosa chi si narat a tzérrios a unu po ccn. cosa male fata / a./c. a logos faent su númene a mascu, brigu
Sinonimi e contrari
aciociada,
aciocu,
afarratóriu,
atachizu,
brionzu,
certara,
certu,
chertaria,
frustatzada,
ghirta,
pletu,
sermonada,
strúnciu 1
/
cdh. ragadhia
Modi di dire
csn:
èssere a b. = istai sempri certendi, certai fatuvatu; pesare, parai b. = pònnere cuvusione, brigare o fàghere brigare; dare una b. a unu = fai unu certu a unu; fàghere una cosa a b. míscia = impresse impresse e betendhe totu apare, chentza órdine
Frasi
mi ndi torràst imbriagu e insaras parasta briga! ◊ eo tzertu no cherzo intrare in briga, ca ndhe poto essire pali pistu! ◊ sa zente est galu bulluzata dae sas brias e dae sos afuscos ◊ maridu e muzere sunt sempre a briga: no si l'intendhent e bastat!
2.
mi ndhe benit arrennegau e mi dat una briga chi mi at picau bibu e mi at lassau mesu mortu ◊ sa briga chi li at dadu… bi ndhe aiat pro isse e pro àtere! ◊ sa mama at dadu una briga a su fizu ca at istentadu in su cumandhu
3.
sos mios sunt a briga ca no bi andho ◊ sunt a briga pro sa partimenta
Cognomi e Proverbi
smb:
Bria, Brigas
/
prb:
briga de frades briga de canes
Etimo
itl.
briga
Traduzioni
Francese
dispute,
querelle,
réprimande,
savon
Inglese
quarrel,
brawl,
scolding
Spagnolo
pelea,
contienda
Italiano
litìgio,
divèrbio,
altèrco,
rissa,
sgridata,
sfuriata
Tedesco
Streit,
Schlägerei,
Schelte.