chinchiriàu , agt Sinonimi e contrari afutadu, arrennegadu, arteriadu, inchietu | ctr. contentu, pregiosu Etimo srd.
chinciàles chentàles
chínciu , nm: chintu,
chintzu,
chitu,
chitzu,
cinsu Definizione
su tretu de sa carena de su cristianu in mesania, totu a inghíriu e unu pagu prus fine / gherrare a chintzu, leare, aferrare a chitu partidu = cun sos bratzos betados a inghíriu de su chitu de s'àteru, zogare a istrampadas
Sinonimi e contrari
chintzale,
cintroxu,
sintzu
/
tzinta
Frasi
su chitzu sou no est prus sútile ◊ bi fit su fàmine a chintu ◊ sunt zocandhe un'istrumpa a chitu partidu ◊ de chintzu est bèni fata, cussa picioca ◊ cussa picioca giughet su chintu che anedhu ◊ aciuvau in s'àcua fintzas a chintzu, coberat músculus cun is peis
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
cinctus
Traduzioni
Francese
taille
Inglese
waist
Spagnolo
cintura
Italiano
vita (parte del còrpo)
Tedesco
Taille.
chincòi , prn Definizione chie (si) siat, css. persona, calecunu Sinonimi e contrari chiesisiat, chinecoe / cabancunu Frasi depeus narri a chincoi cali est sa proposta nosta ◊ faci a mesudí est andau chincoi a domu: ma chini?
chindeghinò candeghinò
chindhalàre , vrb: chindhulare,
chinnulare,
ghindhulare Definizione
pònnere sa madassa in s'ixorbedrama, mescamente girare o fàere girare che un'ixorbedrama (chíndhalu); pigare un'àtera filada, cambiare camminu / chindhulare sos ojos, sa fàcia, su fusu, s'ispidu
Sinonimi e contrari
bortare,
chindhare,
furriai,
girai
Frasi
deo tempus perdendhe che fémina chindhalendhe un'atzola trobojada (Limbudu)
2.
fadhint caminu e in giambu de chindhulare a manca truvant deretos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tourner
Inglese
to turn
Spagnolo
girar
Italiano
girare
Tedesco
drehen.
chíndhalu , nm: chíndhulu,
chínnalu,
ghíndhalu Definizione
sciortori, genia de aparíciu chi girat e ue s'intrat sa madassa po dha fàere a lómboru
Sinonimi e contrari
acrolaju,
bíndhalu,
dríngalu,
isciollidrama,
sorbidorzu,
tocubaju,
trobedrama,
tzíngalu
Frasi
cun chíndhalu, cannujas e pubadas de lana o linu, sedas e cotones, fusos, músculas tundhas, chirriones falant filados…
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
guindolo
Traduzioni
Francese
dévidoir
Inglese
wool winder
Spagnolo
devanadera
Italiano
arcolàio
Tedesco
Garnwinde.
chindhàre , vrb: ghindhare Definizione
rfl. furriare, mòvere po abbaidare o coment'e abbaidandho a un'àtera bandha
Sinonimi e contrari
bortare,
chindhalare,
furriai,
girai
2.
su narrer chi m'istrues su castedhu… podet puru chindhare su chervedhu solu su lu mirare dae lontanu! (Cugurra)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tourner
Inglese
to turn (over)
Spagnolo
volver la vista
Italiano
vòlgere
Tedesco
wenden.
chindhulàre chindhalàre
chíndhulu chíndhalu
chindichinò, chindighinò candeghinò
chíndige bíndhichi
chíne , prn: chini,
cine,
cini Definizione
prn. interrogativu; candho no est interrogativu diretu tenet dópiu valore (= cudhu/cudha chi) e podet pigare sa prep. a fintzes candho inditat s'atore de su predicau (in calecunu logu narant in chi: in chi portat sa turra issit ita dhui at in sa pinzada); tenet fintzes su valore de chiesisiat, donniunu, totus cudhus chi
Sinonimi e contrari
chie
Frasi
chini iscít chi dèu puru una dí no ap'andai a sa festa chi mi ant impromitu?! (B.Lobina)◊ e chini est chi nat chi no? ◊ chini dh'at fata oi sa cena? ◊ chine méngius de tzia po is cossígios bonos? (I.Patta)◊ cine ti dh'at fatu custu cugudhu orrúbiu?◊ a intrare cin'est!
2.
po cine dh'apubat, dhu est un'arede de panas e doennas ◊ ci fuedhas sa limba cumuna su pópulu cumprendit su ci naus e connoscit luegu e cini seus! ◊ chini isperdit su suu trabballat s’allenu ◊ gei dh'as assimbillau a chini, tui puru! ◊ sighi a ponni menti a chini ti at cuntzillau!
3.
su merí gei seu essiu a fusili, ma essat a chini mi at bistu isparendi! (Pillai)◊ a chini at a nai tres bortas custas oratzionis at a èssi campau de puntu mau ◊ a chine teniat casu, si ndhe cafàt de casu!…
4.
chini bolit andai in altu at a èssi abbasciau, chini invecis at a èssi in bàsciu at a èssi postu in altu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui?
Inglese
who?
Spagnolo
¿quién?
Italiano
chi
Tedesco
wer?
chinechisíat , prn: chinisisiat,
cinecasiat Definizione
chie (si) siat, css. perssona
Sinonimi e contrari
chiesisiat,
chincoi,
chinecoe,
chinisiollat,
siachisiat
Frasi
chinisisiat chi dha nerit, custa cosa, est nendi una fàula!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
n'importe qui
Inglese
anybody
Spagnolo
quienquiera,
cualquiera (que)
Italiano
chiùnque
Tedesco
wer auch immer.
chinecòe , prn: cinecoe,
cinnecoi Definizione
chie (si) siat, css. persona
Sinonimi e contrari
chiacoi,
chiesisiat,
chincoi,
siachisíada
Frasi
siat chinecoe depet rispetare custa lè ◊ mutat a cinecoe, ma deo de domu no nce esso! (E.Nieddu)◊ bèngiat cinecoe ca a mimi no m’interessat!
Traduzioni
Francese
n'importe qui
Inglese
anyone
Spagnolo
quienquiera,
cualquiera (que)
Italiano
chiùnque
Tedesco
wer auch immer.
chíngalu , nm Definizione chíndhalu, ixorbedrama po sa seda.
chinghédhu , nm: cignedhu,
cingedhu,
cinghedhu,
singedhu Definizione
tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, o fintzes codriola de acapiare in chintzu, chintórgiu; oru de telu de lana
Sinonimi e contrari
chintòglia,
chíntula,
lorita,
tzinta
/
tzíngulu
Frasi
in su chinghedhu portaiat s'ortigione cun sa màniga trabballada (R.Sardella)◊ mannoi iscudiat a cinghedhu ◊ tzia mi at curtu a chinghedhu ◊ acabbadha, citidi e bufa ca ci no seo piganno su cignedhu!
Traduzioni
Francese
lacet,
cordon,
ruban
Inglese
small belt
Spagnolo
oruga
Italiano
cìntolo,
cìngolo
Tedesco
Band,
Raupenband.
chínghere chígnere
chinghidúra , nf Definizione su chínghere, nau de sa manera Sinonimi e contrari chintura Frasi arratza de chinghidura sa chi ti as fatu… bene ti chinghe!
chíngia chígna