cofitúra cafetúra
cofòne , agt Sinonimi e contrari iscofadu.
còfre , nm Definizione
trastu seguru e forte de serrare po chistire cosas de valore
Sinonimi e contrari
casciaforte
Frasi
unu cofre de sidhados est su mundhu e prendhas in totue at a donare (C.Meridda)
Etimo
spn.
cofre
Traduzioni
Francese
coffre-fort
Inglese
coffer
Spagnolo
cofre
Italiano
forzière
Tedesco
Geldschrank.
cófu , nm Definizione
genia de fossu / una funtana de c. = fossu inue essit abba
Sinonimi e contrari
fósciu,
tofa
Frasi
giogaiaus a cofedhu cun pisu, matripellas e gutones ◊ faiaus unu cofu in terra po giogare a gutones ◊ cuss'intaulau est a cofos
Etimo
ltn.
*cofus
Traduzioni
Francese
petite cavité,
fossé
Inglese
ditch
Spagnolo
foso,
cavidad
Italiano
pìccolo cavo,
fòsso
Tedesco
Graben.
cofúdu cafúdu
cofujòne, cofusiòne , nf: cubisione,
cufusione,
cunfusione,
cunfusioni,
cunvisioni Definizione
cosa pagu crara, betada apare, su betare apare cosas diferentes, su cumprèndhere o pigare una cosa po un'àtera
Sinonimi e contrari
abbolotu,
afusada,
afuscu,
cumboja,
trambullu
Frasi
vi depiat àere piús zente ca in sa cofujone carchi paràgula no s'intendhiat (G.Chironi)
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
confusion
Inglese
confusion
Spagnolo
confusión
Italiano
confusióne
Tedesco
Verwirrung.
cofúsu , agt: cufusu,
cunfusu Definizione
chi no est craru, chi est ammesturau, betadu apare; nau de unu, chi no est cumprendhendho, no est distinghendho is cosas o chistiones: est fintzes pps. de cufúndhere
Frasi
est restadu che faladu dai sas aeras, cofusu che àinu mazadu a conca
Traduzioni
Francese
confus
Inglese
confused
Spagnolo
confuso
Italiano
confuso
Tedesco
wirr.
cofuzíre , vrb: cufutzire, cunfugire Definizione torrare paris, andhare de acordu, pònnere apare Sinonimi e contrari confúgere, cufrontare, cumpitare, cunfigi Frasi custu beneitu de ómine no cunfugit cun nisciunu ◊ su chi mi ses nendhe no cunfugit cun su chi mi as nadu àtera bolta 2. chèglio acrarire comente est chi totucantas custas paràulas sont istatas cufutzitas in custu libbru Etimo ctl. configir.
còga , nf Definizione
fatiàrgia, fémina chi faet majarzadorias, fatúgios; èssere de sa fantasia / saucu de cogas = bolàdiga o sambinzu
Sinonimi e contrari
brusciona,
maghiàglia,
mainàrgia
Frasi
sa coga iat betau vrebbu légiu a chini fut addolimendu in su letu
2.
unu tempus si agatàt una coga mala, pitica e lexa, cun s'ischina acorcoedhà e su nasu longu ◊ iat allutu una làntia a santu Sisinni po ndi libberai sa domu e su pipìu de is cogas ◊ a dedie sa coga podiat èssere una fémina che is atras, ma dónnia note si trasformàt in s'ispíritu
Cognomi e Proverbi
smb:
Coga
Etimo
ltn.
coca
Traduzioni
Francese
sorcière
Inglese
witch
Spagnolo
bruja
Italiano
fattucchièra
Tedesco
Zauberin.
cogài , vrb: acogai* Sinonimi e contrari afatugiare, ammainai, ammajarzare, imbrusciai Frasi cussa fiat s'amiga furriada a musca po pòdiri cogai sa pipiedha ◊ custas cogas si mudant in pillonis, insaras bobant e andant a cogai 2. tenit timoria chi unu fillu siat cogau.
cogàlzu, cogàrzu , nm: corcarju,
corcàrgiu,
crocarzu,
crogàgiu,
crogàgliu,
crogàrgiu,
crogarzu,
crogaxu Definizione
ispétzia de cullera de corru po usu de is pastores in su cuile: dha faent de sa punta de unu corru de boe o de su mascu de is brebès, o fintzes de linna mannas / ungras de cogarzu = tropu longas; tocare su corcarju a ccn. (nadu brullendhe) = tocare sa manu
Sinonimi e contrari
collàrgiu,
cragallu,
giogalzu,
locarzu,
pilita
/
cdh. curredha
Frasi
no ndi dhu ant a bodhí mancu a crogaxu! ◊ in su cubile bi at abbarrau corcarjos e fruales ◊ a sos oto annos fio crapitarju: tandho li desi ghetu a su corcarju, a su recotu, a sa bituera (P.Piga)◊ e chie leat tirudhas, tirudhones, palas de forru e cogalzos!
2.
segadichelas cussas ungras de cogarzu!
Cognomi e Proverbi
prb:
chie faghet trudhas faghet cogarzos ◊ chie zuchet corcarju papat late!
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
cochlearium
Traduzioni
Francese
cuiller de corne
Inglese
horn spoon
Spagnolo
cuchara de cuerno
Italiano
cucchiàio di còrno
Tedesco
Hornlöffel.
coghebèta , nm: coghepeta Definizione
genia de ischidone chi girat cun sa petza orrostindho
Sinonimi e contrari
arrostidore,
cadhubeta
Terminologia scientifica
ans
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tournebroche
Inglese
roasting-jack
Spagnolo
asador
Italiano
girarròsto
Tedesco
Spieß.
còghede còchere
coghedhíu , nm Definizione
su naturale de su coghedhu, de chie no giaet mai nudha
Sinonimi e contrari
aggantzidúdine,
asurímini,
gregúmene,
ingurdoneria,
limiore,
migragna,
susuncúmini
Frasi
no nos dades mancu unu sodhu: Deus ndhe apat s'ànimu, de su coghedhiu bostru!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avarice
Inglese
avarice
Spagnolo
avaricia
Italiano
avarìzia,
spilorcerìa
Tedesco
Geiz.
coghédhu , agt, nm Definizione
chi o chie po asuria no giaet mai nudha, nau mescamente de su pobidhu chi, chentza arrexone, istat sèmpere contandho su dinare a sa pobidha ca no bolet chi ndhe ispendhat o ca no dhi giaet fide; chi istat ammandronau, chi si fichit in cosas chi no dh'important; cosa paga
Sinonimi e contrari
aggantzadu,
assuriu,
cringone,
ingurdone,
issotzigadore,
limidu,
soridu,
susuncu
/
contaredhu
/
mandrone
/
fichete 1
Frasi
pro sa festa custos no daent nudha ca sunt coghedhos ◊ issa no fit ne coghedha e ne istrubbera ◊ fit ricu ma gai coghedhu chi no creiat su famidu!
2.
su maridu coghedhu a sa muzere sa cosa bi la daet a cantu in manu
3.
unu coghedhu de trigu, de farina
Cognomi e Proverbi
prb:
maridu coghedhu, muzere furància
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
ladre,
vieil avare
Inglese
bad niggard
Spagnolo
avaro
Italiano
sòrdido,
avaràccio
Tedesco
geizig,
Geizhals.
cogheghíto , nm Definizione una de is àghinas prus cabudàrgias Terminologia scientifica frt Etimo srd.
coghepèta coghebèta
coghèra cochèra
còghere còchere
cóghi , avb, cng: ecoghi Definizione
co + chi = eco chi…, ma nau in su sensu de ma, a su contràriu / coghi de… = a su postu de…, intramus de…
Frasi
nachi andhaia a su cúmbidu de s'amigu: coghi fit totu zente aferta e no bi so andhadu ◊ ocannu in s'àrdia podia lòmpere su primu: coghi apo tentu istrobbu e no bi apo curtu (G.Ruju)◊ creio de èssere solu: coghi fimus in duos ◊ podiat sanare: coghi no at leadu meighina ◊ Deus nostru su chi cheret lu faghet: sos ídulos, coghi, sunt prata e oro
2.
coghi de sighire a s'ala de nanti leat a dereta ◊ coghi de resare, sos pisedhos ant sonadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
au contraire,
mais
Inglese
instead,
unfortunately
Spagnolo
por el contrario
Italiano
purtròppo,
invéce
Tedesco
leider,
dagegen.