A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cofitúra cafetúra

cofòne , agt Sinònimos e contràrios iscofadu.

còfre , nm Definitzione trastu seguru e forte de serrare po chistire cosas de valore Sinònimos e contràrios casciaforte Frases unu cofre de sidhados est su mundhu e prendhas in totue at a donare (C.Meridda) Ètimu spn. cofre Tradutziones Frantzesu coffre-fort Ingresu coffer Ispagnolu cofre Italianu forzière Tedescu Geldschrank.

cófu , nm Definitzione genia de fossu / una funtana de c. = fossu inue essit abba Sinònimos e contràrios fósciu, tofa Frases giogaiaus a cofedhu cun pisu, matripellas e gutones ◊ faiaus unu cofu in terra po giogare a gutones ◊ cuss'intaulau est a cofos Ètimu ltn. *cofus Tradutziones Frantzesu petite cavité, fossé Ingresu ditch Ispagnolu foso, cavidad Italianu pìccolo cavo, fòsso Tedescu Graben.

cofúdu cafúdu

cofujòne, cofusiòne , nf: cubisione, cufusione, cunfusione, cunfusioni, cunvisioni Definitzione cosa pagu crara, betada apare, su betare apare cosas diferentes, su cumprèndhere o pigare una cosa po un'àtera Sinònimos e contràrios abbolotu, afusada, afuscu, cumboja, trambullu Frases vi depiat àere piús zente ca in sa cofujone carchi paràgula no s'intendhiat (G.Chironi) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu confusion Ingresu confusion Ispagnolu confusión Italianu confusióne Tedescu Verwirrung.

cofúsu , agt: cufusu, cunfusu Definitzione chi no est craru, chi est ammesturau, betadu apare; nau de unu, chi no est cumprendhendho, no est distinghendho is cosas o chistiones: est fintzes pps. de cufúndhere Frases est restadu che faladu dai sas aeras, cofusu che àinu mazadu a conca Tradutziones Frantzesu confus Ingresu confused Ispagnolu confuso Italianu confuso Tedescu wirr.

cofuzíre , vrb: cufutzire, cunfugire Definitzione torrare paris, andhare de acordu, pònnere apare Sinònimos e contràrios confúgere, cufrontare, cumpitare, cunfigi Frases custu beneitu de ómine no cunfugit cun nisciunu ◊ su chi mi ses nendhe no cunfugit cun su chi mi as nadu àtera bolta 2. chèglio acrarire comente est chi totucantas custas paràulas sont istatas cufutzitas in custu libbru Ètimu ctl. configir.

còga , nf Definitzione fatiàrgia, fémina chi faet majarzadorias, fatúgios; èssere de sa fantasia / saucu de cogas = bolàdiga o sambinzu Sinònimos e contràrios brusciona, maghiàglia, mainàrgia Frases sa coga iat betau vrebbu légiu a chini fut addolimendu in su letu 2. unu tempus si agatàt una coga mala, pitica e lexa, cun s'ischina acorcoedhà e su nasu longu ◊ iat allutu una làntia a santu Sisinni po ndi libberai sa domu e su pipìu de is cogas ◊ a dedie sa coga podiat èssere una fémina che is atras, ma dónnia note si trasformàt in s'ispíritu Sambenados e Provèrbios smb: Coga Ètimu ltn. coca Tradutziones Frantzesu sorcière Ingresu witch Ispagnolu bruja Italianu fattucchièra Tedescu Zauberin.

cogài , vrb: acogai* Sinònimos e contràrios afatugiare, ammainai, ammajarzare, imbrusciai Frases cussa fiat s'amiga furriada a musca po pòdiri cogai sa pipiedha ◊ custas cogas si mudant in pillonis, insaras bobant e andant a cogai 2. tenit timoria chi unu fillu siat cogau.

cogàlzu, cogàrzu , nm: corcarju, corcàrgiu, crocarzu, crogàgiu, crogàgliu, crogàrgiu, crogarzu, crogaxu Definitzione ispétzia de cullera de corru po usu de is pastores in su cuile: dha faent de sa punta de unu corru de boe o de su mascu de is brebès, o fintzes de linna mannas / ungras de cogarzu = tropu longas; tocare su corcarju a ccn. (nadu brullendhe) = tocare sa manu Sinònimos e contràrios collàrgiu, cragallu, giogalzu, locarzu, pilita / cdh. curredha Frases no ndi dhu ant a bodhí mancu a crogaxu! ◊ in su cubile bi at abbarrau corcarjos e fruales ◊ a sos oto annos fio crapitarju: tandho li desi ghetu a su corcarju, a su recotu, a sa bituera (P.Piga)◊ e chie leat tirudhas, tirudhones, palas de forru e cogalzos! 2. segadichelas cussas ungras de cogarzu! Sambenados e Provèrbios prb: chie faghet trudhas faghet cogarzos ◊ chie zuchet corcarju papat late! Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. cochlearium Tradutziones Frantzesu cuiller de corne Ingresu horn spoon Ispagnolu cuchara de cuerno Italianu cucchiàio di còrno Tedescu Hornlöffel.

coghebèta , nm: coghepeta Definitzione genia de ischidone chi girat cun sa petza orrostindho Sinònimos e contràrios arrostidore, cadhubeta Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tournebroche Ingresu roasting-jack Ispagnolu asador Italianu girarròsto Tedescu Spieß.

còghede còchere

coghedhíu , nm Definitzione su naturale de su coghedhu, de chie no giaet mai nudha Sinònimos e contràrios aggantzidúdine, asurímini, gregúmene, ingurdoneria, limiore, migragna, susuncúmini Frases no nos dades mancu unu sodhu: Deus ndhe apat s'ànimu, de su coghedhiu bostru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avarice Ingresu avarice Ispagnolu avaricia Italianu avarìzia, spilorcerìa Tedescu Geiz.

coghédhu , agt, nm Definitzione chi o chie po asuria no giaet mai nudha, nau mescamente de su pobidhu chi, chentza arrexone, istat sèmpere contandho su dinare a sa pobidha ca no bolet chi ndhe ispendhat o ca no dhi giaet fide; chi istat ammandronau, chi si fichit in cosas chi no dh'important; cosa paga Sinònimos e contràrios aggantzadu, assuriu, cringone, ingurdone, issotzigadore, limidu, soridu, susuncu / contaredhu / mandrone / fichete 1 Frases pro sa festa custos no daent nudha ca sunt coghedhos ◊ issa no fit ne coghedha e ne istrubbera ◊ fit ricu ma gai coghedhu chi no creiat su famidu! 2. su maridu coghedhu a sa muzere sa cosa bi la daet a cantu in manu 3. unu coghedhu de trigu, de farina Sambenados e Provèrbios prb: maridu coghedhu, muzere furància Terminologia iscientìfica ntl Tradutziones Frantzesu ladre, vieil avare Ingresu bad niggard Ispagnolu avaro Italianu sòrdido, avaràccio Tedescu geizig, Geizhals.

cogheghíto , nm Definitzione una de is àghinas prus cabudàrgias Terminologia iscientìfica frt Ètimu srd.

coghepèta coghebèta

coghèra cochèra

còghere còchere

cóghi , avb, cng: ecoghi Definitzione co + chi = eco chi…, ma nau in su sensu de ma, a su contràriu / coghi de… = a su postu de…, intramus de… Frases nachi andhaia a su cúmbidu de s'amigu: coghi fit totu zente aferta e no bi so andhadu ◊ ocannu in s'àrdia podia lòmpere su primu: coghi apo tentu istrobbu e no bi apo curtu (G.Ruju)◊ creio de èssere solu: coghi fimus in duos ◊ podiat sanare: coghi no at leadu meighina ◊ Deus nostru su chi cheret lu faghet: sos ídulos, coghi, sunt prata e oro 2. coghi de sighire a s'ala de nanti leat a dereta ◊ coghi de resare, sos pisedhos ant sonadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu au contraire, mais Ingresu instead, unfortunately Ispagnolu por el contrario Italianu purtròppo, invéce Tedescu leider, dagegen.