is 1 Definizione prefissu chi a bortas si ponet a unos cantu foedhos po ndhe fàere àteros, cumpostos, giaendhodhis (ma no est sèmpere) unu significau contràriu, de mancamentu: podet cambiare a il-, ir- (es. il-funn-are, ir-fundh-are, is-fundh-are, il-fàgh-ere, ir-fàch-ere, is-fàgh-ere) Etimo ltn. ex.
ísa! , iscl Sinonimi e contrari ajó! Etimo srd.
isabbisàbbi , avb Definizione (èssere i.) dhu narant candho sa cosa est totu abba, portat abba meda, nau de cosas de papare o de bufare o àteru Sinonimi e contrari abbisabbis, iscurréntile, suciosu / soltu | ctr. cagiau Frasi custu late est isabbisabbi ◊ mi l'as fatu isabbisabbi custu mànigu, a mi samunare sas istentinas!… Etimo srd. Traduzioni Francese aqueux, coupé d'eau Inglese soggy, diluted Spagnolo acuoso, aguado Italiano acquóso, annacquato, lìquido Tedesco wasserhaltig, verwässert, flüssig.
isàbbitu , agt Definizione nau de ccn., chi no est faendho atentzione, no est pentzandho a su chi est faendho o chi funt naendhodhi Sinonimi e contrari ammammalucadu, disabbutu, isagherau, sbeliau | ctr. atentu Traduzioni Francese irréfléchi Inglese unwise Spagnolo descuidado Italiano disavveduto Tedesco unüberlegt.
isabiàre , vrb: isapiare Definizione bogare su pigione de s'abe, fàere fuire o istesiare s'abe po bogare su mele; essire a giru Sinonimi e contrari ischissurai / irmelare Frasi sos mògios sunt prontos e como est ora de isabiare ◊ at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes 2. tue as solu isapiatu sas averes chi ant prenatu sos anticos de s'eréntzia! (G.Farris) 3. isàpiant sos alligros zovanedhos che unu bolu de mariposas (G.Brocca) Etimo srd. Traduzioni Francese démieller Inglese to extract the honey from Spagnolo desmelar Italiano smielare Tedesco auspressen.
isabidóriu , nm, nf: isapidóriu, isciapidória, isciapidóriu, issabidóriu, issapidóriu, ixapidóriu, sciapidóriu Definizione cosa nada cun pagu giudítziu, chentza seru, cosa de gente pagu sàbia, machine Sinonimi e contrari bambiore, ibbàmbiu, illériu, isapidoria, isapidura, isapidore, iscàntaru, isciallóriu, issapidesa, lofiori, scassolu, sciabóriu Frasi at nadu una cosa chi fut un'isapidóriu mannu (Z.Porcu)◊ est cenu de brullas e de isciapidória Etimo srd. Traduzioni Francese niaiserie, fadeur, bêtise Inglese foolishness Spagnolo sosería Italiano insulsàggine, scipitézza, stupidàggine Tedesco Fadheit, Dummheit.
isabilàre , vrb Definizione segare o istacare s'assúngia (sas àbiles) a su porcu pangau Etimo srd.
isabiónzu , nm Definizione sa boghera de su mele, sa faina de bogare su mele de is casidhos Sinonimi e contrari cincina Frasi s'isabionzu si faghet custringhendhe s'abe a essire dae su casidhu fatendhe fumu Etimo srd. Traduzioni Francese démiellage Inglese honey separation Spagnolo castrazón Italiano smielatura Tedesco Wabenauspressung.
isaboriàdu , pps, agt: isciaboriau, issaboriau, issapogliau, issaporjau, issaporzau, sciaboriau Definizione de isaboriare; chi no tenet o chi at pérdiu su sabore Sinonimi e contrari ivambuladu | ctr. licantzu, saboiru 2. como est pacu su tropu: dónnia bucone produiu est issaporzau e su bene istare che at tatau a totus Traduzioni Francese sans saveur, fade, insipide Inglese insipid Spagnolo insípido Italiano insapóre, scipito Tedesco geschmacklos, fad.
isaboriàre , vrb: isciaborgiai, isciaboriai, sciaborai Definizione pèrdere o leare (o fintzes cambiare) su sabore bonu a is cosas de papare o de bufare Sinonimi e contrari sciapidai | ctr. assainetare, insaboriai Frasi no bi ponzas tropu abba ca isabórias su mànigu! Etimo srd. Traduzioni Francese dessaler Inglese to desalt Spagnolo desabrir, desaborar Italiano insipidire Tedesco geschmacklos werden.
isabóriu , nm: sciabóriu Sinonimi e contrari ibbàmbiu, isambrúliu, lollúghine, lolluine, sciapidóriu, scimpresa, tronia Frasi annotamala de isteressare dai su risu pro sos isabórios, pone aficu a sa faina! Assiat! Etimo srd. Traduzioni Francese idiotie, futilité Inglese frivolity, nonsense Spagnolo sosería Italiano scempiàggine, futilità Tedesco Torheit, Nichtigkeit.
isàca ilgiàca
isàchere ifàghere
isaeràre , vrb Definizione pigare ària, aera, bentu Frasi ponzeit sos lentolos a isaerare a bandha de fora (Ptz.Mura) Etimo srd.
isaeràu , agt Definizione unu chi po maneras de fàere e de pentzare no paret tanti persona apostu Sinonimi e contrari istoladu Frasi no mi as a nàrrere ca ti praghet cussu male assabbatau, cussu isaerau?!(M.Deiana) Terminologia scientifica ntl.
isagheraméntu , nm Definizione su no giare atentzione, su èssere pentzandho in àteru Sinonimi e contrari desatinu, disabudesa, sbeliadura, sbeliamentu | ctr. atenscione Etimo srd. Traduzioni Francese inattention, distraction Inglese inattention Spagnolo distracción Italiano disattenzióne Tedesco Unaufmerksamkeit.
isagheràre , vrb Definizione pèrdere o fàere pèrdere s'atentzione, o pentzare in àteru Sinonimi e contrari avallai, iberiai, iselembrare, ismentare, ivrasiare, sbeliai Etimo srd. Traduzioni Francese distraire, se distraire Inglese to divert (one's mind) Spagnolo distraer Italiano distrarre, distrarsi Tedesco zerstreuen, sich zerstreuen.
isagheràu , pps, agt: isegherau Definizione de isagherare; nau de ccn., chi no si serat, chi no est faendho atentzione, chi no est pentzandho a sa cosa chi est faendho o chi funt naendhodhi Sinonimi e contrari ammammalucadu, disabbutu, isàbbitu, isalambrau, isoncu, sbeliau | ctr. atensionau 2. nara, isagherau e isgurriu: ite pretendhes, arga de muntonàgliu?! (N.Biscu) 3. s'àghera no zuchiat grista de asseliare e su bentu pissichiat sos fiotos de s'abba chi curriant isegheraos tra unu lisiedhu e s'àteru de su gurutu Traduzioni Francese inattentif, distrait Inglese self-absorbed, unattentive Spagnolo distraído Italiano disattènto, distratto Tedesco unaufmerksam, zerstreut.
isagumàre , vrb Definizione sapire, su si acatare de su chi si faet o acontesset, giare atentzione a su chi si faet e a comente si faet; fintzes èssere chentza fortzas Sinonimi e contrari abbigiare, assagumare, atoare, saerare, sagamare*, sapire 2. no m'isagumaia: mi sapia isentu de su totu, réndhidu che fiore allizadu.
isagúra , nf Definizione cosa (pruschetotu dannu, male) chi acontesset chentza dh'àere bófia / pro i. = ca est capitau, de malesaura, chentza lu chèrrere Sinonimi e contrari dannu, difortuna, digràtzia, disagura, malaura / cdh. sciaura Frasi in custu mundhu no pro isagura a su frade su frade dat margura (M.Salis)◊ est istada una mala isagura ◊ a unu l'ant mortu de isagura Etimo itl. sciagura.