isbúvulu , nm Definizione
genia de moida, de sonu, chi faet su buvone o muscone
Sinonimi e contrari
isbuvonada,
múghida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourdonnement
Inglese
rumble,
grumbling
Spagnolo
zumbido
Italiano
rómbo,
bofonchiaménto
Tedesco
Dröhnen,
Brummen.
isbuzàre , vrb Sinonimi e contrari immatare, isbuserigare Etimo srd.
isbuzarràre , vrb: sbuzarrai Definizione
cobèrrere ómines cun ómines, o féminas cun féminas
Sinonimi e contrari
ilviolare,
inculare,
isburbare
Terminologia scientifica
ssl
Etimo
itl., spn.
buggerare + bujarrón
Traduzioni
Francese
violer,
sodomiser
Inglese
to rape,
to sodomize
Spagnolo
sodomizar
Italiano
stuprare,
sodomizzare
Tedesco
vergewaltigen,
sodomisieren.
ísca , nf: íscara, íschia, íscia, iscla, iscra Definizione terrenu de terra grussa, frisca, in paris o aparigiada, mescamente ororu de errios, in logu bàsciu, bonu po fàere ortalítzia / min. iscrizola, iscrizolu, iscrighedha Sinonimi e contrari bàtica, cannàrgiu, cavora Modi di dire csn: terrinu de i. = bellu, de terra bona po fai a ortu; pònnere iscra = prenare, semenare terrinu de iscra, fai s'ortu; èssiri totu a un'isca che figumorisca (nadu de sa carena de unu, e mescamente de fémina) = chi no zughet chitu, prantzadu che una tàula de morisca; èssiri totus a un'isca (nadu de duos o de medas) = totus a un'origa, de sa matessi idea Frasi creschent ervas bundhantes in dogni íscia ◊ bidendhe in s'isca de su riu sàlighes e àlinos si sentit afritzadu de aziu ◊ in sas iscras sos trutzos de sa chipudha fint ancrucados ◊ sas cosas de contivizare fint medas: iscras, binza, olivàriu ◊ in s'ortu bi fint sas iscras de abbare Cognomi e Proverbi smb: Isca Etimo ltn. ins(u)la.
iscàba , nf: iscala,
issala,
scaba Definizione
genia de aparatu chi serbit po pesare e calare in pagu tretu, fatu a iscalinas o a travedhas (pedarzos) totu paríviles ue si ponet su pei; logu de monte o serra inue si podet passare de una bandha a s'àtera; sinnu de bestiàmene: in s'origa, una segada a L de mesania a punta, a denanti, o a desegus; ispartzidura de unu valore in partes oguales, paríviles, inditadas cun intacas (es. is chentu partes, o grados, de sa temperadura intremesu de su fritu chi faet cagiare s'abba e su calore chi dha faet budhire cun sa pressione a paris de su mare); su raportu chi serbit a inditare in is cartinas chi arrapresentant unu territóriu cantas bortas sa mannària de su logu dh'ant impiticada po dhu arrapresentare (es. 1:100 – de lígere unu a chentu – ue su 1 est su logu e 100 s'impiticamentu e po cussu sa misura 1 in su disegnu currespondhet a 100 bortas sa matessi misura in su logu, 1 millímetru in sa cartina = 100 millímetros in su logu)/ min. iscalita, iscalighedha (custu fintzes a isfrégiu o a disprétziu); genias de iscala: a caragolu, de linna, dópia, fraigada, a manu; partes de un'iscala: iscalina o travedha, su pè (parte chi comintzat de terra), conca (sa parte prus in artu), cossales (de i. a manu), is duos currentes inue intrant is travedhas; iscala musicale = su sonu segundhu s'artària ispartziu in sete 'grados' de su grae o bàsciu a su acutzu o pibidosu comente benit arrapresentau cun is notas in s'arriga musicale o pentagramma
Modi di dire
csn:
i. de fune = iscala de gatu; i. de fustes = iscala a manu a unu cossale o bighiciola cun traessas intradas de parte in parte; i. de carru = sa timona, truncu de preustinu nébidu, isperradu in duos (sas duas cambas) e muntesu abbertu in s'ala prus russa, est sa parte prus importante de sos carros a boes; Iscalaejoga = pigada a s'intrada de Tàtari totu a furriadas curtzas; i. de santu Zagu = sa ’ia de sa palla; èssiri chei su ciurpu chi at agatau un’iscala ’e carru = bídere una cosa chi…no bi at mancu bisonzu de zúghere ogros pro l’agatare, gai meda est ladina e manna
Frasi
pro lòmpere a cue bi cheret iscala ca est in artu meda ◊ ant postu iscabas po artziai a campanibi
4.
issu puru podit binci, ma est coment'e cudhu ciurpu chi at agatau un'iscala de carru!
Terminologia scientifica
dmo, ans
Etimo
ltn.
scala
Traduzioni
Francese
escalier,
échelle
Inglese
stair
Spagnolo
escalera
Italiano
scala
Tedesco
Treppe.
iscabàciula , nf, nm: iscabàtzulu Definizione iscaligione, gurdonedhu piticu, ma nau prus che àteru in su sensu de parte de unu gurdone: iscabàtzulu dhu narant fintzes a sa carena o sporra ebbia Sinonimi e contrari campaninu, cicillone, iscalúgia, pimpillia, popurustu, scrichilloni, tzitzicra / cdh. iscapàciula, ttrs. iscabàtzura.
iscabadèsa , nf Definizione su èssere iscabados, chentza cabu, farta de abbistesa Sinonimi e contrari iscabadoria | ctr. abbistesa Etimo srd.
iscabadhàre , vrb Definizione betare de cuadhu Sinonimi e contrari iscabadhicare Etimo srd.
iscabadhicàda , nf Definizione foedhandho, essire de s'argumentu, cricare àteras allegas chi pagu dhue intrant cun su chistionu Etimo srd.
iscabadhicàre , vrb Definizione
betare o fàere orrúere de cuadhu
Sinonimi e contrari
iscabadhare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
désarçonner
Inglese
to unsaddle
Spagnolo
derribar,
desarzonar
Italiano
disarcionare
Tedesco
aus dem Sattel werfen.
iscabadínu , avb Definizione a i. = a s'iscabada, cun pagu cussideru, a sa maconatza Frasi comintzeint a li muizare sas últimas peràulas betadas a iscabadinu.
iscabadoría , nf Definizione
su èssere chentza cabu, trotos, revessos; isciolóriu, cosa chi no tenet sétiu
Sinonimi e contrari
arrevesciori,
dortine,
revessura,
trotímene
/
bambiore,
isabidóriu,
isciallóriu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sottise
Inglese
obtuseness
Spagnolo
necedad
Italiano
stoltézza
Tedesco
Torheit.
iscabàdu , agt Definizione
nau de ccn., chi est chentza cabu / avb. a s'i. = a sa maconatza, chentza cabu
Sinonimi e contrari
iscabiladu,
iscabudadu
| ctr.
acabadu,
cabosu,
giudisciosu
Frasi
fit un'ómine iscabadu e a sa bona de Deus ◊ sos sentidos catigados bidimos dae concas iscabadas ◊ a ue at a giúghere custa cursa iscabada? ◊ un'iscabadu e atrividu podet fàghere machines ◊ si at fatu machine gai est candho fit pisedhu iscabadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sot,
idiot,
insensé
Inglese
foolish
Spagnolo
insensato
Italiano
sènza giudízio,
stólto,
insensato
Tedesco
töricht,
unbesonnen.
iscabàre , vrb Definizione pèrdere sa conca, su cabu, su giudítziu Etimo srd.
iscabarronàre , vrb Definizione segare a sbiàsciu, a istúturu; foedhandho, segare de tressu, brigare a unu Sinonimi e contrari sbiasciai / abbruncai, irmurrare Etimo srd.
iscabarròne, iscabarròni , nm Definizione orrugu mannu de orrobba Sinonimi e contrari ispitúlliu Frasi cussu est teracu chi sestat sas ragas cun iscabarrones de bandhera italiana…
iscabàtzulu iscabàciula
iscabbéssu , nm: iscambessu,
scabbessu Definizione
ciafu, cropu forte giau cun sa manu a cara
Sinonimi e contrari
bofetada,
bussinada,
ibbatulada,
irbirroncu,
iscantargiara,
iscantulada,
istuturada,
mantuada,
sporsugada
Frasi
su pitzinnu l'istrochet pro l'afutare, ma cudhu li daet un'iscabbessu ◊ s'abba de s'erriu paret pigandhe is perdas a iscabbessos
2.
s'iscabbessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
revers de main
Inglese
backhander
Spagnolo
revés
Italiano
manrovèscio
Tedesco
Ohrfeige.
iscàbbu , nm Definizione genia de giogu: giogandho a bardúfolas, su fèrrere o cracare cussa de su cumpàngiu Sinonimi e contrari isgabbu*.
iscabbúllere, iscabbúlli, iscabbúlliri , vrb: scabbulli Definizione
pigare de manos (de un'àteru) a fortza, illimpiare, arrennèscere a si ndh'essire o a si ndhe libberare de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a fàere calecuna cosa de profetu / pps. iscabbúlliu (e iscabbulliu puru), iscabbultu, iscabburtu; i. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu
Sinonimi e contrari
afranchire,
allibberai,
disgagiai,
ifrancare,
illertire,
irfroculare,
iscabulire,
iscabutzire,
iscampulire,
iscatavidai,
iscrúfere,
scadamessi,
schighitzí
/
ischire
Frasi
dh'at iscabbúlliu a costu de sa vida ◊ una surra de genti fiat impitada a iscabbulli unu paghedhu de terra po bivi ◊ tue non cres cantu fut aunnau s'erriu, epuru mi ne seo iscabbulliu
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
dégager
Inglese
to free oneself
Spagnolo
escabullirse
Italiano
svincolare,
svincolarsi,
districarsi,
divincolarsi
Tedesco
losmachen,
sich befreien,
sich entwirren.