iscíxiu , agt: scéxiu Definizione nau de ccn., chi at isturdiu s'imbriaghera, nau fintzes in su sensu de èssere in sensos, atuindho Etimo srd. Traduzioni Italiano cosciènte
íscla ísca
isclamài, isclamàre , vrb: iscramare, iscramiare, isgramare, scramai Definizione foedhare, abboghinare cun boghe lastimosa coment'e de chie est pedindho agiudu, afrigiu disigiandho calecuna cosa o frastimandho; nàrrere sa cosa cun meravíglia, cun ispantu, coment'e ispantasiaos Sinonimi e contrari abbochinare, atzerriai, giaculare, iscramorai Frasi notas de focu mandho allutas ca su lúmene tou isclamo ◊ dae ora isgramas, pedendhe agiudos (M.Canu)◊ sos tuos ant a bènnere isgramendhe, pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ sos mortos de dirgràscia iscramant mindhitas ◊ isgrama dae sa tumba, antzis pesadindhe e istròtzala, sa betadomos! ◊ est iscramandhe a Deus pro sos pecatos issoro ◊ a Deus meu mi so iscramadu ◊ s'ingurdu no at birgonza de su disunore e de chie isclamat no ndhe faghet contu! ◊ paret iscramanne dustítzia ◊ su chercu iscramat dai s'annixinu a bistrale fichida in su pojolu (G.Fiori) 2. sa ebreghe iscrammat ◊ depit iscrammiai fogu de totu is partis, oi, su serghestanu! Etimo ltn. exclamare Traduzioni Francese invoquer Inglese to invoke, to moan Spagnolo clamar, quejarse gritando Italiano lamentarsi urlando, sospirando, invocare Tedesco sich beklagen, anflehen.
isclamatívu , agt: escramativu Definizione chi serbit o s'impreat po isclamare, po inditare intonu o manera de ispantu naendho sa cosa: mescamente si narat de una genia de puntu /!/ chi si ponet a singiale iscriendho fràsias chi giaent a bíere meravíglia, ispantu, afuta.
isclamentàre iscalmentàre
isclàmu , nm: iscramu Definizione boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu Sinonimi e contrari iscramore Frasi in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare 2. comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!" Etimo srd. Traduzioni Francese plainte, imploration Inglese lament, entreaty Spagnolo queja, clamor Italiano laménto, implorazióne Tedesco Klage, Flehen.
isclarài , vrb: iscrarai Definizione fàere craru, bogare a craru, fàere prus in colore craru (o fintzes ispiegandho cosa a foedhos)/ iscrarai sa boxi = ispertai sa boxi Sinonimi e contrari ilgiarare, isclarire, iscrariai*, ispanigai, scampiai / ispiegare Frasi oi su mengianu est imburrascau: funt is otu e no at iscrarau ancora ◊ as a biri un'ispéndula de luxi e s'ànima ti at a iscrariai ◊ unu lampu at iscrariau su logu 2. candu eus iscrarau sa coja portamu una fardeta imprestara! ◊ est un'argumentu difítzili a isclarai Traduzioni Francese éclairer, faire jour Inglese to light up, to clear Spagnolo aclarar, clarear Italiano schiarire, illuminare, albeggiare Tedesco aufhellen, erleuchten, dämmern.
isclaressíre , vrb Sinonimi e contrari crarire, isclarèssiri*, ilgiarare | ctr. cufúndhere Frasi como s'arcanu s'est isclaressidu, cun totu su chi mi as ispiegadu.
isclarèssiri , vrb: esclarèssiri*, scraressi Definizione fàere craru, fàere prus in colore craru, essire prus craru Sinonimi e contrari isclarire, ispalaciae, ispanigai, scampiai.
isclaría iscària
isclarída , nf: iscraria 1, iscrarida, ixarida Definizione su àere iscrariu s'aera, nau siat po s'iscuru e siat po is nues chi s'istésiant e lassant intrare prus lughe; su àere fatu o su fàere una cosa prus crara Sinonimi e contrari artziada, ilgiariada, iscrariada, ispalatada, ispannuscada, scampiamentu Frasi est essidu su manzanu a s'isclarida de s'orizonte ◊ sunt tucaos a s'impudhile e a s'iscraria che fint a mesu caminu ◊ a s'iscrarida de s'aera est essidu s'arcubbalenu 2. a su móbbile li cheret dadu un'iscrarida ca est tropu cotu Etimo srd. Traduzioni Francese éclaircie Inglese clearing up Spagnolo escampada, claro Italiano schiarita, rasserenaménto Tedesco Aufheiterung.
isclariméntu , nm: iscrarimentu Definizione su iscrarire, fintzes ispiegatzione de calecuna cosa o chistione Sinonimi e contrari isclarida 2. de pòdere afirmare su futuru no ndhe podimos dare iscrarimentos puite, Remundhu, no ndhe ses siguru! (Sale) Etimo srd.
isclaríre , vrb: iscrarire, sclariri Definizione fàere prus craru, nau pruschetotu de su chelu candho abbarrat límpiu de nues Sinonimi e contrari ilciarire, illaschiare, iscampiai, ispalaciae | ctr. annuai 1, imbujare Frasi s'aera a manzanu fit annuada ma a bortaedie che at iscraridu ◊ custu colore est tropu cotu: cheret iscraridu Etimo srd. Traduzioni Francese éclaircir Inglese to clear up Spagnolo clarear Italiano schiarire Tedesco aufhellen.
isclavài , vrb: isclavare, iscravare Definizione pigare e bogare is craos, calare s'incravau de sa grughe; ispicigare, istacare sa cosa cravada, incravada o bene firma, istesiare o pigare e bogare a unu cun sa fortza Sinonimi e contrari desclavai, desenclavai, irdobbilae, iscabbúllere, istacare, leare | ctr. cravai, inclavai Frasi sunt in duos pro ndhe iscravare a Zesugristu dae sa rughe, sa chenàbura santa 2. teneis trebballu assegurau iscravendu de manu a is isfrutadoris totugantu su ci os ant furau ◊ cudhu fut po torrari a cumenciai su giogu e ci no ndi dh'iant iscravau fut ancora incuni! Etimo srd. Traduzioni Francese déclouer Inglese to unnail Spagnolo desclavar Italiano schiodare Tedesco aufnageln.
isclavaméntu ilgravaméntu
isclavàre isclavài
isclàvu isciàu
iscoaciàda , nf Definizione sa fine, s'úrtimu tempus de una sumana, de una faina Sinonimi e contrari acabbada, finitia Frasi cun s’agiudu de parentes e amigos a s’incúngia, a s’iscoaciada, béntulat cun treutzu e cun cherrigu (A.Barra) Etimo srd.
iscoaciólu , agt Definizione chi est s'úrtimu, de coa, prus che àteru nau de surcu comente ndhe arresurtat prus curtzu de is àteros in logu de isca chi faet a cugigone, in tretu prus istrintu.
iscoadúra , nf Definizione su iscoare; cosa segada de is coas, orrugos Sinonimi e contrari mutzinadura 2. a sa tusura ndhe pigiaiat finas s'iscoadura de sa lana Etimo srd.