iscíxiu , agt: scéxiu Definizione
nau de ccn., chi at isturdiu s'imbriaghera, nau fintzes in su sensu de èssere in sensos, atuindho
Etimo
srd.
Traduzioni
Italiano
cosciènte
íscla ísca
isclamài, isclamàre , vrb: iscramare,
iscramiare,
isgramare,
scramai Definizione
foedhare, abboghinare cun boghe lastimosa coment'e de chie est pedindho agiudu, afrigiu disigiandho calecuna cosa o frastimandho; nàrrere sa cosa cun meravíglia, cun ispantu, coment'e ispantasiaos
Sinonimi e contrari
abbochinare,
atzerriai,
giaculare,
iscramorai
Frasi
notas de focu mandho allutas ca su lúmene tou isclamo ◊ dae ora isgramas, pedendhe agiudos (M.Canu)◊ sos tuos ant a bènnere isgramendhe, pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ sos mortos de dirgràscia iscramant mindhitas ◊ isgrama dae sa tumba, antzis pesadindhe e istròtzala, sa betadomos! ◊ est iscramandhe a Deus pro sos pecatos issoro ◊ a Deus meu mi so iscramadu ◊ s'ingurdu no at birgonza de su disunore e de chie isclamat no ndhe faghet contu! ◊ paret iscramanne dustítzia ◊ su chercu iscramat dai s'annixinu a bistrale fichida in su pojolu (G.Fiori)
2.
sa ebreghe iscrammat ◊ depit iscrammiai fogu de totu is partis, oi, su serghestanu!
Etimo
ltn.
exclamare
Traduzioni
Francese
invoquer
Inglese
to invoke,
to moan
Spagnolo
clamar,
quejarse gritando
Italiano
lamentarsi urlando,
sospirando,
invocare
Tedesco
sich beklagen,
anflehen.
isclamatívu , agt: escramativu Definizione chi serbit o s'impreat po isclamare, po inditare intonu o manera de ispantu naendho sa cosa: mescamente si narat de una genia de puntu /!/ chi si ponet a singiale iscriendho fràsias chi giaent a bíere meravíglia, ispantu, afuta.
isclamentàre iscalmentàre
isclàmu , nm: iscramu Definizione
boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu
Sinonimi e contrari
iscramore
Frasi
in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare
2.
comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!"
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plainte,
imploration
Inglese
lament,
entreaty
Spagnolo
queja,
clamor
Italiano
laménto,
implorazióne
Tedesco
Klage,
Flehen.
isclarài , vrb: iscrarai Definizione
fàere craru, bogare a craru, fàere prus in colore craru (o fintzes ispiegandho cosa a foedhos)/ iscrarai sa boxi = ispertai sa boxi
Sinonimi e contrari
ilgiarare,
isclarire,
iscrariai*,
ispanigai,
scampiai
/
ispiegare
Frasi
oi su mengianu est imburrascau: funt is otu e no at iscrarau ancora ◊ as a biri un'ispéndula de luxi e s'ànima ti at a iscrariai ◊ unu lampu at iscrariau su logu
2.
candu eus iscrarau sa coja portamu una fardeta imprestara! ◊ est un'argumentu difítzili a isclarai
Traduzioni
Francese
éclairer,
faire jour
Inglese
to light up,
to clear
Spagnolo
aclarar,
clarear
Italiano
schiarire,
illuminare,
albeggiare
Tedesco
aufhellen,
erleuchten,
dämmern.
isclaressíre , vrb Sinonimi e contrari crarire, isclarèssiri*, ilgiarare | ctr. cufúndhere Frasi como s'arcanu s'est isclaressidu, cun totu su chi mi as ispiegadu.
isclarèssiri , vrb: esclarèssiri*, scraressi Definizione fàere craru, fàere prus in colore craru, essire prus craru Sinonimi e contrari isclarire, ispalaciae, ispanigai, scampiai.
isclaría iscària
isclarída , nf: iscraria 1,
iscrarida,
ixarida Definizione
su àere iscrariu s'aera, nau siat po s'iscuru e siat po is nues chi s'istésiant e lassant intrare prus lughe; su àere fatu o su fàere una cosa prus crara
Sinonimi e contrari
artziada,
ilgiariada,
iscrariada,
ispalatada,
ispannuscada,
scampiamentu
Frasi
est essidu su manzanu a s'isclarida de s'orizonte ◊ sunt tucaos a s'impudhile e a s'iscraria che fint a mesu caminu ◊ a s'iscrarida de s'aera est essidu s'arcubbalenu
2.
a su móbbile li cheret dadu un'iscrarida ca est tropu cotu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclaircie
Inglese
clearing up
Spagnolo
escampada,
claro
Italiano
schiarita,
rasserenaménto
Tedesco
Aufheiterung.
isclariméntu , nm: iscrarimentu Definizione su iscrarire, fintzes ispiegatzione de calecuna cosa o chistione Sinonimi e contrari isclarida 2. de pòdere afirmare su futuru no ndhe podimos dare iscrarimentos puite, Remundhu, no ndhe ses siguru! (Sale) Etimo srd.
isclaríre , vrb: iscrarire,
sclariri Definizione
fàere prus craru, nau pruschetotu de su chelu candho abbarrat límpiu de nues
Sinonimi e contrari
ilciarire,
illaschiare,
iscampiai,
ispalaciae
| ctr.
annuai 1,
imbujare
Frasi
s'aera a manzanu fit annuada ma a bortaedie che at iscraridu ◊ custu colore est tropu cotu: cheret iscraridu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclaircir
Inglese
to clear up
Spagnolo
clarear
Italiano
schiarire
Tedesco
aufhellen.
isclavài , vrb: isclavare,
iscravare Definizione
pigare e bogare is craos, calare s'incravau de sa grughe; ispicigare, istacare sa cosa cravada, incravada o bene firma, istesiare o pigare e bogare a unu cun sa fortza
Sinonimi e contrari
desclavai,
desenclavai,
irdobbilae,
iscabbúllere,
istacare,
leare
| ctr.
cravai,
inclavai
Frasi
sunt in duos pro ndhe iscravare a Zesugristu dae sa rughe, sa chenàbura santa
2.
teneis trebballu assegurau iscravendu de manu a is isfrutadoris totugantu su ci os ant furau ◊ cudhu fut po torrari a cumenciai su giogu e ci no ndi dh'iant iscravau fut ancora incuni!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déclouer
Inglese
to unnail
Spagnolo
desclavar
Italiano
schiodare
Tedesco
aufnageln.
isclavaméntu ilgravaméntu
isclavàre isclavài
isclàvu isciàu
iscoaciàda , nf Definizione sa fine, s'úrtimu tempus de una sumana, de una faina Sinonimi e contrari acabbada, finitia Frasi cun s’agiudu de parentes e amigos a s’incúngia, a s’iscoaciada, béntulat cun treutzu e cun cherrigu (A.Barra) Etimo srd.
iscoaciólu , agt Definizione chi est s'úrtimu, de coa, prus che àteru nau de surcu comente ndhe arresurtat prus curtzu de is àteros in logu de isca chi faet a cugigone, in tretu prus istrintu.
iscoadúra , nf Definizione su iscoare; cosa segada de is coas, orrugos Sinonimi e contrari mutzinadura 2. a sa tusura ndhe pigiaiat finas s'iscoadura de sa lana Etimo srd.