iscobiànte , agt, nm Definizione
chi o chie iscóviat totu, chi andhat in giru contandho a totus su chi ischit, fintzes su chi no si depet nàrrere
Sinonimi e contrari
contaredhu,
iscopione,
iscoviadori,
iscoviargiolu,
lendharzu,
pirodha,
pissinete,
rofianu,
scoviànciu,
scoviaredhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rapporteur
Inglese
telltale
Spagnolo
chismoso,
chivato,
acusón
Italiano
svesciatóre,
spióne
Tedesco
Spion.
iscobiàre , vrb: iscopiare 1,
iscoviai,
iscoviare,
scoviai Definizione
fàere connòschere o torrare a nàrrere is cosas de is àteros, is segretos o cosas chi no si bolent o no si depent nàrrere; essire in iscóviu, a craru de totus; fàere ischire, o fintzes arrennèscere a ischire / iscobiare a ccn. = iscobèrriri calecuna cosa de ccn., calecunu segretu
Sinonimi e contrari
bugai 1,
irmendhare,
iscassetare,
ispiare,
lendhare
/
iscobèrrere
Frasi
naiant is brebos, ma nesciuna maista boliat iscoviare e abbarrànt segretos ◊ si fit a ti ndhe iscobiare, ndhe as furadu piús de su matzone! ◊ ant iscopiatu chi mi aiant bistu chin issu ◊ no fatzas sa trassera, ca mi dh'ant iscoviau! ◊ cun su tempus s'iscóbiat dogni cosa ◊ su sonu de sa campana iscóbiat totu ◊ sa cosa no depet essire a campu, no dha depes iscoviare a nemos! ◊ no podides sighire a s'acua, bois: una die o s'àtera bos podent iscobiare
2.
ca iat passau sa note imbriagu dh'iscoviàt su nasu, orrúbiu che unu chibudhu mascu
3.
sunt custas sas novas seguras chi so reséssidu a iscobiare de sa bidha mia de àteros tempos
Traduzioni
Francese
dévoiler,
révéler
Inglese
to reveal
Spagnolo
revelar,
airear
Italiano
spifferare,
svelare,
palesare
Tedesco
ausplaudern,
enthüllen,
offenbaren.
iscobilàre , vrb: iscoilare, iscubilare, iscuiai, iscuilare, iscuvilare, scoilai Definizione essire de su cubile, de su crocadórgiu, nau mescamente po pesare, essire o brincare de su letu, essire de domo Sinonimi e contrari assagnare, essire, irfusare / pesare Frasi iscubilae dae inoche! ◊ a sa ganosa fera inchietu zúbilo e ussiàndhela de mala manera dae supra de mene che l'iscúbilo (A.G.Solinas)◊ cras mantzanu devimus iscuilare a s'arvorinu ◊ issos iscuvilant chito, su manzanu ◊ is istrias trigant a iscuiai ◊ a mimi de su letu mi fenta iscuiai de chici! Etimo srd.
iscobíle, iscobíli , nm: iscopile,
iscupile Definizione
genia de iscovitu po mundhare su forru; domo po bèndhere binu, cun s'iscovitu apicau fora po iscóviu
Sinonimi e contrari
frucone
/
cdh. scupili
/
bendhijolu
Frasi
su pamentu fit de tzimentu romasu chi cada pacas dies bi cheriat un'iscopile a lu mundhare
2.
in s'iscopile bi aiat pacos ómines bufàndhesi una tassa de binu ◊ cussu est bibidore e no lassat iscopile chene bisitau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
écouvillon
Inglese
ovenbroom
Spagnolo
barredero
Italiano
spazzafórno
Tedesco
Ofenbesen.
iscobióngiu , nm Definizione iscóviu, nau fintzes in su sensu solu de fàere ischire cosa a craru coment'e dovere, costuma (es. fidantzamentu) Sinonimi e contrari iscóbiu, ispaleju, ispalesonzu Frasi sos parentes fiant bennios a domo de sorgos mios po nos fàere sos augúrios e pigae su cúmbidu chi si faiat a s'iscobióngiu (Mu.Maxia)
iscobiscài , vrb: scabiscai Definizione bogare o tirare su cabiscu (lassa o lànsana) e totu is àteras erbas de mesu de is laores Sinonimi e contrari irderbai Frasi in beranu si torràt a passai in mesu de is trigus a tirai ebra maba, a iscobiscai Etimo srd.
iscobitónzu , nm Definizione mundhadura fata cun iscobita Etimo srd.
iscóbiu , nm: iscóviu,
scóviu Definizione
su iscobiare; css. cosa chi ndhe inditet o siat singiale de un'àtera
Sinonimi e contrari
irmendhu,
indíscia,
uspile
Frasi
iscóbiu nos fatesit de s'ingannu
2.
sighendhe a custu puntu inoghe no che restat iscóbiu de ae ◊ de su chi ant fatu bi ant lassadu s'iscóbiu ◊ bi est abbarradu s'iscóbiu de comente bi ant fatu cosa ◊ innantis o apustis custa cosa at a essiri a iscóviu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
empreinte
Inglese
trace
Spagnolo
huella,
señal
Italiano
tràccia,
rèsto
Tedesco
Spur,
Rest.
iscobulàda , nf: iscopulada Definizione cropu de iscóbulu, passada de iscova mundhandho o ispruinandho Sinonimi e contrari ttrs. iscuburada Etimo srd.
iscobulàju , nm Definizione maistu chi faet iscóbulos Etimo srd.
iscobulàre , vrb: iscopulare, iscovulare Definizione passare s'iscova de domo in is murus po su pruine, po sa napa / iscovulare a ccn. = bogaincedhu, fàere essire fora Sinonimi e contrari scovitai Frasi innanti de illatare sos muros cherent iscobulados 2. iscòvulu e ghetu a sa bértula sa figumorisca ◊ preparei un'iscovuledhu de atentu pro iscovulare sa figumorisca Etimo srd.
iscobulónzu , nm Definizione mundhadura fata a iscóbulu Etimo srd.
iscóbulu , nm: iscópulu,
iscóvulu Definizione
iscova de domo, aina de pramma o de àtera cosa finevine acapiada a matzu tundhu e intrada in d-unu fuste po mundhare o pinnigare àliga passandhodha a tragadura / sa parte de s'i. ue s'intrat su bàculu: tanaxi; su pl., iscóbulos, itl. saggina, calidade de Sorghum vulgare, genia de laore chi faet artu che a su moriscu (e dhi assimbígiat puru) ma cun su frore a iscoba, totu a chimas finedhedhas e longas ue faet su sèmene a meda, e bonu po fàere iscobas mannas ciatas a sa parte de mundhare; lassare a ccn. chin s'iscóbulu in mesu domo = in campu e in crachi (itl. piantare in asso)
Sinonimi e contrari
iscoba
Frasi
inoghe che cheret dadu una colada de iscóbulu a che collire s'arga ◊ fue in lestresa o ti bisestro a corpos de iscóbulu! ◊ dadhi una passadedha de iscóvulu po ne arregòllere sa lana! ◊ si intrat unu póveru ndhe lu vocant a corfos de iscópulu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
balai
Inglese
broom
Spagnolo
escoba
Italiano
scópa
Tedesco
Besen.
iscòca , nf: scoca* Definizione su abbarrare a càstiu, o iscurtandho, po bíere o ischire calecuna cosa / portai a iscoca = a càstiu, zúghere a oretu Sinonimi e contrari ascurtu Frasi s'areu fut bellu e sighiat a s'ispraxi genti in costera, in padenti, in su pranu, nuraxis a iscoca in cúcuru (D.Maccioni)◊ notis claras de luna passadas in iscoca povinas a sa una… (Gd.Piras)◊ fut a iscoca po iscurtare e intzertare po chie fut sa cantada.
iscòca 1 , nf: iscroca 1 Definizione
essidura chi si faet in matéria, in sa carre, fruschedha manna, e fintzes infetu / ghetare i. = fàghere infetu (nadu de una fruschedha)
Sinonimi e contrari
brúgula,
cicione 2,
lanturra,
sangiolu,
tzoedhu
Frasi
cust'ómine ciughiat sa lara de suta sèmpere piena de iscrocas chi istaiant semper falendhe (S.Saba)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
scrofule,
écrouelles
Inglese
scrofulosis
Spagnolo
escrofulosis
Italiano
scrofolòsi
Tedesco
Skrofulose.
iscocài, iscocàre , vrb: iscrocai 1,
scocai Definizione
istare abbandha abbaidandho o iscurtandho su chi faent is àteros, faendho finta de àteru, coment'e osservandho po bíere calecuna cosa
Sinonimi e contrari
afantanai,
crasteare,
iscuciare,
oretare,
orixedhai,
ospiare
Frasi
mi agatu girugirus, iscochendu tra matas e tra molas de arrú, ascurta ascurta (Gd.Piras)◊ est origas a sa porta de sa càmbara po iscocai sa filla ◊ sa mama est iscrochendi su piciochedhu po biri ita fait
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lorgner,
épier
Inglese
to glance at,
to spy on
Spagnolo
espiar,
acechar,
atisbar
Italiano
sbirciare,
spiare,
origliare
Tedesco
verstohlen betrachten,
spähen nach.
iscochidài , vrb: scochidai Definizione
fàere un'iscóchidu, iscóchidos
Sinonimi e contrari
tzacarrai
Frasi
iscochidendi parit una bricicheta de fogu! ◊ isparatórias a grória avatu de s'una s'àtara iscóchidant e tzacarrant ◊ fragu bellu friendi de pisci friscu de mari e in s'ollu iscochidendi tríllias e callammaris
Traduzioni
Francese
crépiter
Inglese
to crackle
Spagnolo
chisporrotear,
crepitar
Italiano
scoppiettare
Tedesco
knistern.
iscóchidu , nm: iscocu 1 Definizione genia de tzàcurru chi faet unu trastu de orrobba ispratu candho dhu movet bentu forte a cropu (o s'iscutulat a cropu), ma fintzes de àteru / basare a iscocu = a tzocu; prànghere a iscocu = a supedhos Sinonimi e contrari tzacàrridu, tzàchida Frasi est timendi is lampus e is iscóchidus de is tronus.