prenàdu , pps: prenatu Definizione
de prenare; chi est o dh'ant prenu
Sinonimi e contrari
pienu
| ctr.
illichidadu,
sbuidau
Traduzioni
Francese
rempli
Inglese
filled
Spagnolo
llenado,
relleno
Italiano
riempito
Tedesco
gefüllt.
prenadúra , nf: prenidura Definizione
su prenare; su sèmene de su laore chi s'ispainat in sa terra; genia de puntu po ricamare su cugudhu de unu bestimentu
Sinonimi e contrari
prenimentu,
umprinzu
/
semenadura
| ctr.
illichidadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remplissage
Inglese
filling
Spagnolo
llenado
Italiano
riempiménto
Tedesco
Anfüllung,
Füllung,
Auffülung.
prenàre pienàre
prència , nf: prensa 1,
prentza 1 Definizione
aina o màchina a bisura de istrégiu po incracare sa binatza a ndhe múrghere su mustu, o s'olia mólia po ndhe bogare s'ógiu / partes de una prentza a manu po binatza (prentza a bangu): is còscias o peis, su bancu o piatu, su canale, is costaos o paradas (fatas a doas lascas fissadas in mesos cricos de ferru, in duas perras de intrare apare postas prantadas in pitzu de su bancu e de prènnere de binatza e agguantasas intradas apare cun craos), su covecu (duas mesas lunas de linna grussa cun orrugos grussos paríviles de linna o istrupedhos de pònnere in pitzu e subràbari a duos a duos giraos de noranta grados), su fusu a berrina de mesania a punta, sa gioca o ‘fémina’ (chi intrat in su fusu, fata in duos petzos cun duas cotzas de ferru e un'istanga: custa parte est fata a manera chi, movendho s'istanga a s'andhetorra, su petzu de fundhu, po comente funt fatas e postas is cotzas a punta a triàngulu totu a una parte, giret sèmpere a una matessi bandha abbasciandho e incracandho a forte apitzu de sa linna e de sa binatza, o fintzes – ponendho is duas cotzas a su contràriu – artzandho e illascandho)
Sinonimi e contrari
supressa
Modi di dire
csn:
binu de p. = su binu chi essit de s'ainata supressendhe; fai sa p. a unu = zogu pesante de pisedhos abbatighendhe a unu postu a palas a terra
Frasi
su binu de prentza no si ammisturat cun su binu de iscupu ◊ candu s’olia fut mólia si ndi bogàt sa pasta, si preniant is isportinus e si poniant in sa prensa
Cognomi e Proverbi
smb:
Prenza
Terminologia scientifica
ans
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
pressoir
Inglese
press
Spagnolo
prensa
Italiano
tòrchio
Tedesco
Presse.
prenciadòra pranciadòra
prenciadúra pranciadúra
prenciài , vrb: prensai,
prensare,
prentzai,
prentzare Definizione
incracare a prentza
Sinonimi e contrari
imprentzai,
supressare
Frasi
sa benàcia depit èssi prenciara po ndi bogai totu su binu ◊ teniat sa prensa e binzateris meda che leaiant sa binata pro la prensare
Etimo
spn.
prensar
Traduzioni
Francese
presser,
pressurer,
comprimer
Inglese
to squeeze,
to crush
Spagnolo
prensar
Italiano
torchiare,
comprìmere,
pressare,
pigiare
Tedesco
pressen.
prenciài 1 pranciài
prènda, prèndha , nf: prenna Definizione
lallanu de oro o àteru metallu bellu fatu po pònnere in pitzu, mescamente in pódhighes, in su brúciu, in su tzugu, in origas, o fintzes in su bestimentu; in su nàrrere carosu, si narat de gente istimada forte, de cosa chi balet o est pretziada meda e, in cobertantza, a disprétziu puru; css. cosa chi si giaet o chi si ponet coment'e a ndhe assegurare àtera
Sinonimi e contrari
arra,
imprendha,
lallanu,
relichiaris
Modi di dire
csn:
sas prendhas = s'oraria; donai o pigai in prenda = imprendhare, preare
Frasi
cherrer mi dia istramare su coro pro ndhe dare dogni trama fata a prendha (P.Casu)◊ sant'Aleni de Cuartu portat prendas de òru ◊ mamma est una de cussas chi bit in is mascus is prendas de sa lassa! ◊ che prendha lughent élighes e chessas
2.
no istes in tristura, prendha ’e oro! ◊ de morrer milli bortas apo gustu, ma de lassare a tie, prendha, no! ◊ cantas boltas, prendha mia, pro te sola apo cantadu! ◊ inoghe pasaiat una prendha chi tantu mi amaiat ◊ no li noghet tribàgliu ne sufrire: ite prendha chi tenzo pro teraca! (B.Figus)◊ profumant de amore e de amistade sas prendhas chi bi sunt in su Banzelu (F.Satta)
3.
su pitzocu fit prendha mala dae candho fit minore ◊ bella prendha chi ses, coromeu carigadu!…
Etimo
ctl., spn.
prenda
Traduzioni
Francese
bijou,
ornement,
gage
Inglese
jewel,
pawn
Spagnolo
joya,
alhaja,
prenda
Italiano
gioièllo,
monile,
ornaménto,
pégno
Tedesco
Juwel,
Schmuck,
Pfand.
prèndhere , vrb: prènnere Definizione
pònnere o poderare a istrintu cun calecuna cosa – acàpiu – a inghíriu (faendho coment'e a fasche), agguantare apostadamente arréschiu a calecunu logu o cosa cun fune o css. àteru acapióngiu a bisura de fune, codriola, filuverru o àteru deasi; in cobertantza, agguantare a ccn. impreau, obbrigau de no pòdere fàere prus totu su chi bolet o chi iat a pòdere / pps. presu
Sinonimi e contrari
acapiae,
alliongiae,
apresorzare,
liai,
muciullai
| ctr.
iscapiae,
isòlbere,
isprèndhere
Modi di dire
csn:
no b'àere filu ’e prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chi no bi at ne cabu e ne coa; prèndhere a nodu mortu, o a nodu biu = fàghere unu nodu malu a isòrbere, chi no b'isorbet, o unu nodu fàtzile de isòrbere; prèndhere a peràulas fortes = fai mazinas, afaturai; prèndhere s'imbíligu a unu = furcare, ingannai a unu
Frasi
sa buca de su sacu si prendhet pro no che essire sa cosa ◊ prendhiat sa craba a fune longa a pàschere ◊ sa lóriga in su muru bi est a prèndhere animale ◊ sa linna si prendhet a fasche ◊ impàrali a prènnere sas corrias de sas iscarpas! ◊ prendhindhe dàeli duas incropadas pro agguantare de prus!
2.
cun totu custos impitzos de binzas, de ortos e bestiàmine so presu chentza fune
3.
fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu de prèndhere ◊ in su chi naras no bi at filu de prèndhere ◊ no ti fides, mighi cussu prendhet s'imbíligu fintzas a su dimóniu! ◊ sos canes lapaos nanchi no si lassant prèndhere chin sos berbos…
Cognomi e Proverbi
prb:
chie bene prendhet mezus isolvet
Etimo
ltn.
prehendere
Traduzioni
Francese
lier,
ficeler,
lacer
Inglese
to tie
Spagnolo
atar
Italiano
legare,
allacciare
Tedesco
binden,
zusammenbinden,
festbinden,
zubinden.
prendhidòre , nm Definizione chie prendhet, acàpiat Etimo srd.
prendhidoría , nf Definizione su prèndhere, su acapiare, siat cun cosa e siat cun berbos a sa manera de is majàrgios: in poesia, manera de fàere rimare is versos Sinonimi e contrari acapióngiu, acàpiu, ligamentu, prendhidura Frasi in sa "dispedida" no b'est sa prendhidoria de dever bortare sempre sos endecasíllabbos (P.Pillonca) Etimo srd.
prendhidórju , nm Definizione logu adatu ue faet a acapiare ccn. cosa Sinonimi e contrari ligadorju Etimo srd.
prendhidúra , nf Definizione
su prèndhere, fintzes s'acàpiu chi si ponet
Sinonimi e contrari
acapiadura,
annodadura,
atróciu,
liadura
| ctr.
isorbidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
liage
Inglese
tying
Spagnolo
atadura
Italiano
legatura
Tedesco
Binden.
prènere plèniri
prenèta pranèta
prenetài, prenetàre , vrb Definizione intrare, andhare aintru (de logu, cosa, chistione) cun dificurtade, passare in mesu de ccn. cosa, cricare de cumprèndhere, fintzes pentzare Sinonimi e contrari intrae, passae Frasi sa paghe selena prenetat che carignu in su coro ◊ chie s'istifinzu no prenetat ◊ a ue ses prenetendhe? 2. ses totu su manzanu faghindhe milli giros in s'aera prenetendhe, birbante, dogni manera pro su tou propósitu inumanu (A.Masia Arru)◊ no ti abbizas chi ti atristas solamente prenetendhe su comente si sanat dogni angustia! (G.A.Cossu)◊ a ite ses prenetendhe? Etimo itl. penetrare.
prenetéri , agt, nm Definizione chi o chie si pigat prenetu, istat sèmpere prenetandho, pentzandho de imbentare o de agatare o fàere cosas noas, bínchere dificurtades o àteru Sinonimi e contrari prenetosu Frasi cussos amministradores las sunt pessendhe própiu totu chei sos preneteris pro fàghere assuprire s'abba a bidha Etimo srd.
prenetósu , agt Definizione
nau de ccn., chi est capatzu de intrare in is chistiones, de cumprèndhere
Sinonimi e contrari
acussu,
abbistu,
preneteri,
prontudu
Frasi
ite chircas, mente mia, chi ses tantu fastizosa, sempre bolendhe prenetosa cun s'alada fantasia? (G.A.Cossu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
perspicace
Inglese
perceptive,
shrewd
Spagnolo
penetrante
Italiano
penetrante,
pespicace
Tedesco
scharf,
scharfsinnig.
prenétu pranèta