sústu 2 , nm Definizione ghetai s. a unu = pigare a ódiu, a malu chèrrere Sinonimi e contrari ódia, regelu Frasi de candu cussu maistu fusteri mi at fatu aici dhi apu ghetau sustu, no mi praxit a dhu biri mancu de atesu!
súsu , avb, nm: assusu,
ciusu Definizione
sa parte chi càstiat a in artu; de unu logu, sa parte prus arta (fintzes aposentu, logu po chistire cosa)
Sinonimi e contrari
aissusu,
assua
/
isostre
| ctr.
assuta,
giosso
Modi di dire
csn:
sa punt'a susu = sa pigada; pigaisí su punt'a susu (nadu de su minore) = rispòndhere male a unu mannu, no pònnere mente; dàreche a susu (de una chistione, de cosa chi no s'ischit)= arrennèsciri a isciri; dare a susu a carchi faina = ghetai manu a dha fai, faidha a sa scarada, cun airu; dare a di a susu (a diassusu) a ccn. = afracaidhu
Frasi
custu inue lu ponzo, susu o suta? ◊ bae a susu e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ sa fentana de susu de domu mia est faci a monti ◊ est calau de susu a bàsciu
2.
donna Pipica est morta e cumposta in su susu ◊ is susu funt a intaulaus cobertus de cannitzada téssia ◊ est andau a su susu a istudiai
3.
tocat a tenni coràgiu po superai s'a punta a susu de sa vida ◊ no ischiat chie bi lu aiat fatu e sa tzitade fit manna pro che pòdere dare a susu
4.
tenit su lori a susus prenus ◊ messaju, ocannu susu no ndi prenis: annada mala!
5.
Bovore dat a diassusu a Tilipu, ma Zosepe e Angelinu si ponent in mesu pro irvojare
Etimo
ltn.
su(r)sum
Traduzioni
Francese
dessus,
sur
Inglese
up (on),
on,
over
Spagnolo
arriba
Italiano
su,
sópra
Tedesco
oben.
susúgia, susúja sesúgia
susujòsso , avb Definizione
a s. = a farrancas a susu, bortuladu, avolotadu, totu a tréulu
Sinonimi e contrari
abbatúliu,
abbolotu,
abbuluzu,
arrevolotu,
atrepógliu,
dissàntanu,
solovru,
tregollu
Frasi
at furriadu su mundhu a susujosso ◊ sa bidha pariat una conchista de gherra, bubutada a susujosso
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sens dessus dessous
Inglese
disorder
Spagnolo
patas arriba
Italiano
soqquadro,
sottosópra
Tedesco
Durcheinander,
Wirrwarr.
susuncài , vrb Definizione fàere su susuncu, s'arrestigu, giare pagu Sinonimi e contrari ammerchinzare Etimo srd.
susunchéntzia , nf Definizione su èssere susuncos, arrestigos, pigaos de s'arrestigore Sinonimi e contrari arrestigore, asurímini, ingurdoneria, limiore, susuncúmini Frasi a bortas, sa sorti in sa susunchéntzia sua no lassat fai mancu bisus ◊ ndi fait fai de cosa sa susunchéntzia!… Etimo srd.
susunchería , nf Definizione su èssere susuncus Sinonimi e contrari asurímini, ingurdoneria, limiore, susuncúmini Frasi cussus ant bíviu istrintus de sa susuncheria de sa poberesa ◊ tui allogas tropu: no as a èssiri malàdiu de susuncheria?! ◊ po susuncheria biviat mortu de fàmini Etimo srd.
susunchímini , nm Sinonimi e contrari susuncúmini.
susúncu , agt, nm Definizione
chi o chie est de manu istrinta meda, malu a giare, arrestigu
Sinonimi e contrari
acaniu,
aggantzadu,
aggrancidu,
araganzatu,
assuriu,
astrintone,
ingurdone,
limidu,
sumidu 1,
tingiosu,
tzecosu
/
pedhitzoni
| ctr.
dadivosu,
manibrenu,
manilalgu
Frasi
sa giustítzia dhus abbruxit, a cussus susuncus: prus ndi tenint e prus pagu ndi donant! ◊ su meri susuncu no dh'iat mai cumbidau a domu ni a prandi e ni a cena ◊ gherrat po sa paxi e contr'a su susuncu isfrutadori ◊ nonna est de coru bonu, invècias nonnu est unu pagu susuncu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avare
Inglese
stingy,
niggard
Spagnolo
avaro
Italiano
avaro
Tedesco
geizig.
susuncúmini , nm Definizione
su èssere susuncos, arrestigos
Sinonimi e contrari
aggantzadura,
aggarradura,
aggrancidúdine,
arrestigore,
asurímini,
atzechidúdine,
gregúmene,
ingurdoneria,
istrintúmene,
limiore,
migragna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
avarice
Inglese
avarice
Spagnolo
avaricia
Italiano
avarìzia
Tedesco
Geiz.
susúza sesúgia
súta , avb, prep: assuta,
issuta Definizione
sa parte de fundhu de una cosa o de unu logu, o fintzes solu a manu de fundhu, prus in bàsciu: coment'e prep. arrechedit aifatu àtera prep. puru (de o a)
Sinonimi e contrari
| ctr.
subra
Modi di dire
csn:
èssereche s. = àere dépidu; giogare suta a ccn. = zogare in ungras, bènnere a betu, cumbinare de si ndhe pagare; fàghere suta che a sa patata = fàghere a sa muda, leare detzisiones chentza ndhe dare a ischire; cotàresi o cartàresi suta a ccn. = istrumpaidhu a terra ponendidhu asuta po dhu iscúdiri; sere, pasare suta de un'àrbure = acanta, suta de is cambus e nais
Frasi
cussu babbautzu ch'est dadu suta e l'amus ischitzadu ◊ custa cosa la ponimus suta a modhita ◊ s'isterrimenta si ponet suta
2.
como che semus suta, cun s'ira de ispesas chi amus tentu
3.
su foghile est suta de sa ziminera ◊ fit acrodhadu suta de s'àlvure de sa pruna limoninca (S.Patatu)◊ sos pitzinnos ant cuatu sas frunnedhas in suta de sas tramatzas ◊ a manu de suta de su poju bi fit s'ortu ◊ tiat èssere a che fulliare a s'ispioca canes mannos e bracutzedhos suta de mesa (A.Cossu)◊ cussas bidhas abbarrant suta su monte, in su peale ◊ própriu in suta nostru vi aviat bàtoro o chimbe tumbas ◊ dae s'artura, suta mia fio bidindhe bestiàmine
Etimo
ltn.
subtus
Traduzioni
Francese
dessous,
sous
Inglese
down,
under,
below
Spagnolo
debajo
Italiano
sótto
Tedesco
unten,
unter.
súta 1 , nf Definizione
una de is figuras de s cartas: contat oto
Sinonimi e contrari
mutza
Frasi
zuto suta, cadhu e re de oros
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
valet
Inglese
jack
Spagnolo
sota
Italiano
fante (nel giòco delle carte)
Tedesco
Bube (im Kartenspiel).
súta 2 súghita
sutabbàrba , nm Definizione parte de su frenu de un'animale; parte de bestimentu, in su petus, in artu / s. de caboni = cragaristas Etimo srd.
sutabbídhiu , nm Definizione
in sa carena de su cristianu, su tretu pilosu asuta de s'imbíligu in s'oru de sa natura
Sinonimi e contrari
pedhatzu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pubis
Inglese
pubis
Spagnolo
pubis
Italiano
pube
Tedesco
Schamgegend.
sutagarcàngiu , nm Definizione ischeadura de su pei (e de sa catzola) tra su carcàngiu e s'ossu de su pódhighe mannu Sinonimi e contrari càlama, fàmixi, grambione Terminologia scientifica crn Etimo srd.
sutài , vrb: asutai Definizione pònnere o giare asuta, poderare asuta (fintzes coment'e domíniu) Sinonimi e contrari acometare / assuermai / dominai | ctr. asubai Frasi abbussulai su coru cun sa napa de su siléntziu e sutai is úrtimus disígius! ◊ dhi pariat de èssiri sutau a su giudítziu de s'eredeu Etimo srd.
sutàlle , nm: sutavalce, sutavarce Definizione (suta de sa frache) su chi abbarrat in sa terra de sa canna de su laore messau Sinonimi e contrari istula Etimo srd.
sutallímba , avb Definizione nàrrere o faedhare s. = a iscúsiu Frasi li nesi sutallimba e poi a boghe Etimo srd.