contraventzionài , vrb: cuntraventzionai Definizione
pònnere contravintzione
Frasi
is carabbineris iant cuntraventzionau is chi no portànt is bullitinus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner,
flanquer une contravention
Inglese
to fine
Spagnolo
multar
Italiano
multare
Tedesco
mit einer Geldstrafe belegen.
contriàre , vrb Definizione
andhare contras a unu, essire in contràriu a su chi bolet s'àteru, murrungiare calecuna cosa a unu
Sinonimi e contrari
contraíchere,
scontrariai,
iscontriai,
scuntretzai
| ctr.
audire
Frasi
su maridu podet fàghere su padronu de totu chena chi nisciunu lu cóntriet
Traduzioni
Francese
contrarier
Inglese
to oppose
Spagnolo
contrariar,
contrastar
Italiano
contrastare
Tedesco
widersprechen.
contribbulài, contribbulàre , vrb Definizione
penoriare, provare o fàere provare penas, tribbulias
Etimo
itl.
contribolare
Traduzioni
Francese
affliger
Inglese
to distress
Spagnolo
afligir
Italiano
afflìggere,
travagliare
Tedesco
quälen.
controíre , vrb: contruire Definizione
giare órdine, cumandhare, apretzetare de no fàere calecuna cosa, controriai
Sinonimi e contrari
brevare,
contraíchere,
chitai 1,
preubbire
| ctr.
ordinare,
obbrigare
Frasi
su binu e su fumu bi l'at controidu su dutore ◊ si mi controit de fàghere piagheres, controat finas de mi ndhe pedire! ◊ li at controidu su passazu in sa tanca sua ◊ su babbu a sos fizos no los at mai contruidos ◊ ti controo de faedhare cun istranzos, inoghe!
Traduzioni
Francese
interdire,
défendre
Inglese
to forbid
Spagnolo
prohibir
Italiano
controindicare,
proibire,
vietare
Tedesco
als schädlich bezeichnen,
verbieten.
contularjàre , vrb: contularzare Definizione
cricare contos, allegas, chistionos angenos, nàrrere bodhetas, criticare, alleghetare
Sinonimi e contrari
afoghilare,
allicuterai,
crastulai,
criticai,
licutai,
lollughinare,
lorodhare,
pidanciulai,
piscinargiai,
pistizonare,
spisciulari,
trobedhare 1,
zudicare
Frasi
cussa est fémina de cusséntzia e no istat contularjandhe peri sos fochiles ◊ sa bidha contularjat e bocat a pizu sas leredhas
2.
istaiant abbandha, ne bidos e ne contularzados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cancaner,
jaser
Inglese
to gossip
Spagnolo
cotillear,
chismorrear
Italiano
pettegolare
Tedesco
schwatzen.
contzimàre , vrb Definizione
betare o pònnere su concime a sa cosa prantada o semenada
Sinonimi e contrari
aligare,
alladamenae,
ladamingiare,
stercorai
Traduzioni
Francese
fumer,
engraisser
Inglese
to manure
Spagnolo
abonar
Italiano
concimare
Tedesco
düngen.
conziminàre , vrb: aconziminare,
cungiminai,
cungimminai,
cunziminai Definizione
cuncordare, aprontare, pònnere a postu, intrare apare cosas
Sinonimi e contrari
codrimingiai,
cuncodrai,
cuntzebire,
ingrauciare,
ordimignare,
ziminare
| ctr.
isconsiminzare
Frasi
coces, fressadas, lentolos e iscacos tocaiat a nois a los conziminare ◊ fraghigendi is arrastus cungímminat is trastus ◊ ocannu sa cummédia dh'at bófia cungiminai ammarolla cussu ◊ a mi ndi furai a filla mia a tres oras de noti chini dhu podiat cunziminai?! ◊ is tzeracus boliant papai petza e ant cunziminau de bocí una mallora
Etimo
ctl.
conjuminar
Traduzioni
Francese
combiner
Inglese
to combine,
to compose
Spagnolo
combinar,
arreglar
Italiano
combinare,
compórre
Tedesco
zusammenstellen.
copedhàre , vrb: corpedhare Definizione
giare cropos, prus che àteru piticos, lestros aifatu de pare, istare giaendho cropos
Sinonimi e contrari
colpare,
fèrrere,
tochedhare
Frasi
in iscola a segare, a corpedhare, a pulire, a tínghere, e gai, mancu a zogu, mancu brullendhe faghet ◊ ite li ses corpedhendhe, a martedhu, a cussa cosa? ◊ s'intendhet su mastru de linna corpedhendhe, paret puntzitendhe carchi cosa
2.
unu túnciu paret essendhe dai sos muros e copedhendhe a balcones e giannas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
battre,
taper plusieurs fois
Inglese
to beat over and over
Spagnolo
golpear muchas veces
Italiano
bàttere ripetutaménte
Tedesco
wiederholt schlagen.
copiài, copiàre , vrb Definizione
fàere sa cópia, torrare a iscríere cosa iscrita; fintzes imparare de un'àteru a fàere sa matessi cosa
Sinonimi e contrari
iscopiare 2
Frasi
mi che cópio custa cantone a su cuadernu
Traduzioni
Francese
copier,
transcrire
Inglese
to copy,
to transcribe
Spagnolo
copiar
Italiano
copiare,
trascrìvere
Tedesco
abschreiben.
corciài , vrb Definizione
cosa chi faent is maistos de pannu: cosire a puntos istrintos o a forma de còrcia su prenimentu de bestimentu; pruschetotu est su chi faent a is banitas ponendho puntos chi passant de parte a parte, donniunu a contu suo, po aguantare su prenimentu (lana o àteru) bene istérriu e firmu
Etimo
spn.
(a)colchar
Traduzioni
Francese
piquer
Inglese
to quilt
Spagnolo
hilvanar
Italiano
impuntire
Tedesco
steppen
corcobàre , vrb: corcovare Definizione
fàere dortu
Sinonimi e contrari
abbajonare,
abbrentai,
acocovedhae,
agionedhare,
allachedhare,
atrotiai,
colembrai,
inconchedhare,
inconcobare,
indortigare
Frasi
sa lantza s'est corcovada pariat de pasta crua
Etimo
spn.
corcovar
Traduzioni
Francese
courber
Inglese
to bend
Spagnolo
torcer
Italiano
curvare,
incurvare
Tedesco
biegen.
cordinài, cordinàre , vrb Definizione
fàere a manera chi duas o prus personas currespondhant cun su chi faent a unu matessi iscopu, fàere torrare paris, a su matessi puntu una cosa cun s'àtera, una persona cun s'àtera
Traduzioni
Francese
coordonner
Inglese
to coordinate
Spagnolo
coordinar
Italiano
coordinare
Tedesco
koordinieren.
córdula , nf: Definizione
s'istentina de unu pegus mescamente piticu filada, a imbodhigadura, cun àteros orrugos de matzàmene (bentre, cordule, orrugu de napa, àteru) e poi cota a orrostu o, si est pegus mannu, iscotada e apustis orrustia o fata a cassola / fai sa córdula a sa musca = èssere limidos, susuncus
Sinonimi e contrari
codra
Terminologia scientifica
mng
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tresse de boyaux servant à faire rôtir
Inglese
gut plait prepared to be roasted
Spagnolo
trenza,
madeja,
revoltillo,
mazo
Italiano
tréccia di intestini per arròsti
Tedesco
Darmflechte zum Braten.
corogliàre , vrb Definizione
giare a bíere, a crèdere una cosa po un'àtera, pigare a ingannu
Sinonimi e contrari
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
colovrinare,
imbaucare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
ingregai,
istusciare,
piocai,
scafai,
trampai,
transare
Frasi
no s'ischit ite àteru li nesit cussa mariola pro la corogliare ◊ a sos duos amantes si los corogliesit su dimóniu e fatesint su progetu de bochire sa muzere de isse ◊ ma como chi bos isco cuss'astrúscia, su de mi corogliare est corogliadu! (P.Mossa)
Traduzioni
Francese
rouler,
tromper
Inglese
to make fun of
Spagnolo
engañar
Italiano
corbellare,
trarre in inganno
Tedesco
täuschen.
coronài, coronàre , vrb Definizione
pònnere sa corona, coronas; in cobertantza, fàere a bregúngia, a befa o fintzes brigare meda
2.
nci funta duus deputaus a sa trasmissioni, ma gei mi dhus ant coronaus bèni cun is telefonadas: de dónnia colori ndi dhus ant nau! ◊ si fais aici gei ti coronat mulleri tua!…◊ gei s'ant coronau bèni a nosu Sardus!…◊ cussas sunt féminas chi bendhent s'onore pro unu reale: no las cherzo a muzere ca timo pro mi coronare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couronner
Inglese
to crown
Spagnolo
coronar
Italiano
coronare
Tedesco
krönen.
corraxinài , vrb: corruxinai,
curruxinai Definizione
betare unu corrighinu, istare o èssere a corrighinos: si narat de animales (àinu, leone), de su mare e fintzes de sa bentre
Sinonimi e contrari
abborrochinare,
corrighinare,
corrinai,
orriare
Frasi
parit unu molenti corraxinendi
2.
mi currúxinat sa brenti, mi benit a puntas
Terminologia scientifica
bga
Traduzioni
Francese
braire,
rugir
Inglese
to bray,
to roar
Spagnolo
rebuznar,
rugir
Italiano
ragliare,
ruggire
Tedesco
iahen,
brüllen.
corrighinàre , vrb: corriginare,
corrochinare,
corronchinare,
currighinare Definizione
betare unu corrighinu, istare a corrighinos: si narat de is animales, e de sa gente puru in su sensu de abboghinare o tzerriare in debbadas
Sinonimi e contrari
abboghinare,
ammuilare,
barroinae,
borrare,
borrighinare,
corraxinai,
corrinai,
irruilare
Frasi
su porcu est corrighinandhe ◊ currighinant che traos in begriles ◊ si pesant a toroju corrighinendhe che boes feridos ◊ s'aca corrighinanne a istedhos de s'aera e sos procos in su lanne de sa pastura anzena
2.
corronchinare che trabu de Orra ◊ a ndhe as de s'àsiu de corrighinare!…
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
beugler
Inglese
to bellow
Spagnolo
bramar
Italiano
mugghiare,
schiammazzare dei tòri
Tedesco
muhen.
corrígiri , vrb: currègere,
curregi,
currèxere,
currèzere,
currígiri Definizione
giare annestru, educatzione; cassare e bogare a fora is fadhinas, is ibbàllios de un'iscritu, de unu trebballu, de unu fàere o cumportamentu e po cussu cambiare su chi andhat male a comente andhat bene o podet andhare méngius
Sinonimi e contrari
ammonestai,
annestrare,
curregire
Frasi
cussa est zente sentza currégia ◊ custa vida no dha bàliu prus: o dhu curregis, a fillu tuu, o mi ndi andu de domu!
2.
mamma mi azuaiat a fàghere sos disignos, mi leaiat s'istória e mi curreziat sos suntos ◊ seo duas oras iscridindhe e currezindhe ◊ in custu libbru de Saba ndi essit pagu cosa de curregi
Cognomi e Proverbi
prb:
chie su fizu no currezet, lu ódiat
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
corriger
Inglese
to correct
Spagnolo
corregir
Italiano
corrèggere,
rettificare
Tedesco
verbessern.
corrinài , vrb: currinai,
currinari Definizione
betare unu corrinu, corrighinos (su tzerriare de is boes), istare o èssere a corrighinos: si narat de animales e de gente puru
Sinonimi e contrari
abborriare,
barroinae,
borrare,
borrighinare,
corraxinai,
irronchiare,
corruxinai,
mughilare
2.
si est fuiu corrinendi che unu malloru
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mugir
Inglese
to moo
Spagnolo
mugir
Italiano
muggire
Tedesco
muhen.
corriscàle, corriscàli , nm Definizione
su corredhu a pònnere cosighedha asciuta, sa funghedha, po allúere su fogu
Sinonimi e contrari
corriscarju,
corruèscara
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit étui de corne
Inglese
little horn to light fire
Spagnolo
cuerno para encender el fuego
Italiano
cornétto contenènte ésca
Tedesco
Hörnchen mit Köder.