A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

bèmme bèlme

bèna , nf, nm: benu, vena* Definitzione genia de cundhutu inue passat su sàmbene in s'organísimu animale torrandho a su coro; corighedha de abba chi essit de terra; logu (mescamente in paris o logu campu) inue dhue sumit abba / min. benichedha Sinònimos e contràrios benale / benadroxu, benassu, benarzu, benàtile, benatinu, bennaghe, giuncarzu, tuerra Maneras de nàrrere csn: calai in benas = gustai meda una cosa; Sa bena = Su Cologone de Olíana, sa funtana prus manna de Sardinna Frases sa zente est assuta in benas de coro 2. ocannu at próidu ma no at sassiadu sa terra e benos no ndhe at bogadu ◊ ube sos rios e benos no ant abbas currentes istat cracagliendhe sa rana ◊ su benu essiat a bullu de un'abberta de roca, suta su pizu de s'abba Terminologia iscientìfica crn, slg Tradutziones Frantzesu veine Ingresu vein Ispagnolu vena Italianu véna Tedescu Ader, Wasserader.

benacaríu , agt Definitzione chi istat bene, in cara bona Sinònimos e contràrios | ctr. mabagrabiu Ètimu srd.

benàcia banàtza

benacostumàdu , agt: bonacostumadu, bonacustumatu Definitzione chi est educau, onestu Sinònimos e contràrios beneducadu, birtudosu, onestu | ctr. malafissiadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu probe Ingresu upright Ispagnolu probo Italianu pròbo Tedescu rechtschaffen.

benadòre , agt Definitzione nau de su cane, chi cassat, bonu po sa cassa; chi est agruguendi, apedhandho meda, forte.

benadróxu , nm: abbenadroxu*, venadórgiu Definitzione logu in paris inue dhue sumit abba e dhue creschet su giuncu; vena de abba Sinònimos e contràrios bena, benale, benarzu, benassu, benàtile, benatinu, bennaghe, mitzale, tuerra 2. manera de no donai studa de pròiri… est iscopiau su benadroxu e s'àcua currit cumenti a un'arriu! Terminologia iscientìfica slg.

benagatàdu! , iscl Definitzione foedhu chi narat s'istràngiu saludandho a chie dh'arrecit, o chie andhat a cricare a unu chi no bidiat de tempus meda Sinònimos e contràrios benàpidu! | ctr. benebénniu!

benài , vrb: benare, venai Definitzione su essire s'abba de una vena, nau fintzes de su pèrdere sàmbene Sinònimos e contràrios mizai / bundhare, essire Frases andaus a biri sa miza de aundi benat s'àcua ◊ custas mizas benant àcuas bonas ◊ is sentidus prus bellus benant sintzillus de is intragnas de su coru (S.Mossa) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to gush (out) Ispagnolu brotar, manar Italianu sgorgare Tedescu sprudeln, strömen.

benàle , nm: venale Definitzione vena de abba; terrenu úmidu, ludosu, inue sumit abba meda Sinònimos e contràrios bena / benadroxu, benarzu, benassu, benàtile, benatinu, bennaghe, orgosa, tuerra, úvidu Frases sos benales in montes fuint calandhe 2. sos benales sunt impedhatos de gràmene 3. si sont sicados totu cantos sos benales de sos ocros ◊ intendhio su sàmbene currenne a benales caentes ◊ su sole aurrit sos disizos de bundhantes benales Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marécage Ingresu marsh Ispagnolu charca Italianu acquitrino Tedescu Sumpf, Morast.

benammodídu, benammodíu , agt: bonammodidu Definitzione chi tenet modos bonos, onestos, educaos, medios in su fàere Sinònimos e contràrios medidu Frases cun sa genti creidora si fait benammodiu ◊ est una picioca benammodia: innammorada de unu piciocu, no si atrivit a dhi narri fuedhu ◊ apo fizos bonammodidos e bonos a cumandhu (G.Ruju) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu modéré, sobre Ingresu restrained Ispagnolu sobrio, morigerado Italianu morigerato Tedescu sittsam.

benandàda, benandhàda , nf Definitzione dinare chi si lassat a chie serbit in ristorantes, tzilleris o àteru deasi; cosa chi si giaet o chi si torrat de bona manu Sinònimos e contràrios bonamanu, ingraenzu / arregalu, donu, istrina 2. si che lis gighes su casu de Pasca ti dant sa benandhada Tradutziones Frantzesu pourboire Ingresu tip Ispagnolu propina Italianu mància Tedescu Trinkgeld.

benàpada! , iscl Definitzione bene apat, tèngiat: foedhu chi si narat coment'e dispràxios de calecuna cosa o augurandhodha (b. e…!, b. de…!) Sinònimos e contràrios benapassora!, itemisiat! Frases benapat e dinari, puru: no bastat mai! ◊ benapat e televisione, puru, custos pisedhos sempre cun cussa alluta! ◊ benapat e festas: e chie bi podet andhare?!…◊ benapat s'intrada chi as fatu in domo mia!… Ètimu srd.

benapassòra! , iscl Definitzione bene apat s'ora: peràula chi si narat coment'e dispràxios de calecuna cosa o augurandhodha Sinònimos e contràrios benàpada!

benàpidu! , iscl Definitzione foedhu chi narat s'istràngiu saludandho a chie dh'arrecit, o chie andhat a cricare a unu chi no bidiat de tempus meda Sinònimos e contràrios benagatadu! | ctr. benebénniu! Frases e benàpidos: sanighedhos sezis?

benàre benài

benàrzu , nm Definitzione logu inue essit o sumit abba Sinònimos e contràrios bena, benadroxu, benale, benassu, benàtile, benatinu, bennaghe, tuerra Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd.

bènas , cng, avb: binas Definitzione foedhu chi narant po allobare una cosa a un'àtera, aciúnghere, ma pruschetotu ca una cosa lompet a unu certu puntu, est de una certa manera, ca unu faet una cosa a prus de totu s'àteru, pentzandho a unu no isceti, no solu chi però no ant nau Sinònimos e contràrios fena*, fenta, fentzamentas, finces, intas, puru Frases bisontzat benas de ischire… e no est fàtzile! 2. binas su pitzinnu bogat dae sa buza una piza de pane e unu cantu de casu ◊ tzia Mariantónia, cun sas ancas a trazu, cheret binas rucrare pro bídere sa domichedha.

bènas 1 , nf pl Definitzione aena, ena: bena cun corru, bena cun tzuca, benas a tres cannas: istrumentu a una, a duas e a tres cannas, de canna, po sonare a súlidu, prus curtzas de is launedhas, cun is istampos in d-una canna ebbia Terminologia iscientìfica sjl Ètimu ltn. avena.

benàssa banàtza