A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

giógu , nm: ciogu, zocu Definitzione cosa chi si faet po passare ora, po gustu, divertimentu, po istràviu e, in cobertantza, fintzes àteru in css. sensu; cosa po giogare; cosa fàcile, bona a fàere, chi praghet; cosa mala chi leat a unu coment'e a trassa, fintzes su dillíriu de sa callentura, genia de illuinamentu / min. gioghitu, gioghitedhu; genias de giogu: tzacamanedha, serra serra, custu est su procu, durudduru, a cuadhu a cuadhu, babbajola babbajola, a mammacua, sedatzedhu, cavaglieri in porta, a gatu tzurpa, a gruxis e crastus Sinònimos e contràrios abbentu 1 / abbrédhulu, bellei, ischértiu, ispetàculu / brulla / spàssiu | ctr. trabàgiu Maneras de nàrrere csn: giogu de fuedhus, de manus = zogu cantu de fàghere a ríere, fàghere ispetàculu; unu giogu de tzícheras = una tuzina de tzícheras; unu giogu de ogus = duos ogros Frases custu pipiu est totu pigau de su giogu ◊ is giogus dhus imbentant is pipius etotu ◊ in iscola de giogos ndh'aus a fàere? ◊ is cumpàngias si atopant po fari giogos e passari is festas 2. nannai ti còmporat unu gioghitu! ◊ su pipiu, de bona índula, passàt de unu a s'àturu coment'e unu gioghitu ◊ tiu Bustianu fut ammungiau po aprontare a su piciochedhu is giogos chi serbiant po chida santa 3. sa vida mi pariat unu giogu: aia apena giómpidu sos vint'annos! 4. arratza de giogu chi dhi at fatu sa callentura, a su pipiu! ◊ lah ca su binu ti fait giogu malu, a tui! ◊ pustis fatu su giogu, at fatu noi mesis de maladia…, cussa picioca Sambenados e Provèrbios prb: chie no bàjulat brullas no intret in giogu! Ètimu ltn. jocus Tradutziones Frantzesu jeu, jouet Ingresu play, toy Ispagnolu juego, juguete Italianu giòco, giocàttolo Tedescu Spiel, Spielzeug.

gioguàna , nf: giogulana 1 Definitzione bobboi chi curret lestru lestru a dónnia bandha in pitzu de s'abba firma; àtera calidade de bobboi, minoredhedhu, chi camminat in pitzu de s'abba, in abbas firmas apojadas, niedhu, lúghidu, cun bàtoro farranchedhas Sinònimos e contràrios andaciana, culifúrriu, dantzana, giogantzinu, guadambidha, pischeri Terminologia iscientìfica crp, hydrometra stagnorum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hydromètre stagnant Ingresu water measurer Ispagnolu guérrido, mideaguas, chinche acuática Italianu gèrride Tedescu Wasserläufer, gemeiner Teichläufer.

gioguànu , agt: giogulanu, zoculanu Definitzione chi est giau a su giogu; chi est pagu sériu de conca, o fintzes brullanu Sinònimos e contràrios agiogatzadu, bagianu 1, marietadore, marietosu, piberudu / brulleri Frases cussa giòvuna gioguana est gioghendu cun su fogu, no pentzat chi si abbruxat fendi sa disonesta! ◊ nemmancu sa calchina de Siniscola ti bastat a pulire sa brutesa, ca sempre, giogulana pro profitu, cantos ndhe as connotu ndhe as traitu (M.Sanna) Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui s'adonne au jeu, coquet Ingresu coquettish, light-hearted Ispagnolu aficionado al juego, coquetón Italianu dèdito al giòco, civettuòlo Tedescu verspielt, frivol, spaßig.

giogulagiógula , avb Definitzione dhu narant de una cosa chi no cicit bene inue depet andhare e istat a su move move, ballarinu Sinònimos e contràrios catulicàtuli Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu instable Ingresu changeable Ispagnolu inestable Italianu instàbile Tedescu unbeständig.

giogulàna , nf: giuculana, zoculana* Definitzione css. annoigadórgiu si podet nàrrere deosi ca faet giogu, movet; chinnichinni, genia de móvia chi si faet coment'e difetu / sa giogulana de su benuju = s'ossu tundhu de cust'annugradorzu Sinònimos e contràrios annodricadorju / madrúncula, manzíngula Terminologia iscientìfica crn.

giogulàna 1 gioguàna

giogulànu gioguànu

giogulàre , vrb: agiogulare*, zoculare Definitzione pigare a giogu, imbitzare a giogare; a logos, mòvere a forte, a iscutuladura / g. is cartas = meschiare, fàghere sas cartas pro torrare a comintzare àteru ziru Sinònimos e contràrios abbrengulare, agiogatzare, giochitare, ingiogaciai / assucare, iscutuai, sachedhare 2. gioguladhu, s’issiropo, prima de ti dhu bufare! (P.La Croce)

giógulu , nm: zógulu Definitzione crocadórgiu ue si ponet su pipiu piticu / bantzigare su g. = santziai su barciolu Sinònimos e contràrios acinnedhu, atzicu 2, bàncigu, bànnigu, barciolu, chíglia, lacu 1, naca Frases ninnendhe su giógulu sas mamas cantant sa criadura ◊ su primu fizu est nadu e l'ant bestidu e l'ant postu in su giógulu (P.Casu) 2. sa luna fit drommida cun risu befulanu in su giógulu mannu de sas istellas ◊ sas peràulas sunt pro su poeta giógulu de bellesa Terminologia iscientìfica mbl Tradutziones Frantzesu berceau Ingresu cradle Ispagnolu cuna Italianu culla Tedescu Wiege.

giogumàrras , nm Sinònimos e contràrios bigumarru, circumarra, igumarras.

giója , nf Sinònimos e contràrios prendha.

giòja giògia

giojàle , agt Definitzione chi est béciu meda, antigu Frases mancari giojale, est una muschiera balu bona.

giojarèdha , nf Definitzione min. de gioja: prendha, nau in cunfiantza a persona istimada forte.

giojéllu , nm Sinònimos e contràrios prenda.

giojéri , nm Definitzione artista chi faet is prendhas, mescamente oraria Sinònimos e contràrios lallaneri, oréfitze Terminologia iscientìfica prf Tradutziones Frantzesu bijoutier Ingresu jeweller Ispagnolu orfebre, platero Italianu gioiellière Tedescu Goldschmied.

giojósu , agt Definitzione chi est bellu, chi paret una prendha Frases po sa dí ch'isposaus gei ndi apu a fai cancunu de cocòi giojosu!…

giòlba , nf: giolva, giorba, giorva, zorba Definitzione faba giolva o silícua cràbina, genia de linna, púdida (dhi narant fintzes linna pudéscia), chi faet una tega manna Sinònimos e contràrios fazorba, silícua, tilibba Frases est rànchidu che giolva ◊ ue naschiat giolva curret mele, ue fint ulpes giogant sos anzones (P.Casu)◊ sa giorva gàrrigat sa tega ◊ candho as a bídere su cadhu ferradu pighendhe in sa pianta che moninca, candho innestant sa giolva a mandarinu diventas cantadore che Gavinu! (Còntene) Terminologia iscientìfica mt, anagyris foetida Tradutziones Frantzesu anagyre, cytise Ingresu laburnum Ispagnolu hediondo Italianu anagìride, laburno Tedescu Stinkstrauch.

giólli , nm Definitzione carta chi, segundhu su giogu, si podet pònnere in parte de css. àtera.

giolmànu germànu