abbessiàda , nf Definizione
su abbessiare, su giare su bessu, forma, cumenciare sa cosa, faendhodha; fintzes su giare una regulada a su fàere, a su cumportamentu, a manera de èssere a bessu giustu
Sinonimi e contrari
arragnada,
oridura,
sbotzu,
trassa
/
regulada
Frasi
de peràulas no ndh'ischint: a su limbazu li dant un'abbessiada e toca chi est fatu!…
2.
su pisedhu s'at dadu un'abbessiada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ébauche
Inglese
sketch
Spagnolo
esbozo,
arranque
Italiano
abbòzzo
Tedesco
Entwurf.
abbessiàdu , pps, agt, nm Definizione de abbessiare 3. s'abbessiadu e s'assabiadu umpare ant sempre manigadu.
abbessiàre , vrb Definizione
fàere una cosa a sa bona, comente si arrennescet, su dha cumenciare; incarrerare a unu giaendhodhi s'educatzione / abbéssiadi! = dàedi una regulada, currèzedi!
Sinonimi e contrari
orire
/
annestrare,
arragnare
Frasi
ojos istracos… lantados dae su fadu, abbàidant fitu fitu sa sinza de su bachidhu, abbéssiant disizos in brajas de foghile (G.Orgolesu)◊ sa lughe abbéssiat su surcu de sa bonora
2.
ses delisciosa zona fentomada: paret chi sa natura abbessiada si siat pro ti fàghere a impignu! (A.Serra)◊ cussu est giòvanu abbessiadu ◊ su chi si abbéssiat no dispréssiat
Traduzioni
Francese
esquisser,
ébaucher
Inglese
to sketch
Spagnolo
esbozar
Italiano
abbozzare
Tedesco
entwerfen.
abbéssiu , nm Definizione su abbessiare, ma fintzes su èssere abbessiaos, capacidade de fàere / èssere de bonu o de malu a. = de bona o de mala volontade pro dare una manu de azudu a s'àteru Frasi fit una fémina calbada e pro cantu de malu abbéssiu ischiat comente cuntruire sa mere (G.Angeli) Etimo srd.
abbète, abbèti , nm: abbetu Definizione
genia de mata manna chi faet mescamente in is montes artos, bona po linna de òpera; in Sardigna, prus che àteru una calidade
Terminologia scientifica
mtm, lno, abies alba
Traduzioni
Francese
sapin
Inglese
fir
Spagnolo
abeto
Italiano
abéte
Tedesco
Tanne.
abbétia , nf, nm: abbétiu,
bétia Definizione
su istare abbetiandho, repicandho, sighindho a nàrrere una cosa mancari s'àteru niat chi nono o un'àtera cosa; su naturale de s'abbetiosu
Sinonimi e contrari
aputa,
arraghèscia,
arrepedhu,
bicàcara,
condierra,
contumàcia,
ghirta,
profídia,
reota,
repitida,
rochella,
tostorrímine,
tricata
/
abbogu
/
certu
Frasi
fiat nàscia un'abbétia tra issus po sciri chini fut su prus importanti ◊ sciat arrespundi a is abbétias de is Giudeus ◊ Pàulu iat fatu nasci un'abbétia manna tra is Fariseus e is Sadduceus (Atus)◊ totus, a s'abbétiu, allutànt is origas ◊ no fiat cumbintu de su chi dhi at nau e at sighiu s'abbétiu
2.
sa libbertadi permitit a Pinóchiu de fai is contus cun is isbàglius, cun sa disubbidiéntzia, cun s'abbétia ◊ iat pigau s'abbétiu de narri ca fiat de aici
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obstination,
prise de bec
Inglese
obstinacy,
squabble
Spagnolo
testarudez,
terquedad
Italiano
caparbietà,
ostinazióne,
battibécco
Tedesco
Starrköpfigkeit,
Wortstreit.
abbetiàdu , pps, agt Definizione de abbetiare; coment'e agt. fintzes in su sensu fastidiau, infrascau 2. sa zente si est posta a ríere e su presidente abbetiadu at sonadu sa campanedha pro la fàghere callare.
abbetiàe, abbetiài, abbetiàre, abbetiàri , vrb: betiare,
vetiare Definizione
arrespòndhere, foedhare ancora arrespondhendho contras a su chi narat s'àteru, sighire a foedhare torrandho a nàrrere sa cosa giai nada; prnl., pigaresidha a bétia, annervare
Sinonimi e contrari
aconchizare,
acorrochinare,
arrebbecae,
atoliai,
briare,
certai,
profidiai,
reotare,
rempicare,
tencinare,
tostoinare
/
achibberare,
acroconai,
collobbiare,
contierrare,
inchibberare,
inchighiristai,
inchimerai,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
dh'iat abbetiau: No, tui no mi as a isciacuai mai is peis! ◊ faint unu fillu unu fillastu e nemus porit abbetiai! ◊ no po abbetiai, ma cussus fiant malloredhus, no cruguxonis! ◊ cudhu Fulanu fadiat de sangunau "Marongio" e dèu a abbetiai: "Marongiu!" ◊ su mere de sa tanca abbétiat pro no lia tzèdere, ca cheret cussa puru ◊ e cudha a narri carei, abbetiendu torra: No dhu est! ◊ abbetiendi, sighiant a tzerriai "cafei" cudha cosa chi cafei no fiat ◊ sa filla abbetiàt, ma su babbu no dha creiat etotu
2.
abbetiaus chi candu si fuedhant e s'iscriint duas línguas, sunt duas culturas chi si agatant faci apari ◊ ti bollu biri abbetiendidhu in faci!
Traduzioni
Francese
s'obstiner,
s'entêter,
objecter
Inglese
to obstinate,
to object
Spagnolo
empeñarse,
reñir
Italiano
incaponire,
replicare,
obiettare,
altercare
Tedesco
streiten,
sich versteifen,
einwenden.
abbetiaxólu , agt Definizione chi costumat a abbetiare, chi si arrennegat cun facilidade Sinonimi e contrari abbetiosu, arrennegaditu Etimo srd.
abbetiosidàde , nf Definizione su èssere abbetiosu Sinonimi e contrari tostorrímine, tostorrudéntzia.
abbetiósu , agt, nm: abetiosu,
betiosu Definizione
chi abbétiat, chi intrat in bétia a puntíllia, chi bolet fàere méngius de is àteros; chi o chie arrespondhet a prepoténtzia, faet s'atzudu, no iscurtat s'àteru
Sinonimi e contrari
acucosu,
aputajolu,
corriatu,
legosu,
perraliosu,
pertiassu,
pistilosu,
puntigliosu,
rebbéchinu,
testarrudu
/
ogrianu
2.
Micheli abbetiosu, lassa s'abbetiai! ◊ cussu est prus abbetiosu de su burricu! ◊ tui ca ses abbetiosu non ponis in menti
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obstiné,
envieux
Inglese
stubborn,
envious
Spagnolo
terco,
puntilloso
Italiano
capàrbio,
puntiglióso,
polèmico
Tedesco
starrköpfig,
eigensinnig.
abbétiu abbétia
abbetòne , agt: betone Definizione chi est mannu meda Sinonimi e contrari bete, beterone* Frasi faiat arrolliare sos sordaos in su cúcuru mannu a cara a sa tzitade po fàere crèere ca su suu fut abbetone esértzitu (C.Frau)◊ est un'abbetone de fémina.
abbétu abbète
abbetuàdu , pps, agt Definizione de abbetuare; chi tenet o at fatu s'abbitúdine a calecuna cosa Sinonimi e contrari avesu, avesau 2. po m'iscúdere in palcu no mi pisto ca tantu già so meda abbetuadu ◊ abbetuadu già ses a ndhe dare: no ses abbetuadu a ndhe retzire! (Mura)◊ cussus non funt abbituaus a camminai a pei ◊ su chi abbetuadu est a pedire no bi torrat piús a trabagliare (Sozu).
abbetuàre , vrb: abbituai,
abbituare Definizione
pònnere un'abbitúdine
Sinonimi e contrari
abesare,
acomunai,
acostumai,
arranguai,
imbisciare,
ingustai
| ctr.
disabesare,
disacostumai,
irbitzare
Frasi
daghi mi fia abbetuadu, fintzas deo partitzipaia a cussas búglias e leadas in ziru ◊ is crabas dhas ant abbituadas a si arregolli me in su corratzu e a unas a unas nci mucant totus a ingui ◊ comente mi abbituei a s'iscuru e a su filighedhu de lughe chi nos poniat fatu comintzei a distínghere umbras ◊ po Billori su bestiolu fiat cument'e unu tzerachedhu, ca dh’iat abbituau a bandai a solu a bidba
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
habituer,
accoutumer
Inglese
to accustom
Spagnolo
acostumbrarse,
habituarse
Italiano
abituare,
assuefare
Tedesco
gewöhnen.
abbevelàdu , pps, agt Definizione de abbevelare; chi est coment'e incantau, meravigliau Sinonimi e contrari abbereladu, allampainadu, ammeravizadu, sustu 1 2. a murru a chelu abbeveladu e pistu su matzone ch'ingullit su caràsciu ◊ una còndoma de fizos a rodeu godiant ascurtendhe abbevelados ◊ iscrico e ti lu bido acucacuca, abbeveladu: Ite as allutu?!
abbevelàre , vrb Definizione coment'e incantare (fintzes po no cumprèndhere) Sinonimi e contrari abbalaucare, abberelare.
abbía , prep: abbias,
avia Definizione
a bia a = a cara a…, a bia de…, fache a… / èssere abbia a carrela = abbertu in campu, de unu totu
Sinonimi e contrari
cada 1
Frasi
sos coros nostros sunt abbia a su Segnore ◊ sunt annenne abbias de sa domo ◊ isse si movet abbia de s'intrada e deo sigo ifatu ◊ benide a dresta, abbia de sa riba cun nois a su passu ue podet andhare zente bia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vers
Inglese
towards
Spagnolo
hacia
Italiano
vèrso
Tedesco
gegen,
nach.