incannonàre , vrb Definizione nau de abba o àteru deasi, fàere essire in su cannone, abbiare in su cannone, in su cundhutu a bisura de tubbu Sinonimi e contrari incanalai Etimo srd.
incannonàre 1 , vrb Definizione alladiare su pane (de fresa, sa cogone) cun su cannone Sinonimi e contrari acannonare, impannonai, tèndhere Frasi tia incannonaiat sa pasta lestra che un'ateltzu de búvera, faghiat su pane tundhu che unu sole! ◊ giughiat su cannone in sa mesa incannonendhe su pane Etimo srd.
incannugàda , nf Definizione su incannugai; chirrione o tanti de lana chi cabet in sa cannuga Sinonimi e contrari pubusone 1 Etimo srd.
incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definizione
pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere
Sinonimi e contrari
incarrebai,
intzodhai
2.
fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una
3.
candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
garnir la quenouille
Inglese
to put in the distaff
Spagnolo
enrocar
Italiano
inconocchiare
Tedesco
auf den Spinnrocken wickeln.
incansàbbili , agt Definizione
chi no cansat, no immarrit mai, chi no si firmat mai de ammungiare, de trebballare
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
infatigable
Inglese
tireless
Spagnolo
incansable
Italiano
instancàbile,
indefèsso
Tedesco
unermüdlich.
incànsciu , nm: incàscinu,
incàsciu,
incàssiu Definizione
genia de buidu fatu apostadamente (in linna, pedra, metallos o àteru) o naturale (de un’arremu de sa carena) inue intrat apare un’àtera parte fata a cunforma a su buidu, cosas diferentes chi portant s’una su chi mancat a s’àtera a manera de allobare bene impare
Sinonimi e contrari
incartu 1,
incastru,
intassu,
mortisa
/
amadura,
apigiadura,
incasciadura
Modi di dire
csn:
i. de sos ossos = innujadolzu; i. de sas dentes = càncara, su boidedhu, in s'ossu de sa barra, ue est ficada sa dente; i. de s'ogu = chea o calanca de s'ógiu; èssere a i. = intrare bene apare, torrare zustos; a l'as s'incàsciu!… = ses diaderus cumbintu chi…, tenis s'idea fissa chi…
Frasi
in coru fai un'incàsciu e poniminci su coru!
2.
su mare si altzat e si falat e torrat a s'incànsciu sou
3.
a l'as s'incàsciu, tue, chi cussa fémina est bella!…
Etimo
ctl., spn.
encaix
Traduzioni
Francese
assemblage,
emboîture,
creux
Inglese
dap
Spagnolo
encaje
Italiano
incastro,
incavo
Tedesco
Einschnitt,
Vertiefung.
incantadòre, incantadòri , agt, nm Definizione chi o chie incantat o faet incantare, indiosare, o fintzes chi faet fatúgios Sinonimi e contrari incanteri, incantosu / maghiàgliu Frasi acisas sa gente chi passat ca ses un'ermosura incantadora! Etimo itl. incantatore.
incantadúra , nf Definizione su incantare Etimo srd.
incantài , vrb: incantare Definizione
fàere incantos, mescamente in su sensu de pigare, bínchere, acapiare s’àteru o fàere abbarrare ammammalucaos cun calecuna cosa ispantosa, de bonu o de bellu meda (fintzes solu pentzau deasi): si narat fintzes de unu mecanísimu o de calecuna parte chi si firmat, no si movet po difetu, o sighit arrepitindho sa matessi cosa (es. discu); nau de sa giustítzia, leare su chi tenet a unu e bèndhere a fortza, pònnere a s’asta (o a s’asubasta) po dhi fàere pagare unu dépidu
Sinonimi e contrari
ecisai,
inamorai,
indeosare
/
abbelegare,
ismentare
Frasi
mamma tua ti at fatu pro incantare a mie! ◊ bae chi no m'incantas tue, mancari ndhe zutas de barra! ◊ mih no t'incantet ca la ses bidindhe bella: proa si est bona! ◊ sos abbocaos in sos protzessos incantabant sa zente chin sos porrogos issoro ◊ mai t'incantit arriu sulenu mancai luxat coment'e cristallu!
2.
sa zustíssia t'incantet!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charmer,
ravir
Inglese
to enchant
Spagnolo
encantar
Italiano
incantare,
estasiare
Tedesco
verzaubern,
begeistern.
incantaméntu , nm Definizione
su incantare o èssere incantaos; cosa chi tenet sa capacidade de incantare
Frasi
e bois giovanedha innamorada aizis in s'ojada incantamentu (P.Cabras)◊ o pro èssere s'incantamentu fatu male o pro su fàmene, sos bufurarzos fint torraos a su trigu
Traduzioni
Francese
enchantement
Inglese
enchantment
Spagnolo
encantamiento
Italiano
incantaménto
Tedesco
Verzauberung.
incantamúndhu , nm Sinonimi e contrari incantadore, incanteri Etimo srd.
incantàre incantài
incantàu , pps, agt Definizione de incantare / avb.: a s'incantada = chi est che incantadu, frimmu a s'atenta meda Sinonimi e contrari abbebbellecadu 2. is croxuetas parint incantaras pighendisí su soi 3. istat oras mirendhe a s'incantada unu fiore, un'abe, unu puzone ◊ dh'ascurtat a s'incantada e cun issu su tempus nci passat allestru.
incantèra , nf Definizione cosa de ispantu, chi incantat, chi meravígliat Sinonimi e contrari maravíglia Frasi est disizosu de ammirare incanteras in làcanas anzenas (G.Farris) Etimo srd.
incantéri , agt, nm Definizione
(f. -a) chi o chie incantat o faet incantare, indiosare, o fintzes chi faet fatúgios
Sinonimi e contrari
incantadore,
incantosu,
melindreri
/
maghiàgliu
Frasi
cussa est una fémina incantera ◊ sunt imbrollistos e zente incantera
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchanteur
Inglese
enchanting,
enchanter
Spagnolo
encantador
Italiano
incantatóre
Tedesco
Zauberer.
incantósu , agt Definizione
chi est deasi bellu o praghet meda de incantare
Sinonimi e contrari
incantadore,
incanteri,
istravanau
Frasi
cantu bellu, maju, e incantosu: de fiores divinos as tesoro! (P.Fais)◊ friscu, fist incantosu veramente e como, tristu, ca ses allizadu, ne colore ne forma as atraente ◊ o sognos incantosos, crétida s'apo dadu! ◊ sas ervas agiummai sicas pariant un'incantosa coberta de seda indorada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
charmant
Inglese
charming
Spagnolo
encantador
Italiano
incantévole
Tedesco
bezaubernd.
incàntu , nm Definizione
su incantare; cosa chi faet incantare de cantu est bella o bona, su abbarrare o èssere incantaos; fintzes fata de majàrgiu, incantamentu
Sinonimi e contrari
abbéliu,
abberelu,
axébiu
/
afatúgiu,
brusceria,
maina
Frasi
incantos divinos brotat sa terra pro chi mi console (S.Casu)◊ fis funtana de incantu, chiterra betza frundhida! ◊ ojos de incantu, palma fiorida, nadu mi ant chi ti partis! ◊ bellu un'incantu, cussu zòvanu!
2.
Abramu prommiteit a Deus Isacu, su fizu, pesadu che pipia de incantu
3.
s'ocru de su puzone est pedhinu, corfat, ghetat un'incantu ◊ como puru ti l'as iscampata: tue deves giúchere incantu!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
charme,
extase
Inglese
spell
Spagnolo
encanto
Italiano
incanto,
èstasi
Tedesco
Zauberei,
Begeisterung.
incàntu 1 , nm Definizione manera de bèndhere o de comporare calecuna cosa chi sa giustítzia nd'at iscicutau a unu / s'incantu chi t'at fatu! = genia de frastimu po arrennegu cun ccn. Frasi a chie ruiat in sa zustíssia li bendhiant donzi cosa a s'incantu, a baratu che petza morta de male Etimo itl. incanto.
incantughí , cng Definizione
cng. chi inditat càusa, arrexone
Sinonimi e contrari
sicomente
Frasi
candu su cuadhu si est postu a curri no si est pérdiu de ànimu incantughí iscidiat bèni sètzi cuadhus
Traduzioni
Francese
puisque
Inglese
as
Spagnolo
pues,
porque,
ya que
Italiano
poichè
Tedesco
da.
incantzirài , vrb Definizione
furriare o fàere a cancru, nau de unu male
Traduzioni
Francese
se cancériser
Inglese
to make cancerous
Spagnolo
cancerarse
Italiano
incancherire
Tedesco
krebsartig werden.