A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

sagumadúra , nf Definizione su sagumare Sinonimi e contrari ischeadura.

sagumàre sagamàre

sagúra , nf Definizione dannu mannu; figumorisca créschia aintru de sa tàula (ficu murisca de s., mustaciolu, marighedha)/ de mala s. = pro irmarru, dannu fatu po farta de atentzione, chentza chu bòllere Sinonimi e contrari calama, destrossa, digràtzia, disdícia, sciacu Frasi nois sichimus, no bi at de pèrdere sa die pro cussa sagura Etimo itl. Traduzioni Francese catastrophe Inglese disaster Spagnolo desgracia, desastre Italiano sciagura Tedesco Unglück.

saguràu , agt Definizione nau de tàula de figumorisca, chi portat sagura, figumorisca créschia in mesu: ficumorisca sagurada Etimo srd.

sài sàbi

saidàda , nf Definizione su saidare; móvia forte a iscutuladura, de un'ala a s'àtera Sinonimi e contrari assachitadura, irghinitada, iscutinada, sachedhada, saculada, sainada, trémida / cdh. trinicata 2. su pudhu si daiat una saidadedha e si poniat a cúrrere ◊ bastat a dare una saidada a s'àrbure e ndhe ruent totu sos butios chi zughet sa foza de comente at próidu Etimo srd. Traduzioni Francese violente secousse Inglese jolt Spagnolo sacudida Italiano scossóne Tedesco heftiger Stoß, heftiger Ruck.

saidadúra , nf Definizione su saidare Sinonimi e contrari sachedhadura, sainadura, scutulamentu Frasi s'olia, si zughet su nasedhu sicu, ndhe ruet a saidadura Etimo srd.

saidài , vrb: assedare, sairai, sedare, seghedare, seghetare, seidai, seidare, seidari, seirai Definizione carrare su trigu messau (séidu) po dhu abbigare in s’argiola; nau de is laores a erba, fàere bellos, a fundhos mannos, cun cambos medas; fintzes portare cosa bastat chi siat Sinonimi e contrari carrucare, isseidare / abbigai, aggremagliare, apostorzare, arremiarzare, setare / acambare / carrare Frasi po ndi sairai su trigu si usàt sa carruga ◊ sos messajos onzi sero sedaiant su laore messadu ◊ in làmpadas puru, seidendi sa màniga a s'orgiola, capitat a proi! ◊ peri sos vetzos fachiant su messonzu e incumintzaint a seghetare chin su carru 3. a piticus si nci bogànt a su sartu po ndi seidai su fascitedhu de sa linna po inforrai su pani ◊ sa linna ndi dha seidaus a bidha a carru Etimo srd.

saidàre , vrb Definizione mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte; in cobertantza, iscúdere, atripare, fàere ischidare fintzes in sensu morale Sinonimi e contrari acinnicai, assachitai, innannigare, irghinitare, iscotzinare, iscutuai, nannigare, saigare, sainare, tzantziare Frasi su bentu forte sàidat sas àrbures ◊ su bentu disestradu torraiat tzochedhendhe in sas bentanas, trummentendhe àlvures, saidendhe elva e pelcossendhe su bestiàmine (P.Foragizzu) 2. si no ti ndh'essis ti sàido sas costas, oe! 3. no fuo in sónnios e arrabbato che s'àbbile atrivida chi pesat bolu pro saidare sas cusséntzias pasugadas (C.Puddu) Etimo ltn. exagitare Traduzioni Francese secouer Inglese to shake Spagnolo sacudir Italiano scuòtere Tedesco schütteln.

sàidu , nm, nf: seda 1, sede, sedi, see, sèide, sèidi, séidu, sete 2 Definizione su laore a fundhu, chentza treulau, de messare e mescamente messau / in su sèide si distinghent bàtoro partes: arraighina, cambu, fògia, ispiga; cadira a fundu de sèidi = a fundhu de fenu o àteru de gai intéssidu Sinonimi e contrari restrugu, sebe, sèghede / cdh. sedu Frasi su trigu fit bonu a sede, ma no at cumpridu ranu ◊ su sede est ammuntonadu in s'arzola pro lu triulare ◊ candho intraiant in su sede, a messare, sa ràglia si allongàt cantu andhat s'oju ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ sos messajos atelaiant su messonzu a manzanile chito, a sede lenta (G.Addis) Etimo srd. Traduzioni Francese moisson, chaume Inglese stubbles (harvest), forage Spagnolo mies, rastrojos Italiano biada mietuta, stóppie Tedesco Ernte, Stoppeln.

saigàda , nf Definizione su saigare, móvia a iscutuladura Sinonimi e contrari móida, sachedhada, saidada Frasi a sa saigada chi li at dadu, a s'àrbure, ndh'est falada totu sa pira Etimo srd.

saigadúra , nf Sinonimi e contrari assachitadura, iscutinadura, scutuladura, sàigu Etimo srd.

saigàre , vrb Definizione mòvere a cropu, iscutulare a forte, nau pruschetotu de matas / s. sas laras = iscaringiai is laus po arriri Sinonimi e contrari iscutinare, nannigare, saidare*, sainai Frasi a fortza de renes saigaio sas naes de s'olia in sa bantzigallella ◊ est saighendhe sas naes ◊ est sa matessi cosa a saigare un'àlvure de frutos ispozada a ndhe la fàghere a fortza falare (Cubeddu).

sàighi sàbixi

saigiòne sagiòne

sàigu , nm Definizione su saigare / tòdhere sos frutos a s. = a iscutuladura, a saidadura Sinonimi e contrari saigadura 2. brúsiant sena sàigu badu ’e sas intragnas (P.Boi) Etimo srd.

saína , nf Sinonimi e contrari abena, enàrgiu Terminologia scientifica lrs, Avena sativa Traduzioni Francese avoine Inglese oats Spagnolo avena Italiano avéna Tedesco gemeiner Hafer.

saína 1 , nf Definizione calidade de pira chi lompet in santuaine Frasi de melas sa ladina, de piras sa saina Etimo srd.

saína 2 , nf Definizione genia de erba chi faet a bisura de fenarzu, ma prus grussa e manna, semenada po ferràina: una calidade faet a canna grussa e a fròngias bonas fintzes po fàere iscovas (s. de iscovas) 2. su cíxiri miu no dh'apu pótziu marrai e immui est a ferrapari de saina (I.Pillosu) Terminologia scientifica rba, Sorghum bicolor Etimo spn. sahina Traduzioni Francese mélique Inglese melic Spagnolo sorgo Italiano mèlica Tedesco Mohrenhirse.

saína 3 saghína