ischelàre , vrb Definizione
piscare o tròchere su pígiu o napa de grassu chi si format in su late o àteru, ispuligare puru; fintzes leare sa fortza, sa sustàntzia
Sinonimi e contrari
innapare,
ispigiare
/
ispigiolare,
spilloncai
Frasi
s'ascione o s'azu ischeladu si pistat in su pistone
2.
zuco sas carres ischeladas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
écrémer
Inglese
to skim
Spagnolo
desnatar
Italiano
scremare,
spannare
Tedesco
abrahmen.
ischeltiàre , vrb: ischertiare,
ischertziare,
ischestiare Definizione
istare currendho e brinchidandho, a giogu
Sinonimi e contrari
arrengai,
brugliare,
chestiare,
giogai
/
cadrabudhai,
subesciare
Frasi
fit abbaidènnesi sos anzonedhos ischeltienne ◊ in mesu a tie ischertiendhe ti coglia, fritu nie ◊ candho su batu no b'est sos sórighes ischértiant ◊ sas crabolas passant ischeltiendhe ◊ o poledhu, si ischéltias fàghelu a sa sola, no candho ti setzo deo! ◊ ischértiant zogandhe sos anzones, brincandhe in sas pedras
Traduzioni
Francese
s'ébattre
Inglese
to romp
Spagnolo
retozar
Italiano
ruzzare
Tedesco
tollen.
ischelviàre , vrb: ischervare,
ischerviare,
iscrebare,
iscrevare Definizione
istrecare is leas de terra, segare is crevas, is bàrdulas, comente si faet trebballandho a marra aifatu de s'aradore in s'aríngiu (o a iscatadorza)
Sinonimi e contrari
gherbare,
illeurare,
illocinare,
irbardulare,
launai,
sleorai
Frasi
redorchiant su terrinu arvatadu e a marrinfatu l'ischerviaiant
2.
un'ispiga si l'at iscreviada in sa manu a bídere si su ranu fit maduru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
écraser les mottes
Inglese
to crush clods
Spagnolo
roturar
Italiano
rómpere le zòlle
Tedesco
umgraben.
ischentidhàre , vrb: ischinditare,
ischinnitare,
ischintidhare,
ischintidhiare,
istinchidhiare,
ischintzidhare,
istinchidhare Definizione
bogare, fàere ischintídhias; fèrrere, imbrutare a ischintídhias, a istídhigos de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
cicidhai,
cincidhiri,
cispai,
ischintiridhare,
istodhicare,
scincidhai
Frasi
su fogarone est traghidendhe e istinchidhendhe ◊ bi at linna chi ischentidhat meda, in su fogu
2.
no est in sa natura mia su de istinchidhare ◊ che perla de coradhu ses lughente, che críbinu topàtziu ischinnitas (A.Soggiu)
3.
est abbarrau totu ischintzidhau e pimpirinau de pistuléssia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étinceler
Inglese
to sparkle
Spagnolo
chispear,
chisporrotear
Italiano
sfavillare,
far scintille
Tedesco
Funken sprühen.
ischerbicàre , vrb: ischerbigare,
ischervicare,
ischervigare,
ischervixare,
iscrebigare 1 Definizione
segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai
Sinonimi e contrari
igerbedhare,
isperrumare,
ispistidhare,
issuludrare,
scerbedhai,
scerbigai
Frasi
l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios
2.
no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!…
Etimo
ltn.
*excervicare
Traduzioni
Francese
se casser le cou
Inglese
to run helter-skelter,
to break one's scruff
Spagnolo
romper el pescuezo,
abalanzarse
Italiano
fratturarsi la collòttola,
scapicollarsi
Tedesco
sich den Nacken brechen,
Hals über Kopf hinunterstürzen.
ischerchedhàre, ischerchedhiàre , vrb: iscrachedhare,
iscrechedhare,
iscrechedhiare,
iscrechidhare,
iscrichiedhare Definizione
apèrrere, tzacare, nau de unos cantu frutos chi de cantu funt prenos, bene lómpios, si aperit su corgiolu (figu, figumorisca, arenada): a sa figu chi faet deosi dha narant iscrita, iscrachedhada
Sinonimi e contrari
crebulare,
scaravangiai
Frasi
s'ischerchedhat sa méndhula candho est lómpia ◊ bella, custa figu: si est totu iscrachedhendhe de cantu est cota e crispa ◊ dogna pane si unfràt e s'iscrichiedhàt
2.
sa madrighe canno est bene pesada est totu iscrichiedhada ◊ sas pedras postas a tríbide in su fogu si sunt ischerchedhiadas e iscantadas
Traduzioni
Francese
crevasser
Inglese
to crack
Spagnolo
regañar
Italiano
screpolare
Tedesco
rissig machen.
ischerfàre , vrb: ischerfiare,
iscrefare,
iscrefiare Definizione
crepare, fàere sa cosa a una cata (istrecada) mescamente cun pesu mannu in pitzu
Sinonimi e contrari
abbullonare,
acatare 2,
aggatare,
cerfai,
ischitzare,
istercare
Frasi
si che daet suta de su càmiu l'ischérfiat che rana! ◊ comente at faladu su pè at ischerfiadu sa figu ◊ sos ovos ruinne dae cudh'artària s'ischerfiaiant a terra ◊ sos boes t'iscréfiant si ti ponent sos pes!
Traduzioni
Francese
écraser
Inglese
to squash
Spagnolo
aplastar
Italiano
schiacciare
Tedesco
quetschen.
ischiàre , vrb: ischivare 1 Definizione
segare po ndhe bogare su papu (chiu) is frutos chi portant corgiolu grussu (es. nughe, méndhula), isceberare e bogare a parte su chiu
Sinonimi e contrari
iscocorare,
spapai
Frasi
si aiat ischivatu unu botedhu de nutzola chin sas dentes ◊ in piatza no si acatat una preta mancu pro ischivare una ménnula!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
écaler
Inglese
to husk
Spagnolo
descascarar
Italiano
smallare
Tedesco
schälen.
ischidàre , vrb: ischitare 1,
iscidae,
iscidai,
ischirae,
issidare,
schidai Definizione
acabbare de dormire; fàere passare o leare su sonnu, cricare de èssere prus abbistos, prus atentos / ind. imp. 1ˆ p. pl. ischidaemus
Sinonimi e contrari
abbeltudare,
abbitzare,
irvertudare,
isvizuliare,
sciambullai,
seguzare
| ctr.
dormire
Frasi
tocat a ischidare chito su manzanu pro fàghere faina ◊ l'ant drommidu pro lu operare, s'iscuru, ma no bi at ischidadu ◊ si ndh'est ischidadu assuconadu ◊ su pitzinnu pariat ischidannesinne ◊ su pipiu paret iscidandhosindhe ◊ su megnanu mi ne issidant is pudhos cantanno
2.
est arrivada s'ora de ti ndhe ischidare e de mustrare sa cara! ◊ prova a ti ndhe ischidare, o terra mia: promissas e isperas no isetes! ◊ fàghedi pagos passos ca t'ischidas!
Etimo
ltn.
excitare
Traduzioni
Francese
réveiller
Inglese
to wake up
Spagnolo
despertar
Italiano
svegliare
Tedesco
wecken.
ischifàre , vrb: ischivai,
ischivare,
schivai Definizione
àere ischifu, àscamu, grisare
Sinonimi e contrari
aschiare,
grisai 1,
ischifire,
ispucire
Frasi
s'avaru vivet comente vivet su mannale: totus l'ischivant, niunu l'at caru, si morit, allegria zenerale!
Etimo
itl.
schivare
Traduzioni
Francese
éprouver du dégoût,
abhorrer
Inglese
to loathe
Spagnolo
disgustar,
repugnar
Italiano
schifare,
aborrire
Tedesco
verschmähen,
verabscheuen.
ischigliàre , vrb Definizione
lampare o fèrrere atesu sa cosa a istídhigos; fintzes imbruconare
Sinonimi e contrari
abbrubudhai,
frofroai,
ischiglionare,
ischisciare 1,
sbrufare,
sbrufulai,
strichidhai
Frasi
s'ozu che ischígliat fora dae sa sartàina candho tzocat ◊ faghent, a s'intra-essi, chena donu, versos topos de tréighi e de noe untos, pro ischigliare, a ozuseu (Piras)
2.
si fichit su batzinu a codhu, calat impresse in s'iscala, a candho ischígliat, ruet e segat su batzinu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gicler dehors,
bondir dehors
Inglese
to dart out
Spagnolo
salir,
chorrear,
abantar
Italiano
schizzare fuòri
Tedesco
springen.
ischigliàre 2 , vrb Definizione
segare a ischígliu, unu pagu a istúturu, parangau a una parte
Etimo
ctl.
esquitllar
Traduzioni
Francese
couper de travers
Inglese
to cut awry
Spagnolo
sesgar
Italiano
tagliare,
rómpere a sghimbèscio
Tedesco
schräg schneiden.
ischígnere , vrb: ischínghere,
iscíngere,
iscíngiri,
issínghere,
scíngiri Definizione
pigare e bogare su bestimentu chi si portat bestiu (e prus che àteru de una parte solu): a logos est fintzes solu a si ndhe bogare su bonete, sa cicia de conca; iscíngere/iri fintzes in su sensu de iscapiare
Sinonimi e contrari
irraghilare,
ispogiare,
spollincai,
spollitai
| ctr.
chígnere,
beltire
Frasi
si aiat ischintu sa berrita ◊ boliat iscíngere a Cixu ca no aiat gana de pagare su bestire
2.
sos fómines pro rispetu lu salutaiant ischinghènnesi (M.Dui)
3.
cudh'ómini cun d-una funigedha nos iat acapiau e noso pensiaus de nosi pòdiri iscíngiri
Etimo
ltn.
ex + cingere
Traduzioni
Francese
déshabiller
Inglese
to undress
Spagnolo
desnudar,
desvestir
Italiano
svestire
Tedesco
entkleiden.
ischilziniàre , vrb: iscrezeniare,
iscrizeniare Definizione
cambiare de creze, de calidades, essire diferente de cumportamentu (fintzes in su sensu de essire educaos), de aerzu, de naturale / ómine, animale iscrizeniadu
Sinonimi e contrari
chilzeniare,
disgeniare,
ilgrezare,
imburdiri,
iscastare,
iseniare
Frasi
tra totu sos frades, cussu est s'únicu chi at iscrizeniadu ◊ sos àteros mannedhos ainue fia andhendhe pro ch'ischilziniare fint pastores issos puru
Traduzioni
Francese
se différencier,
différer
Inglese
to differentiate
Spagnolo
diferenciarse
Italiano
differenziarsi
Tedesco
sich unterscheiden
ischimàre , vrb Definizione
iscirrai, segare is cambos prus fines, sa chimuza, is puntas fines de sa linna, de is matas (pruschetotu candho si faet linna a su fogu)
Sinonimi e contrari
arramitzare,
irfrandhare,
irgomare,
ischimizonare,
ischirrare,
isfrongiare
Frasi
ischimamus, segamus a naes, campionamus e prendhimus a fasche, barriamus e a bidha!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
élaguer
Inglese
to cut of leaves
Spagnolo
escamondar
Italiano
sfrondare
Tedesco
entlauben.
ischingiolàre , vrb Definizione
fàere e prus che àteru nàrrere peràulas fortes o calecuna àtera cosa (ispergiare abbasanta) in s'idea de badrare de unu male o de dh'illebiare
Sinonimi e contrari
iscongiuai,
ispanzolare,
ispergiare,
scongiobai
Frasi
ite si podet fàghere pro ischingiolare sa morte? ◊ lusingas amorosas ti faghiant pro ischingiolare sos tristos pensamentos ◊ mi fatei ischingiolare dae comare, chi mi fateit sa meighina de s'oju ◊ si bi creia ti dia ischingiolare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exorciser
Inglese
to exorcize
Spagnolo
exorcizar
Italiano
esorcizzare
Tedesco
austreiben.
ischinníri , vrb: scanniri Definizione
apèrrere che canna, tzacare, fàere una segada a sa broca, pratu, tianu o àteru deasi chídrinu, tostau
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
afilai,
cannire,
chinnire 1,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Frasi
a corpu de perda ant ischinniu su bustu de un'istàtua
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fêler
Inglese
to crack
Spagnolo
desportillar,
mellar
Italiano
incrinare
Tedesco
einreißen.
ischintiridhàre , vrb Sinonimi e contrari
ischentidhare
Frasi
candho ischintiridhat sa linna est traconarja
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépiter
Inglese
to crackle
Spagnolo
chisporrotear
Italiano
scoppiettare
Tedesco
knistern.
ischintolzàre , vrb: ischintorzare,
issintorgiare Definizione
bogare sa chintorza, su chintórgiu; iscúdere, atripare a chintórgiu / ischintorzare de su risu = mòrriri, crepai de s'arrisu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
détacher sa ceinture
Inglese
to unbelt
Spagnolo
sacarse el cinturón
Italiano
levarsi la cintura
Tedesco
sich den Gürtel abnehmen.
ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definizione
coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre
Sinonimi e contrari
atapai 1,
fruschinare,
inchingiare,
iscoitai
/
foichinare
Frasi
cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se démener,
secouer
Inglese
to fidget,
to wiggle
Spagnolo
menearse
Italiano
dimenarsi,
scuòtere
Tedesco
sich hin und her bewegen,
schütteln.