iscampiàre , vrb Definizione
andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere!
Sinonimi e contrari
acarare,
acerare,
acherare,
acontrare,
acrarare,
afacare,
bídere,
cumparire,
essire,
imbraconare,
incarai,
inciarare,
ingiarare
/
ispalaciae
Frasi
si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus
2.
mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se montrer,
apercevoir dans le lointain
Inglese
to lean out,
to perceive in the distance
Spagnolo
asomarse,
divisar
Italiano
affacciarsi,
scòrgere da lontano
Tedesco
sich zeigen,
erblicken.
iscamullàre , vrb Definizione
segare in tretu grussu naes bècias, pudandho
Frasi
iscamullat bratos chi s'iberru at rucrau de su linnaresu
Traduzioni
Francese
écimer
Inglese
to lop (off)
Spagnolo
desmochar
Italiano
scamozzare
Tedesco
beschneiden.
iscamurràre , vrb Definizione
segare is naes de is matas de s'ingruxadura, a isconcadura
Sinonimi e contrari
immutzudhare,
irgruxae,
irruigare,
scabitzai
Traduzioni
Francese
étêter
Inglese
to pollard
Spagnolo
desmochar
Italiano
scapitozzare
Tedesco
kappen.
iscamurriàre , vrb Definizione
giare una briga
Sinonimi e contrari
afrontai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
rumbicare,
istidingiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réprimander
Inglese
to reprimand
Spagnolo
reprochar
Italiano
rampognare
Tedesco
Vorwürfe machen.
iscancarài, iscancaràre , vrb: scancarai Definizione
mòvere o iscravare is càncaros a un'apertura, bogare de is grofales, bogare de pare; iscabbúllere de calecuna cosa / iscancarata de risu = iscacagliada; iscancaraisí de mandai, donai cosa = smeraisí, isperrumàresi
Sinonimi e contrari
iscancaredhare,
iscancaritare,
isconsiminzare,
spulliciae
/
iscabbúllere
2.
fit trabballante e netu de bíssios, ma su èssere aggarrau est maladia mala a iscancarare
3.
a intèndhede su teu de una mamma po su fizu che iscàncarat s'ànima ◊ papo calecuna cosa tantu po che iscancarare su fàmene
4.
cussus no si funt iscancaraus mai de mandai unu moi de trigu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire sortir des gonds
Inglese
to unhinge
Spagnolo
desquiciar,
desgoznar
Italiano
scardinare
Tedesco
aus den Angeln heben.
iscandhulàre , vrb: iscandulai Definizione
giare o fàere iscandhalígiu
Sinonimi e contrari
iscandalisai,
iscandhulire,
iscandhulizire
Frasi
is fariseus si funt iscandulaus ascurtendi is fuedhus de Gesús ◊ iscandulendusí s'iat istraciau su bestimentu ◊ seu che lana in mesu de ferrus: de una parti cussa fémmina chi m'istat iscandulendi, de s'àtera fusteti chi mi at certau ◊ si fatzu cussu m'iscàndulant in totu sa bidha! ◊ naraiat cosas chi faghiant ispantare e iscandhulare, poniant in pispinzu sas cuscénscias
Traduzioni
Francese
scandaliser
Inglese
to scandalize
Spagnolo
escandalizar
Italiano
scandalizzare
Tedesco
skandalisieren.
iscaniài, iscaniàre , vrb Definizione
no àere làstima, fàere su cane, tratare male
Sinonimi e contrari
incaniare
Frasi
Deus no iscàniat mai is chi si cunfessant pecadoris
Traduzioni
Francese
être cruel
Inglese
to be cruel
Spagnolo
endurecerse,
no tener corazón
Italiano
èsser crudèle,
non aver compassióne
Tedesco
herzlos sein,
mitleidlos.
iscansàe, iscansàre , vrb: iscansiare,
iscantzai,
iscasciare,
iscassare,
iscassiare,
scantzai Definizione
cambiare camminu, pigare àtera istrada, intrare a unu logu passandho in su camminu o in s'orruga, tirare una cosa a una parte; trantzire a una parte, fintzes lassare una cosa; pèrdere su sentidu, ammachiare po ccn. cosa
Sinonimi e contrari
cansai 1,
ilmanchinare,
irvertzare,
stressiai
/
ammachiae,
dischissiare,
ischisciai 1,
fatzellare,
irbariare,
vogliare
Modi di dire
csn:
i. dae sedha = rúere dae cadhu; iscasciare a rídere = imbucare a ríere; iscasciare de una régula, de unu pretzetu, de una leze = iscassedhai, fartai
Frasi
candho pioet, iscàscias trazendhe cantu agatas ◊ no iscantzu prus de s'arrastu miu: su sardu in su coru dèu mi allogu! (M.Pani)◊ custu caminu che iscàssiat a Ulíana ◊ no si arrimant in su caminu vonu e iscàsciant in gúturos ◊ recuindhe semus iscansiados a sa funtana ◊ lu timiant e iscassaiant caminu si l'imbeniant ◊ no iscasses dae sa leze!
2.
mergiani iscantzat s'arbei e ndi pigat s'angioni!◊ no est arrennésciu a iscantzai unas cantu iscoitadas de zirónia!
3.
Fulana pro pagu no est iscasciada candho l'at lassada s'ammoradu ◊ sas rúndines fuent iscasciadas ◊ de unu chi s'est iscassatu narant "Meschinu!"◊ seo a dolore de conca iscassianne!
4.
mastru Tilipu iscàsciat a rídere, cantu at intesu su contu ◊ dae custu lutrinzu no si podet iscasciare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tourner,
sortir,
esquiver,
devenir fou
Inglese
to sidestep,
to go mad,
to deviate
Spagnolo
doblar,
torcer,
apartarse,
enloquecer
Italiano
deviare,
scansarsi,
impazzire
Tedesco
abweichen,
ausweichen,
wahnsinnig werden.
iscantaràre , vrb: iscanterare Definizione
foedhandho, su ch'essire fora de su chi si podet nàrrere cun seriedade o giudítziu, cun cabu, cantare a isambruliadura, a isciolóriu
Sinonimi e contrari
iscantonare
Frasi
bah, bah, bois puru, como, fatu a ómine mannu sezis iscantarendhe: dae conca bos benit a nàrrere cosas gai?!…◊ cantat tota note sa tonca e nos faghet cumpanzia, fintzas si nos iscàntarat sa conca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dire des fadaises
Inglese
to talk nonsense
Spagnolo
tontear
Italiano
parlare sènza giudìzio,
dire scipitézze
Tedesco
irrereden.
iscanterjàre , vrb: iscanterzare,
iscantrexai,
scantergiai Definizione
pigare a iscanterjadas, a ciafos, a bussinadas
Sinonimi e contrari
abbofetai,
ilciafitare,
irbirroncare,
iscarigai
Frasi
si m'iscanterzant su càvanu mancu, geo lis paro su càvanu drestu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gifler
Inglese
to slap
Spagnolo
abofetear
Italiano
schiaffeggiare
Tedesco
ohrfeigen.
iscapàe, iscapài , vrb: iscapare,
isciapare,
scapai Definizione
lassare, lassare andhare cosa poderada, acapiada o isserrada (fintzes bogare de presone), bogare sa fune a un'animale (nau sèmpere po animales mannos), lassare orrúere; bogare de cabu faendho una faina a s'acabbu de sa giorronada (i. de); nau de su pipiu, cumenciare a camminare a solu; cumenciare, imbucare a fàere, a trebballare (i. a)/ pps. iscapadu, iscapu
Sinonimi e contrari
ammollai,
cèdere,
imbrocare,
imbucare,
irfunare,
lassai
| ctr.
aferrai,
aggarrai,
muntènnere,
prèndhere,
sessare,
tènnere
Modi di dire
csn:
i. s'abba = istupare carchi isterzu o bartza prena de abba a manera chi custa che essat: nadu de sas nues, pròere; i. a prànghere, a ríere, a cúrrere = imbucare o comintzare totinduna a prànghere, a ríere, fuire su prantu, su risu, a cúrrere
Frasi
iscapa cussa cosa, no la muntenzas! ◊ sos massàgios iscapeint sos boes a pàschere ◊ su babbu l'iscapeit a pitzinnu minore in fatu a bàtoro sues ◊ annuadu za est, ma no iscapat abba ◊ apenas su gridadori donat su signali de iscapai, s'ègua nci essit che unu guetu ◊ ant iscapu su presoneri ◊ cussu abarrat fintzas cuíndixi dís cun su murru sentza de iscapai unu fuedhu! ◊ iscàpache s'abba de sa bartza e abba s'iscra! ◊ candho bidiabamus cudha cantandhe noche iscapabat su risu ◊ iscapadhi is canis ca bis comenti si ndi andat, cussu!
2.
a it'ora iscapades su sero? ◊ abbàita sos pitzinnos ca m'iscapo a domo de mamma!
3.
e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ s'àcua de sa pingiara at iscapau su búdhiru
4.
isciapant a fughire… cada brincu iscudiant una ruta! ◊ s'iscapas a nàrrere, tue puru za…: ses isazerendhe! ◊ sa mama at iscapau a prànghere timendhe pro su fizu
Etimo
itl.
scappare
Traduzioni
Francese
lâcher
Inglese
to burst (out),
to let go
Spagnolo
soltar
Italiano
mollare,
liberare,
prorómpere
Tedesco
freilassen,
ausbrechen.
iscaratzàre , vrb Definizione
bogare, tròchere sa caratza, ammostare sa cara po su chi est; giare a ischire, isprubbicare, cosa cuada de ccn.
Sinonimi e contrari
ifatzolare,
irvisierare,
iscarotare
| ctr.
caratzare
Frasi
sas màscaras chi andhant a una domo candho las cómbidant s'iscaratzant pro si fàghere a connòschere
Traduzioni
Francese
démasquer
Inglese
to unmask
Spagnolo
desenmascarar,
descubrir
Italiano
smascherare
Tedesco
die Maske abreißen.
iscarbàre , vrb: iscarbiare,
iscarviare Definizione
iscambare, segare o iscosciare is carbas, is cambos mannos de is matas; fintzes iscúdere a carba, pigare a cropos de nae
Sinonimi e contrari
irbrancare,
iscarbiedhare,
strassalai
Frasi
mai ne tronos e ne lampos ant pótiu iscarbiare unu bratu foziu de cussu chercu
2.
sas cambas de sos éliches, gàrrigas de nibe, no aiant réghiu a su pesu e cada tantu si bidiant pendhendhe iscarbiadas
3.
zuchiat sos ocros iscarbiaos de dolore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abattre
Inglese
to break
Spagnolo
descuajar
Italiano
schiantare
Tedesco
ausreißen.
iscarchiàre, iscarchinàre , vrb: iscarcinae,
scarcinai Definizione
catzigare, cracare cun is peis po pistare sa cosa; fintzes istribitare, acropare is peis a terra lestros po protesta, fàere su rebbellu
Sinonimi e contrari
acacigai,
acarcangiai,
iscarchedhare
Frasi
at cumintzatu a iscarchiare fachenne un'ispétzia de ballu supra de su sacu de s'àchina in su lacu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouler,
appuyer
Inglese
to crush
Spagnolo
pisar
Italiano
pigiare,
gualcare
Tedesco
pressen,
walken.
iscaressíre , vrb: iscaretzire Definizione
agiummai coment'e a si ndhe bogare sa caratza, ammostare sa cara, bogai faci, foedhare a cara arta chentza bregúngia, cun atza; fintzes giare amparu a partzialidades
Sinonimi e contrari
abbogare
/
racumandai
Frasi
a unu de Tàtari mi so iscaretzidu e l'apo fatu a zigota: bi las apo cantadas bàtoro istrofas!…
2.
ma chie ti at iscaressidu?, su píscamu?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affronter,
braver
Inglese
to face people boldly
Spagnolo
encarar,
afrontar
Italiano
farsi avanti,
affrontare le persóne con coràggio
Tedesco
vortreten,
entgegentreten.
iscariolàre , vrb Definizione
guastare sa cara a cropos o cun calecuna cosa
Sinonimi e contrari
iscempiai,
iscroniai,
sciguriai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
balafrer,
défigurer
Inglese
to disfigure
Spagnolo
desfigurar
Italiano
sfregiare,
sfigurare
Tedesco
verunstalten,
entstellen.
iscarpedhàre , vrb: iscrapedhare Definizione
trebballare a iscrapedhu
Sinonimi e contrari
iscrafedhai
Frasi
mi so postu a iscrapedhare unu santugristos ◊ ndh'as iscarpedhadu de crastos, tue!…
Etimo
itl.
scalpellare
Traduzioni
Francese
sculpter
Inglese
to sculpt
Spagnolo
esculpir
Italiano
scolpire
Tedesco
hauen.
iscarrafài, iscarrafàre, iscarrafiàre, iscarranfiai, iscarranfiare , vrb: iscarraviare,
iscrafiare,
scarafiai Definizione
fàere iscarràfios, aungadas, passare ccn. cosa arrasigandho a forte de lassare sa pedhe (o àteru) segada, de ndhe pigare unu pígiu, ma fintzes solu iscràfere po papíngiu; fàere frigadas, sinnos coment'e iscarràfios; in cobertantza, furare
Sinonimi e contrari
abbranchiare,
afranchiare,
arrancare,
arranculare,
farrancare,
iscalaviare,
iscarfiolare,
rafiare
/
furai
2.
sos pitzinnos fint iscurtzos, cun sos pes acorzolados e iscarraviados dae sas ispinas (E.Pes)◊ cudhu de comente at trambucadu fuit totu iscrafiadu
Etimo
itl.
sgraffiare
Traduzioni
Francese
griffer,
égratigner,
gratter,
scarifier
Inglese
to scratch,
to scarify
Spagnolo
arañar,
rasguñar,
escarificar
Italiano
graffiare,
scarificare
Tedesco
kratzen,
schröpfen.
iscarragiàre, iscarragliàre , vrb: iscarrarjare,
iscarrarzare,
iscarraxai,
scarragiai Definizione
tròchere, trantzire sa cosa chi est serbia a carragiare, po ammontu, bogare de asuta de su carrarzu, de suta de terra; limpiare cosa o logu, pinnigare de unu logu sa malesa meda chi istrobbat mescamente inue depet passare ccn. cosa; iscabbúllere de ccn. cosa, de ccn.
Sinonimi e contrari
iscabbúllere,
isciunterrai
| ctr.
carragliare,
incarralzare
Frasi
iscarrarza sa bràsia ca faghimus su fogu! ◊ cussa cora cheret iscarrarzada, ca no colat s'abba ◊ custu logu cheret iscarrarzadu, remonidos sos trastes e assentada sa linna ◊ preides e literaos no furint istétios capatzos de ndhe iscarragiare s'iscusórgiu ◊ trigàglios goi iscarràgliant su mundhu de sa cultura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déterrer
Inglese
to disinter
Spagnolo
desenterrar
Italiano
dissotterrare
Tedesco
ausgraben.
iscarríre , vrb Definizione
segare sa carre, sa prupa de s'ossu, orrunchinare; pèrdere sa prupa comente unu illàngiat
Sinonimi e contrari
irromasire,
isprupare,
ispurpire
Frasi
de cudhu teracu mumudinu sos porcos acorrados si ant iscarridu finas sos ossos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
décharner,
maigrir
Inglese
to strip the flesh,
to thin
Spagnolo
descarnar
Italiano
scarnire,
dimagrire
Tedesco
entfleischen,
abnehmen.