iscampiàre , vrb Definition
andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere!
Synonyms e antonyms
acarare,
acerare,
acherare,
acontrare,
acrarare,
afacare,
bídere,
cumparire,
essire,
imbraconare,
incarai,
inciarare,
ingiarare
/
ispalaciae
Sentences
si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus
2.
mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas
Etymon
srd.
Translations
French
se montrer,
apercevoir dans le lointain
English
to lean out,
to perceive in the distance
Spanish
asomarse,
divisar
Italian
affacciarsi,
scòrgere da lontano
German
sich zeigen,
erblicken.
iscamullàre , vrb Definition
segare in tretu grussu naes bècias, pudandho
Sentences
iscamullat bratos chi s'iberru at rucrau de su linnaresu
Translations
French
écimer
English
to lop (off)
Spanish
desmochar
Italian
scamozzare
German
beschneiden.
iscamurràre , vrb Definition
segare is naes de is matas de s'ingruxadura, a isconcadura
Synonyms e antonyms
immutzudhare,
irgruxae,
irruigare,
scabitzai
Translations
French
étêter
English
to pollard
Spanish
desmochar
Italian
scapitozzare
German
kappen.
iscamurriàre , vrb Definition
giare una briga
Synonyms e antonyms
afrontai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
rumbicare,
istidingiai
Etymon
srd.
Translations
French
réprimander
English
to reprimand
Spanish
reprochar
Italian
rampognare
German
Vorwürfe machen.
iscancarài, iscancaràre , vrb: scancarai Definition
mòvere o iscravare is càncaros a un'apertura, bogare de is grofales, bogare de pare; iscabbúllere de calecuna cosa / iscancarata de risu = iscacagliada; iscancaraisí de mandai, donai cosa = smeraisí, isperrumàresi
Synonyms e antonyms
iscancaredhare,
iscancaritare,
isconsiminzare,
spulliciae
/
iscabbúllere
2.
fit trabballante e netu de bíssios, ma su èssere aggarrau est maladia mala a iscancarare
3.
a intèndhede su teu de una mamma po su fizu che iscàncarat s'ànima ◊ papo calecuna cosa tantu po che iscancarare su fàmene
4.
cussus no si funt iscancaraus mai de mandai unu moi de trigu!
Etymon
srd.
Translations
French
faire sortir des gonds
English
to unhinge
Spanish
desquiciar,
desgoznar
Italian
scardinare
German
aus den Angeln heben.
iscandhulàre , vrb: iscandulai Definition
giare o fàere iscandhalígiu
Synonyms e antonyms
iscandalisai,
iscandhulire,
iscandhulizire
Sentences
is fariseus si funt iscandulaus ascurtendi is fuedhus de Gesús ◊ iscandulendusí s'iat istraciau su bestimentu ◊ seu che lana in mesu de ferrus: de una parti cussa fémmina chi m'istat iscandulendi, de s'àtera fusteti chi mi at certau ◊ si fatzu cussu m'iscàndulant in totu sa bidha! ◊ naraiat cosas chi faghiant ispantare e iscandhulare, poniant in pispinzu sas cuscénscias
Translations
French
scandaliser
English
to scandalize
Spanish
escandalizar
Italian
scandalizzare
German
skandalisieren.
iscaniài, iscaniàre , vrb Definition
no àere làstima, fàere su cane, tratare male
Synonyms e antonyms
incaniare
Sentences
Deus no iscàniat mai is chi si cunfessant pecadoris
Translations
French
être cruel
English
to be cruel
Spanish
endurecerse,
no tener corazón
Italian
èsser crudèle,
non aver compassióne
German
herzlos sein,
mitleidlos.
iscansàe, iscansàre , vrb: iscansiare,
iscantzai,
iscasciare,
iscassare,
iscassiare,
scantzai Definition
cambiare camminu, pigare àtera istrada, intrare a unu logu passandho in su camminu o in s'orruga, tirare una cosa a una parte; trantzire a una parte, fintzes lassare una cosa; pèrdere su sentidu, ammachiare po ccn. cosa
Synonyms e antonyms
cansai 1,
ilmanchinare,
irvertzare,
stressiai
/
ammachiae,
dischissiare,
ischisciai 1,
fatzellare,
irbariare,
vogliare
Idioms
csn:
i. dae sedha = rúere dae cadhu; iscasciare a rídere = imbucare a ríere; iscasciare de una régula, de unu pretzetu, de una leze = iscassedhai, fartai
Sentences
candho pioet, iscàscias trazendhe cantu agatas ◊ no iscantzu prus de s'arrastu miu: su sardu in su coru dèu mi allogu! (M.Pani)◊ custu caminu che iscàssiat a Ulíana ◊ no si arrimant in su caminu vonu e iscàsciant in gúturos ◊ recuindhe semus iscansiados a sa funtana ◊ lu timiant e iscassaiant caminu si l'imbeniant ◊ no iscasses dae sa leze!
2.
mergiani iscantzat s'arbei e ndi pigat s'angioni!◊ no est arrennésciu a iscantzai unas cantu iscoitadas de zirónia!
3.
Fulana pro pagu no est iscasciada candho l'at lassada s'ammoradu ◊ sas rúndines fuent iscasciadas ◊ de unu chi s'est iscassatu narant "Meschinu!"◊ seo a dolore de conca iscassianne!
4.
mastru Tilipu iscàsciat a rídere, cantu at intesu su contu ◊ dae custu lutrinzu no si podet iscasciare
Etymon
srd.
Translations
French
tourner,
sortir,
esquiver,
devenir fou
English
to sidestep,
to go mad,
to deviate
Spanish
doblar,
torcer,
apartarse,
enloquecer
Italian
deviare,
scansarsi,
impazzire
German
abweichen,
ausweichen,
wahnsinnig werden.
iscantaràre , vrb: iscanterare Definition
foedhandho, su ch'essire fora de su chi si podet nàrrere cun seriedade o giudítziu, cun cabu, cantare a isambruliadura, a isciolóriu
Synonyms e antonyms
iscantonare
Sentences
bah, bah, bois puru, como, fatu a ómine mannu sezis iscantarendhe: dae conca bos benit a nàrrere cosas gai?!…◊ cantat tota note sa tonca e nos faghet cumpanzia, fintzas si nos iscàntarat sa conca
Etymon
srd.
Translations
French
dire des fadaises
English
to talk nonsense
Spanish
tontear
Italian
parlare sènza giudìzio,
dire scipitézze
German
irrereden.
iscanterjàre , vrb: iscanterzare,
iscantrexai,
scantergiai Definition
pigare a iscanterjadas, a ciafos, a bussinadas
Synonyms e antonyms
abbofetai,
ilciafitare,
irbirroncare,
iscarigai
Sentences
si m'iscanterzant su càvanu mancu, geo lis paro su càvanu drestu
Etymon
srd.
Translations
French
gifler
English
to slap
Spanish
abofetear
Italian
schiaffeggiare
German
ohrfeigen.
iscapàe, iscapài , vrb: iscapare,
isciapare,
scapai Definition
lassare, lassare andhare cosa poderada, acapiada o isserrada (fintzes bogare de presone), bogare sa fune a un'animale (nau sèmpere po animales mannos), lassare orrúere; bogare de cabu faendho una faina a s'acabbu de sa giorronada (i. de); nau de su pipiu, cumenciare a camminare a solu; cumenciare, imbucare a fàere, a trebballare (i. a)/ pps. iscapadu, iscapu
Synonyms e antonyms
ammollai,
cèdere,
imbrocare,
imbucare,
irfunare,
lassai
| ctr.
aferrai,
aggarrai,
muntènnere,
prèndhere,
sessare,
tènnere
Idioms
csn:
i. s'abba = istupare carchi isterzu o bartza prena de abba a manera chi custa che essat: nadu de sas nues, pròere; i. a prànghere, a ríere, a cúrrere = imbucare o comintzare totinduna a prànghere, a ríere, fuire su prantu, su risu, a cúrrere
Sentences
iscapa cussa cosa, no la muntenzas! ◊ sos massàgios iscapeint sos boes a pàschere ◊ su babbu l'iscapeit a pitzinnu minore in fatu a bàtoro sues ◊ annuadu za est, ma no iscapat abba ◊ apenas su gridadori donat su signali de iscapai, s'ègua nci essit che unu guetu ◊ ant iscapu su presoneri ◊ cussu abarrat fintzas cuíndixi dís cun su murru sentza de iscapai unu fuedhu! ◊ iscàpache s'abba de sa bartza e abba s'iscra! ◊ candho bidiabamus cudha cantandhe noche iscapabat su risu ◊ iscapadhi is canis ca bis comenti si ndi andat, cussu!
2.
a it'ora iscapades su sero? ◊ abbàita sos pitzinnos ca m'iscapo a domo de mamma!
3.
e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ s'àcua de sa pingiara at iscapau su búdhiru
4.
isciapant a fughire… cada brincu iscudiant una ruta! ◊ s'iscapas a nàrrere, tue puru za…: ses isazerendhe! ◊ sa mama at iscapau a prànghere timendhe pro su fizu
Etymon
itl.
scappare
Translations
French
lâcher
English
to burst (out),
to let go
Spanish
soltar
Italian
mollare,
liberare,
prorómpere
German
freilassen,
ausbrechen.
iscaratzàre , vrb Definition
bogare, tròchere sa caratza, ammostare sa cara po su chi est; giare a ischire, isprubbicare, cosa cuada de ccn.
Synonyms e antonyms
ifatzolare,
irvisierare,
iscarotare
| ctr.
caratzare
Sentences
sas màscaras chi andhant a una domo candho las cómbidant s'iscaratzant pro si fàghere a connòschere
Translations
French
démasquer
English
to unmask
Spanish
desenmascarar,
descubrir
Italian
smascherare
German
die Maske abreißen.
iscarbàre , vrb: iscarbiare,
iscarviare Definition
iscambare, segare o iscosciare is carbas, is cambos mannos de is matas; fintzes iscúdere a carba, pigare a cropos de nae
Synonyms e antonyms
irbrancare,
iscarbiedhare,
strassalai
Sentences
mai ne tronos e ne lampos ant pótiu iscarbiare unu bratu foziu de cussu chercu
2.
sas cambas de sos éliches, gàrrigas de nibe, no aiant réghiu a su pesu e cada tantu si bidiant pendhendhe iscarbiadas
3.
zuchiat sos ocros iscarbiaos de dolore
Etymon
srd.
Translations
French
abattre
English
to break
Spanish
descuajar
Italian
schiantare
German
ausreißen.
iscarchiàre, iscarchinàre , vrb: iscarcinae,
scarcinai Definition
catzigare, cracare cun is peis po pistare sa cosa; fintzes istribitare, acropare is peis a terra lestros po protesta, fàere su rebbellu
Synonyms e antonyms
acacigai,
acarcangiai,
iscarchedhare
Sentences
at cumintzatu a iscarchiare fachenne un'ispétzia de ballu supra de su sacu de s'àchina in su lacu
Etymon
srd.
Translations
French
fouler,
appuyer
English
to crush
Spanish
pisar
Italian
pigiare,
gualcare
German
pressen,
walken.
iscaressíre , vrb: iscaretzire Definition
agiummai coment'e a si ndhe bogare sa caratza, ammostare sa cara, bogai faci, foedhare a cara arta chentza bregúngia, cun atza; fintzes giare amparu a partzialidades
Synonyms e antonyms
abbogare
/
racumandai
Sentences
a unu de Tàtari mi so iscaretzidu e l'apo fatu a zigota: bi las apo cantadas bàtoro istrofas!…
2.
ma chie ti at iscaressidu?, su píscamu?!
Etymon
srd.
Translations
French
affronter,
braver
English
to face people boldly
Spanish
encarar,
afrontar
Italian
farsi avanti,
affrontare le persóne con coràggio
German
vortreten,
entgegentreten.
iscariolàre , vrb Definition
guastare sa cara a cropos o cun calecuna cosa
Synonyms e antonyms
iscempiai,
iscroniai,
sciguriai
Etymon
srd.
Translations
French
balafrer,
défigurer
English
to disfigure
Spanish
desfigurar
Italian
sfregiare,
sfigurare
German
verunstalten,
entstellen.
iscarpedhàre , vrb: iscrapedhare Definition
trebballare a iscrapedhu
Synonyms e antonyms
iscrafedhai
Sentences
mi so postu a iscrapedhare unu santugristos ◊ ndh'as iscarpedhadu de crastos, tue!…
Etymon
itl.
scalpellare
Translations
French
sculpter
English
to sculpt
Spanish
esculpir
Italian
scolpire
German
hauen.
iscarrafài, iscarrafàre, iscarrafiàre, iscarranfiai, iscarranfiare , vrb: iscarraviare,
iscrafiare,
scarafiai Definition
fàere iscarràfios, aungadas, passare ccn. cosa arrasigandho a forte de lassare sa pedhe (o àteru) segada, de ndhe pigare unu pígiu, ma fintzes solu iscràfere po papíngiu; fàere frigadas, sinnos coment'e iscarràfios; in cobertantza, furare
Synonyms e antonyms
abbranchiare,
afranchiare,
arrancare,
arranculare,
farrancare,
iscalaviare,
iscarfiolare,
rafiare
/
furai
2.
sos pitzinnos fint iscurtzos, cun sos pes acorzolados e iscarraviados dae sas ispinas (E.Pes)◊ cudhu de comente at trambucadu fuit totu iscrafiadu
Etymon
itl.
sgraffiare
Translations
French
griffer,
égratigner,
gratter,
scarifier
English
to scratch,
to scarify
Spanish
arañar,
rasguñar,
escarificar
Italian
graffiare,
scarificare
German
kratzen,
schröpfen.
iscarragiàre, iscarragliàre , vrb: iscarrarjare,
iscarrarzare,
iscarraxai,
scarragiai Definition
tròchere, trantzire sa cosa chi est serbia a carragiare, po ammontu, bogare de asuta de su carrarzu, de suta de terra; limpiare cosa o logu, pinnigare de unu logu sa malesa meda chi istrobbat mescamente inue depet passare ccn. cosa; iscabbúllere de ccn. cosa, de ccn.
Synonyms e antonyms
iscabbúllere,
isciunterrai
| ctr.
carragliare,
incarralzare
Sentences
iscarrarza sa bràsia ca faghimus su fogu! ◊ cussa cora cheret iscarrarzada, ca no colat s'abba ◊ custu logu cheret iscarrarzadu, remonidos sos trastes e assentada sa linna ◊ preides e literaos no furint istétios capatzos de ndhe iscarragiare s'iscusórgiu ◊ trigàglios goi iscarràgliant su mundhu de sa cultura
Etymon
srd.
Translations
French
déterrer
English
to disinter
Spanish
desenterrar
Italian
dissotterrare
German
ausgraben.
iscarríre , vrb Definition
segare sa carre, sa prupa de s'ossu, orrunchinare; pèrdere sa prupa comente unu illàngiat
Synonyms e antonyms
irromasire,
isprupare,
ispurpire
Sentences
de cudhu teracu mumudinu sos porcos acorrados si ant iscarridu finas sos ossos
Etymon
srd.
Translations
French
décharner,
maigrir
English
to strip the flesh,
to thin
Spanish
descarnar
Italian
scarnire,
dimagrire
German
entfleischen,
abnehmen.