ischelàre , vrb Definitzione
piscare o tròchere su pígiu o napa de grassu chi si format in su late o àteru, ispuligare puru; fintzes leare sa fortza, sa sustàntzia
Sinònimos e contràrios
innapare,
ispigiare
/
ispigiolare,
spilloncai
Frases
s'ascione o s'azu ischeladu si pistat in su pistone
2.
zuco sas carres ischeladas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écrémer
Ingresu
to skim
Ispagnolu
desnatar
Italianu
scremare,
spannare
Tedescu
abrahmen.
ischeltiàre , vrb: ischertiare,
ischertziare,
ischestiare Definitzione
istare currendho e brinchidandho, a giogu
Sinònimos e contràrios
arrengai,
brugliare,
chestiare,
giogai
/
cadrabudhai,
subesciare
Frases
fit abbaidènnesi sos anzonedhos ischeltienne ◊ in mesu a tie ischertiendhe ti coglia, fritu nie ◊ candho su batu no b'est sos sórighes ischértiant ◊ sas crabolas passant ischeltiendhe ◊ o poledhu, si ischéltias fàghelu a sa sola, no candho ti setzo deo! ◊ ischértiant zogandhe sos anzones, brincandhe in sas pedras
Tradutziones
Frantzesu
s'ébattre
Ingresu
to romp
Ispagnolu
retozar
Italianu
ruzzare
Tedescu
tollen.
ischelviàre , vrb: ischervare,
ischerviare,
iscrebare,
iscrevare Definitzione
istrecare is leas de terra, segare is crevas, is bàrdulas, comente si faet trebballandho a marra aifatu de s'aradore in s'aríngiu (o a iscatadorza)
Sinònimos e contràrios
gherbare,
illeurare,
illocinare,
irbardulare,
launai,
sleorai
Frases
redorchiant su terrinu arvatadu e a marrinfatu l'ischerviaiant
2.
un'ispiga si l'at iscreviada in sa manu a bídere si su ranu fit maduru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écraser les mottes
Ingresu
to crush clods
Ispagnolu
roturar
Italianu
rómpere le zòlle
Tedescu
umgraben.
ischentidhàre , vrb: ischinditare,
ischinnitare,
ischintidhare,
ischintidhiare,
istinchidhiare,
ischintzidhare,
istinchidhare Definitzione
bogare, fàere ischintídhias; fèrrere, imbrutare a ischintídhias, a istídhigos de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
cicidhai,
cincidhiri,
cispai,
ischintiridhare,
istodhicare,
scincidhai
Frases
su fogarone est traghidendhe e istinchidhendhe ◊ bi at linna chi ischentidhat meda, in su fogu
2.
no est in sa natura mia su de istinchidhare ◊ che perla de coradhu ses lughente, che críbinu topàtziu ischinnitas (A.Soggiu)
3.
est abbarrau totu ischintzidhau e pimpirinau de pistuléssia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
étinceler
Ingresu
to sparkle
Ispagnolu
chispear,
chisporrotear
Italianu
sfavillare,
far scintille
Tedescu
Funken sprühen.
ischerbicàre , vrb: ischerbigare,
ischervicare,
ischervigare,
ischervixare,
iscrebigare 1 Definitzione
segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai
Sinònimos e contràrios
igerbedhare,
isperrumare,
ispistidhare,
issuludrare,
scerbedhai,
scerbigai
Frases
l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios
2.
no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!…
Ètimu
ltn.
*excervicare
Tradutziones
Frantzesu
se casser le cou
Ingresu
to run helter-skelter,
to break one's scruff
Ispagnolu
romper el pescuezo,
abalanzarse
Italianu
fratturarsi la collòttola,
scapicollarsi
Tedescu
sich den Nacken brechen,
Hals über Kopf hinunterstürzen.
ischerchedhàre, ischerchedhiàre , vrb: iscrachedhare,
iscrechedhare,
iscrechedhiare,
iscrechidhare,
iscrichiedhare Definitzione
apèrrere, tzacare, nau de unos cantu frutos chi de cantu funt prenos, bene lómpios, si aperit su corgiolu (figu, figumorisca, arenada): a sa figu chi faet deosi dha narant iscrita, iscrachedhada
Sinònimos e contràrios
crebulare,
scaravangiai
Frases
s'ischerchedhat sa méndhula candho est lómpia ◊ bella, custa figu: si est totu iscrachedhendhe de cantu est cota e crispa ◊ dogna pane si unfràt e s'iscrichiedhàt
2.
sa madrighe canno est bene pesada est totu iscrichiedhada ◊ sas pedras postas a tríbide in su fogu si sunt ischerchedhiadas e iscantadas
Tradutziones
Frantzesu
crevasser
Ingresu
to crack
Ispagnolu
regañar
Italianu
screpolare
Tedescu
rissig machen.
ischerfàre , vrb: ischerfiare,
iscrefare,
iscrefiare Definitzione
crepare, fàere sa cosa a una cata (istrecada) mescamente cun pesu mannu in pitzu
Sinònimos e contràrios
abbullonare,
acatare 2,
aggatare,
cerfai,
ischitzare,
istercare
Frases
si che daet suta de su càmiu l'ischérfiat che rana! ◊ comente at faladu su pè at ischerfiadu sa figu ◊ sos ovos ruinne dae cudh'artària s'ischerfiaiant a terra ◊ sos boes t'iscréfiant si ti ponent sos pes!
Tradutziones
Frantzesu
écraser
Ingresu
to squash
Ispagnolu
aplastar
Italianu
schiacciare
Tedescu
quetschen.
ischiàre , vrb: ischivare 1 Definitzione
segare po ndhe bogare su papu (chiu) is frutos chi portant corgiolu grussu (es. nughe, méndhula), isceberare e bogare a parte su chiu
Sinònimos e contràrios
iscocorare,
spapai
Frases
si aiat ischivatu unu botedhu de nutzola chin sas dentes ◊ in piatza no si acatat una preta mancu pro ischivare una ménnula!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écaler
Ingresu
to husk
Ispagnolu
descascarar
Italianu
smallare
Tedescu
schälen.
ischidàre , vrb: ischitare 1,
iscidae,
iscidai,
ischirae,
issidare,
schidai Definitzione
acabbare de dormire; fàere passare o leare su sonnu, cricare de èssere prus abbistos, prus atentos / ind. imp. 1ˆ p. pl. ischidaemus
Sinònimos e contràrios
abbeltudare,
abbitzare,
irvertudare,
isvizuliare,
sciambullai,
seguzare
| ctr.
dormire
Frases
tocat a ischidare chito su manzanu pro fàghere faina ◊ l'ant drommidu pro lu operare, s'iscuru, ma no bi at ischidadu ◊ si ndh'est ischidadu assuconadu ◊ su pitzinnu pariat ischidannesinne ◊ su pipiu paret iscidandhosindhe ◊ su megnanu mi ne issidant is pudhos cantanno
2.
est arrivada s'ora de ti ndhe ischidare e de mustrare sa cara! ◊ prova a ti ndhe ischidare, o terra mia: promissas e isperas no isetes! ◊ fàghedi pagos passos ca t'ischidas!
Ètimu
ltn.
excitare
Tradutziones
Frantzesu
réveiller
Ingresu
to wake up
Ispagnolu
despertar
Italianu
svegliare
Tedescu
wecken.
ischifàre , vrb: ischivai,
ischivare,
schivai Definitzione
àere ischifu, àscamu, grisare
Sinònimos e contràrios
aschiare,
grisai 1,
ischifire,
ispucire
Frases
s'avaru vivet comente vivet su mannale: totus l'ischivant, niunu l'at caru, si morit, allegria zenerale!
Ètimu
itl.
schivare
Tradutziones
Frantzesu
éprouver du dégoût,
abhorrer
Ingresu
to loathe
Ispagnolu
disgustar,
repugnar
Italianu
schifare,
aborrire
Tedescu
verschmähen,
verabscheuen.
ischigliàre , vrb Definitzione
lampare o fèrrere atesu sa cosa a istídhigos; fintzes imbruconare
Sinònimos e contràrios
abbrubudhai,
frofroai,
ischiglionare,
ischisciare 1,
sbrufare,
sbrufulai,
strichidhai
Frases
s'ozu che ischígliat fora dae sa sartàina candho tzocat ◊ faghent, a s'intra-essi, chena donu, versos topos de tréighi e de noe untos, pro ischigliare, a ozuseu (Piras)
2.
si fichit su batzinu a codhu, calat impresse in s'iscala, a candho ischígliat, ruet e segat su batzinu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gicler dehors,
bondir dehors
Ingresu
to dart out
Ispagnolu
salir,
chorrear,
abantar
Italianu
schizzare fuòri
Tedescu
springen.
ischigliàre 2 , vrb Definitzione
segare a ischígliu, unu pagu a istúturu, parangau a una parte
Ètimu
ctl.
esquitllar
Tradutziones
Frantzesu
couper de travers
Ingresu
to cut awry
Ispagnolu
sesgar
Italianu
tagliare,
rómpere a sghimbèscio
Tedescu
schräg schneiden.
ischígnere , vrb: ischínghere,
iscíngere,
iscíngiri,
issínghere,
scíngiri Definitzione
pigare e bogare su bestimentu chi si portat bestiu (e prus che àteru de una parte solu): a logos est fintzes solu a si ndhe bogare su bonete, sa cicia de conca; iscíngere/iri fintzes in su sensu de iscapiare
Sinònimos e contràrios
irraghilare,
ispogiare,
spollincai,
spollitai
| ctr.
chígnere,
beltire
Frases
si aiat ischintu sa berrita ◊ boliat iscíngere a Cixu ca no aiat gana de pagare su bestire
2.
sos fómines pro rispetu lu salutaiant ischinghènnesi (M.Dui)
3.
cudh'ómini cun d-una funigedha nos iat acapiau e noso pensiaus de nosi pòdiri iscíngiri
Ètimu
ltn.
ex + cingere
Tradutziones
Frantzesu
déshabiller
Ingresu
to undress
Ispagnolu
desnudar,
desvestir
Italianu
svestire
Tedescu
entkleiden.
ischilziniàre , vrb: iscrezeniare,
iscrizeniare Definitzione
cambiare de creze, de calidades, essire diferente de cumportamentu (fintzes in su sensu de essire educaos), de aerzu, de naturale / ómine, animale iscrizeniadu
Sinònimos e contràrios
chilzeniare,
disgeniare,
ilgrezare,
imburdiri,
iscastare,
iseniare
Frases
tra totu sos frades, cussu est s'únicu chi at iscrizeniadu ◊ sos àteros mannedhos ainue fia andhendhe pro ch'ischilziniare fint pastores issos puru
Tradutziones
Frantzesu
se différencier,
différer
Ingresu
to differentiate
Ispagnolu
diferenciarse
Italianu
differenziarsi
Tedescu
sich unterscheiden
ischimàre , vrb Definitzione
iscirrai, segare is cambos prus fines, sa chimuza, is puntas fines de sa linna, de is matas (pruschetotu candho si faet linna a su fogu)
Sinònimos e contràrios
arramitzare,
irfrandhare,
irgomare,
ischimizonare,
ischirrare,
isfrongiare
Frases
ischimamus, segamus a naes, campionamus e prendhimus a fasche, barriamus e a bidha!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
élaguer
Ingresu
to cut of leaves
Ispagnolu
escamondar
Italianu
sfrondare
Tedescu
entlauben.
ischingiolàre , vrb Definitzione
fàere e prus che àteru nàrrere peràulas fortes o calecuna àtera cosa (ispergiare abbasanta) in s'idea de badrare de unu male o de dh'illebiare
Sinònimos e contràrios
iscongiuai,
ispanzolare,
ispergiare,
scongiobai
Frases
ite si podet fàghere pro ischingiolare sa morte? ◊ lusingas amorosas ti faghiant pro ischingiolare sos tristos pensamentos ◊ mi fatei ischingiolare dae comare, chi mi fateit sa meighina de s'oju ◊ si bi creia ti dia ischingiolare!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exorciser
Ingresu
to exorcize
Ispagnolu
exorcizar
Italianu
esorcizzare
Tedescu
austreiben.
ischinníri , vrb: scanniri Definitzione
apèrrere che canna, tzacare, fàere una segada a sa broca, pratu, tianu o àteru deasi chídrinu, tostau
Sinònimos e contràrios
abbèrrere,
afilai,
cannire,
chinnire 1,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Frases
a corpu de perda ant ischinniu su bustu de un'istàtua
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fêler
Ingresu
to crack
Ispagnolu
desportillar,
mellar
Italianu
incrinare
Tedescu
einreißen.
ischintiridhàre , vrb Sinònimos e contràrios
ischentidhare
Frases
candho ischintiridhat sa linna est traconarja
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crépiter
Ingresu
to crackle
Ispagnolu
chisporrotear
Italianu
scoppiettare
Tedescu
knistern.
ischintolzàre , vrb: ischintorzare,
issintorgiare Definitzione
bogare sa chintorza, su chintórgiu; iscúdere, atripare a chintórgiu / ischintorzare de su risu = mòrriri, crepai de s'arrisu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
détacher sa ceinture
Ingresu
to unbelt
Ispagnolu
sacarse el cinturón
Italianu
levarsi la cintura
Tedescu
sich den Gürtel abnehmen.
ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definitzione
coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre
Sinònimos e contràrios
atapai 1,
fruschinare,
inchingiare,
iscoitai
/
foichinare
Frases
cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se démener,
secouer
Ingresu
to fidget,
to wiggle
Ispagnolu
menearse
Italianu
dimenarsi,
scuòtere
Tedescu
sich hin und her bewegen,
schütteln.