abbibbirinài, abbibbirinàre , vrb Definizione abbasciare piegandho is cambas, coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones Sinonimi e contrari abribidhai, abribidhincare, apatai, apibiredhare, apimpirinare, aprapiedhai, sterriedhai 2. abbibbirinau fura: dh'at a isciri cussu ita fut fendi! ◊ gioghendi a pingiadedhas si poniaus abbibbirinadas cun is manus in chintzu e is cuidus a inforas Etimo srd. Traduzioni Francese se blottir Inglese to crouch Spagnolo agazaparse Italiano accovacciarsi Tedesco sich zusammenkauern.

abbídere , vrb rfl: abbíere Definizione coment'e bíere, su si acatare de sa cosa / pps. abbidu, abbistu Sinonimi e contrari abbillai, abbitzare, acatae, saerare Frasi totu de incantu mi est boladu chena mi abbídere de cale manera ◊ sa morte nos ferit chi mancu nos ndhe abbidimus ◊ su tempus che est coladu chena mi ndhe abbíere Etimo srd. Traduzioni Francese s'apercevoir Inglese to perceive Spagnolo darse cuenta, advertir Italiano accòrgersi Tedesco bemerken.

abbidhiài , vrb Definizione papare meda, agiummai coment'e bogare su bídhigu, s'imbíligu, de cantu est prena sa bentre Sinonimi e contrari abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, imbrentai Etimo srd. Traduzioni Francese se rassasier Inglese to shift oneself Spagnolo atiborrarse, hartarse Italiano satollarsi Tedesco sich sättigen.

abbidhiritzài, abbidhitzirài , vrb Definizione intostare, cancarare de su fritu Sinonimi e contrari abbadherigare, acancarronae, aggurjare, ammarmurai, apisidhiri, ateterigare, ingortigai, inteterighedhare, intostai Frasi su frius abbidhiritzat is manus ◊ su pani pagu axedau abbidhiritzat a lestu Etimo srd. Traduzioni Francese engourdir Inglese to numb Spagnolo entumecer Italiano aggranchire Tedesco erstarren lassen.

abbidràre , vrb: afridare Definizione fàere a imbidru, coment'e imbidru 2. candho unu est morindhe si li abbidrant sos ojos Etimo srd. Traduzioni Francese vitrifier Inglese to vitrify Spagnolo vitrificar, vidriar (cerámica) Italiano vetrificare Tedesco verglasen.

abbigài, abbigàre , vrb Definizione pònnere su laore o sa linna a biga, fàere sa biga, su linnàrgiu; pònnere a muntone, subràbari Sinonimi e contrari arremiarzare, assedare / acasidhai, acastedhare, ammuntonae, apillai, apirare | ctr. ispartighinare, spainai Frasi teniant su lori abbigau in magasinu 2. su carru fut prenu de piciochedhus, istrintus e abbigaus che sardinedhas in su staredhu ◊ ant abbigau is líbburus in su sostri ◊ su trigu bèni triulau si abbigada me in s'arxola ◊ is annus si ammuntonant e in mesu si abbigant is arregordus Etimo srd. Traduzioni Francese entasser Inglese to shock Spagnolo apilar, amontonar Italiano abbicare Tedesco anhäufen.

abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare, abrigare Definizione pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru Sinonimi e contrari aggrundhare, apigai, apogiai, arrundhare, crancare, frànghere, partare Etimo spn. Traduzioni Francese se protéger, s'abriter Inglese to protect oneself Spagnolo ampararse, abrigarse Italiano ripararsi Tedesco Zuflucht suchen.

abbigiàre , vrb: abbisari, abbitzare, abbizai, abbizare Definizione arrennèscere a bíere o intèndhere (o fintzes a cumprèndhere) a manera de atinare o atuare a ccn. cosa candho acontesset o fintzes innanti (s'impreat fintzes in forma pronominale); ischidare, passare de dormiu a ischidau Sinonimi e contrari abbídere, abbillai, acatae, ischidare, saerare, sagamare, sapire Modi di dire csn: abbizàresi de una cosa, abbizàresi una cosa, abbizàresi chi…; a ti ndhe cheres abbizare!… = ma càstia a biri tui!…; su malàidu no si abbizat = no atuat, at pérdidu sos sentidos Frasi mi abbitzo de mi atzapare in locu chi no connosco ◊ custos canes sunt distintos pro abbizare ◊ cudhos si nche fint abbizaos chi dego mi picabo sa merendha ◊ no ti abbizas chi cue bi at irballu?! ◊ mi apo abbizadu chi at intradu zente a s'ortu ◊ cosa ti as abbizadu istanote? ◊ est una cosa chi benit dae sene, chene mancu ti n'abbitzare ◊ canno cudhos si fint abbitzatos de s'istrantzu, l'aiant giuliatu ◊ fiza mia, ses prepotente chi non ti abbizas iscussiderada! ◊ sunt vetzos e si parent pitzinnos: a non si ndhe abbizare!…◊ su padronu est drommidu e non si abbizat de nudha ◊ chi mi ndi fuia abbisau, cussa trassa no dhi fut arrennéscia ◊ ti ndi furant sa cosa e mancu ti ndi abbisas! 2. a ite ora ti ndhe ses abbizadu? ◊ ndhe tia chèrrere abbizare a su pitzinnu, ma est chito 3. a ti ndhe cheres abbizare, ite pretesas chi tenet cussu muconosu?! ◊ a ti ne cheres abbitzare… e geo chi credia chi!… Cognomi e Proverbi prb: iscuru a chie no si abbizat de su chi est! Etimo srd. Traduzioni Francese s'apercevoir, se rendre compte Inglese to perceive Spagnolo percatarse, darse cuenta Italiano accòrgersi, notare Tedesco bemerken.

abbilandràre , vrb: apilandrare Definizione pònnere sa bilandra a is animales iscapos po no s'istesiare, cosa chi si faet betandho una fune a corros o a conca (tzugu) de s'animale e a peis, o acapiandho su pei de ananti cun cussu de asegus Sinonimi e contrari achilandrare, ambilare, ammilandrare, apegonai, archilare, corrapeare | ctr. ilbilandrare Etimo srd. Traduzioni Francese entraver Inglese to shackle Spagnolo atar, manear, trabar Italiano impastoiare Tedesco fesseln.

abbilgonzàre , vrb: abbirgonzare Definizione giare una briga a unu faendhodhu a bregúngia, pigare a befa, fàere a bregúngia /(nadu de ómine) abbirgonzare una fémina = ofèndhere in s'onore, aprofitaresindhe Sinonimi e contrari abbàtere, abbatire, abbefiare, abbirgonzire, afachilare, atzantarare, ibregungire, ilvilgonzare, rividire Frasi pro los iscadhare aiat pessatu de los abbirgontzare dainnantis de totucantos ◊ deo so ómine de campagna e sas féminas bidharesas mi che abbirgonzant, ca narant chi mi leant su fiagu de s'areste! (A.Canalis) Etimo srd. Traduzioni Francese couvrir de honte Inglese to shame Spagnolo avergonzar, abochornar Italiano svergognare Tedesco beschämen.

abbilitàre , vrb Definizione fàere àbbile a unu, dichiarare chi tenet is capacidades po calecunu impreu o funtzione Sinonimi e contrari cualificai Etimo itl. Traduzioni Francese habiliter Inglese to qualify Spagnolo habilitar Italiano abilitare Tedesco befähigen.

abbinài , vrb: abbinare Definizione isciúndhere in o cun binu, betare binu a calecuna cosa (fintzes giare a bufare a un'animale po cura); bufare binu meda, su si giare a su binu, a bufare; nau de frutuàriu, guastare coment'e faendhosi a binu, aghedu; abbinare est fintzes a murigare su mustu in is cubones po no si aghedare su pígiu de pitzu de sa binatza Sinonimi e contrari afegare, afegonare, imbreacare, infegare Frasi in s’atóngiu, su crabaxu chi teniat binu, abbinàt is crabas, mesu litru a totus 3. custa figu niedha, si no est collida apenas tinghindhe, si prúdigat in su culatzu e si abbinat totu Traduzioni Francese tremper dans le vin, s’enivrer Inglese to rinse with vine Spagnolo mojar con vino, emborracharse Italiano avvinare Tedesco Wein tränken.

abbiorài, abbioràre , vrb: abiorare Definizione fàere biu, prus biu, prus biatzu (nau fintzes de impastu chi si torrat a isciúndhere e murigare) Sinonimi e contrari abbiare, abbiatzai, abbibare, alentai, priurire | ctr. ammoltighinare, ammortiare Frasi sos bonos volentes azudant a sos parentes de su mortu fintzas a candho custos torrant a abbiorare Etimo srd. Traduzioni Francese raviver Inglese to enliven Spagnolo avivar Italiano ravvivare Tedesco wiederbeleben.

abbirgonzíre , vrb: abbrigonzire, avirgonzire Definizione pigare a befa, fàere a bregúngia Sinonimi e contrari abbefiare, abbilgonzare, ibregungire, ifachilare, ilvilgonzare Frasi pro abbirgonzire unu criedhu bastat pacu! 2. at incrinidu sa conca avirgonzidu Etimo srd. Traduzioni Francese se moquer Inglese to deride Spagnolo escarnecer, mofarse Italiano derìdere Tedesco auslachen.

abbisàre 1 , vrb: avisai, avisare Definizione mandhare un'avisu, un'isceda, fàere o giare a ischire; mandhare a nàrrere, tzerriare po atobiare o bènnere a ccn. logu; giare un'avertimentu, un'ammonestu / a. a unu de unu logu = cramarendhelu Sinonimi e contrari abertire / ammonestai Frasi órdine de su síndhigu, si avisat sa populatzione chi a sas tres si serrat s'abba 2. l'ant avisadu a caserma, a iscola, a sa leva, a sa comuna ◊ bae e avisandhelu, a babbu tou, ca che serbit isse! ◊ avisàtelu chi ghiret dae Continente! 3. ti apo avisadu, mih: si ti cumbinat un'àtera borta che pagas totu! Etimo itl. Traduzioni Francese avertir Inglese to inform Spagnolo avisar Italiano avvisare, convocare Tedesco benachrichtigen.

abbiscarzàre , vrb Definizione prènnere bene s'iscàrgiu, papare meda Sinonimi e contrari abbentrare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, imbrentai, sgagliubbai Etimo srd. Traduzioni Francese se bourrer, s'empiffrer, se gaver Inglese to stuff oneself Spagnolo llenarse, atiborrarse, hartarse Italiano rimpinzarsi Tedesco sich vollstopfen.

abbisitàe, abbisitài, abbisitàre , vrb: avisitai, abbissitare, bisitare Definizione andhare a bíere o agatare a ccn. Sinonimi e contrari imbisitare Frasi fua malàidu e in presoni e no mi eis abbisitau (Ev)◊ soe andhau a mi l'abbisitare, sa rosa mia ◊ a inie benzesit zente meda, frades e sorres a mi abbisitare ◊ bandant is pastoris po dh'avisitai candu dhu circant cudhus tres urreis ◊ ci benis a bidha po mi abbisitai mi fait pragere! Etimo srd. Traduzioni Francese visiter Inglese to visit Spagnolo visitar Italiano visitare Tedesco besuchen.

abbistàre , vrb: avistare Definizione bídere, abbaidare prus che àteru de atesu Sinonimi e contrari apubai Frasi in custu logu bisonzat abbistare su caminu ca si podet fadhire in unu giogu ◊ s'ómine zustu chi abbistat a cad'ala est semper in gradu de agontzare sas brias! ◊ su dus a mengianu torrant a partiri, po primu sa barca si fiat avistara Traduzioni Francese apercevoir Inglese to sight Spagnolo avistar, divisar Italiano avvistare Tedesco sichten.

abbitài , vrb: abbitare Definizione fàere abbitu, istare, andhare fatuvatu a unu logu, istare fatuvatu cun ccn.: su vrb. aus. est èssere Sinonimi e contrari afitianae, atravigare, trassigiai Frasi fuedhadí cun totus e abbitadí cun pagus! ◊ deo uso rispetu a chie agato totue ue abbito ◊ s'àbbile che abbitat in sos montes piús altos ◊ dae candho est abbitadu a domo tua no ndhe so piús padrona! ◊ cun cussu no bi abbites, ca est malu! ◊ e bénzichi Bodale est abbitendhe a domo de Fulana?! ◊ custus fiant pobidhu e mulleri chi si abbitànt meda cun d-unu gopai ◊ custu piciocu abbitat meda a bidha nosta e si est fatu a isposu puru Cognomi e Proverbi prb: nàrami cun chie abbitas e ti naro chie ses Etimo itl. abitare Traduzioni Francese fréquenter Inglese to frequent Spagnolo frecuentar Italiano frequentare Tedesco verkehren.

abbituperàre, abbituperiàre , vrb: aggutiperare Definizione fàere s'àteru a bregúngia, a befa, cun totu su chi si dhi narat o chi si dhi faet Sinonimi e contrari aciociai, addutuperiare, afrentai, aggravae, desdorai, futuperare, ilzenzare, innorare, ispresciare, ofèndhere / dissantarare 2. a sos tempos bi aiat gana e bisonzu e sa zente fit aggutiperada Etimo itl. Traduzioni Francese vitupérer Inglese to vituperate Spagnolo vituperar Italiano vituperare Tedesco beschimpfen.

«« Cerca di nuovo