abblandài, abblandhàre , vrb: abbrandai,
abbrandhare,
abbrannare Definizione
fàere brandhu, prus bonu a baliare, prus pagu forte, prus pagu airau, cumenciare a passare o miminare de unu dolore, de unu male, de unu patimentu, de unu fenòmenu; torrare, menguare, essire prus pagu de cantidade
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandhire,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
illebiare,
illenare
/
menguai
| ctr.
agghegiare,
crèschere,
incrispai
Frasi
mi est abbrandau su schinitzu de su fàmini ◊ antiga domo mia, recreu de su meu pensamentu, abblandhas sa tristia (P.Fae)◊ custu est prantu chi nisciunus abbrandat ◊ ti fia isetendhe pro mi abbrandhare penas e dolores ◊ o Babbu eternu, abblandha su rigore! ◊ seo ibertandho chi su cuadhu si abbrandhet ◊ a parte de merie s'aera si fut abbrandhada e no fut fritu ◊ si mi abbrannant sos ohis, cantu poto mantenzo
2.
candu andat mali sa laurera sa provista po fortza abbrandat
Etimo
spn.
ablandar
Traduzioni
Francese
adoucir,
apaiser
Inglese
to mitigate
Spagnolo
mitigar,
aliviar
Italiano
mitigare,
attutire
Tedesco
beruhigen,
mildern.
abboài , vrb: abbuai Definizione
abbruxare s'istula, is terrenos de arare; curpire, tocare a népide su laore
Sinonimi e contrari
abbrugiai,
abbruscare,
abburare
/
nabronari
/
abburvurare,
achichinare,
afurconare,
anneulare
Frasi
in cudhus campus si bit fumu: stau ca funt abbuendi!
Traduzioni
Francese
brûler légèrement
Inglese
to scorch,
to affect by smut
Spagnolo
quemar,
artigar
Italiano
abbruciacchiare,
ingolpare
Tedesco
absengen,
mit Brandpilzen befallen.
abbochinàre , vrb: abboghiare,
abboghinare,
abboginai,
abboginare,
abboginari,
abboxinae,
abboxinai,
bochinare,
vochinare Definizione
betare tzérrios, pigare a tzérrios a unu brigandhodhu, foedhare a boghe arta meda
Sinonimi e contrari
abberriare,
abboigare,
aboriai,
atzerriai,
berchidai,
ingargare,
iscramare,
iscramorai,
murmudhai
Frasi
s'intendhet unu abboghinendhe: baischi ite at a chèrrere?! ◊ no abboghinedas gai ca mi ndhe ischidades su pitzinnu! ◊ fiat currenno e abboginanno che macu ◊ sa fémina dh'iat abboxinau po si dhu fai intrai in origas ◊ chini andat in giru po bendi cosa abbóxinat po fai essiri is comporadoris
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hurler,
crier
Inglese
to shout
Spagnolo
gritar,
regañar
Italiano
urlare,
sbraitare
Tedesco
schreien,
brüllen.
abbodhetàre , vrb Definizione
fàere isvilupu impresse, crèschere meda
Sinonimi e contrari
imbènnere
2.
bi aiat matas cultivadas, friscas e bellas, bene abbodhetadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prospérer
Inglese
to flourish
Spagnolo
prosperar
Italiano
prosperare
Tedesco
gedeihen.
abbofetài, abbofetàre, abbofitàre , vrb: bofetai Definizione
pigare a bofetadas, iscúdere a ciafos; fintzes nàrrere cosa coment'e a briga, po avertimentu
Sinonimi e contrari
ciafitare,
irbirroncare,
iscarigai,
istuturronare,
scantergiai
Frasi
contivizosu essendhe donzi die mi soliat su mandrone abbofitare ◊ a Gesugristu in sa passioni sua dh'ant abbofetau e dispretziau
2.
su mere dhu abbofetaiat a lassare sas bisiones macas a unu chirru (C.Frau)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
gifler
Inglese
to slap
Spagnolo
abofetear
Italiano
schiaffeggiare
Tedesco
ohrfeigen.
abbogài, abbogàre , vrb: abogai Definizione
fàere s'abbogau; nàrrere su chi unu tenet de nàrrere, nàrrere a boghe o fintzes solu fàere a bíere o arregordare in calecuna manera
Sinonimi e contrari
aprontai 1,
difèndhere,
iscaressire
2.
tenias it'e nàrrere e no ti ses abbogadu: andhe fatza sa chi as tentu!…◊ tue ses su primu chi ti ses abbogadu a ti dare su chi ti tocat ◊ aispeta ca in cue mi abbogo deo: Cussa est cosa chi no si faghet, ca no andhat bene!
3.
po abogai sa durci cara tua istimada intregu su spédhiu in is alas de su bentu (E.Sanna)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
objecter
Inglese
to object,
to come forward
Spagnolo
abogar
Italiano
farsi avanti,
obiettare
Tedesco
die Anwaltschaft ausüben,
vertreten.
abbogiàre , vrb: abbojare,
abbozare 1,
abboxare 1,
bojare Definizione
bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru
Sinonimi e contrari
addobiare,
addopare,
assortí,
azobiare,
coviare,
obiai,
ogiare
Frasi
sos pisedhos su manzanu abbojant totugantos a iscola ◊ fia andhendhe a cumandhu e apo abbojadu a frade tou ◊ sa ferrovia de Carbónia che abbojat a s'istatzione de Bidhamassàrgia ◊ est benzendhe a mi abboxare in s'intrada ◊ nos semus abbozados cun àteros pitzinnos ◊ abboxade a sas riuniones!
2.
e a ue abbojat su chi ses nendhe?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rencontrer
Inglese
to meet
Spagnolo
encontrar,
coincidir
Italiano
incontrare,
coincìdere
Tedesco
treffen.
abboigàre , vrb: boigare Definizione
abboghinare, betare boghe, pigare a tzérrios
Sinonimi e contrari
abbochinare,
ciamare
| ctr.
cagliare,
citire
Frasi
massajos, inoghe tribbulendhe e in cudhane, abboigade in altu, organizados! ◊ su Padreternu abbóigat una bolta ebbia candho est ora de nos retirare ◊ s'ómine abboigheit impiberidu pro s'iscravatzu ◊ amus timidu ca su tziu nos est postu fatu abboighèndhennos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crier
Inglese
to shout
Spagnolo
gritar
Italiano
urlare
Tedesco
schreien.
abbolíre, abbolíri , vrb Definizione
nau prus che àteru de leis, óbbrigos, órdines e àteru deasi, su dhos firmare e fàere cessare, bogarechedhos
Sinonimi e contrari
annudhai
Traduzioni
Francese
abolir
Inglese
to abolish
Spagnolo
abolir
Italiano
abolire
Tedesco
aufheben.
abbolojàre , vrb: abbolozare,
bolojare Definizione
murigare e avolotare pruschetotu s'abba e cosas deasi; fintzes fàere a gana lègia, murigare s'istògomo
Sinonimi e contrari
abborotai,
abbuligiai 1,
bugliare,
istriulare,
sciambullai
2.
at próidu meda e s'abba de su riu est totu abbolozada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troubler
Inglese
to make turbid
Spagnolo
enturbiar
Italiano
intorbidire,
sconvòlgere
Tedesco
trüben,
erschüttern.
abbolortzàre, abbolotài , vrb: abbolotare,
abbulotare,
abbulutare,
arbolotare,
arbulotare Definizione
pònnere in avolotu, murigare a forte, fàere mòvere; fàere a gana lègia / abbolotare s'abba, su sàmbene
Sinonimi e contrari
abbolojare,
aggolotare,
avalotai
| ctr.
assebiai
Frasi
tia Mintó, si vos arbolotades goi vos picat intracoro a vois puru!
2.
geo so abbolotadu
Traduzioni
Francese
bouleverser
Inglese
to upset
Spagnolo
alborotar
Italiano
sconvòlgere,
perturbare
Tedesco
trüben,
durcheinanderbringen.
abboluíre , vrb Definizione
fàere torrare agoa, iscúdere a murros nau in su sensu de nàrrere cosa a unu coment'e brigandhodhu; castiare su bestiàmene paschendho passandhodhi totu a inghíriu a manera chi no andhet a s’afaiu
Sinonimi e contrari
abbruncai,
ammurrai,
arruncare,
atrempare,
chelcire,
irmurrare,
irruncare,
sbruncai
Traduzioni
Francese
rabattre
Inglese
to blunt
Spagnolo
rebatir
Italiano
rintuzzare
Tedesco
zurückschlagen.
abbonài , vrb: abbonare Definizione
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Frasi
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Etimo
itl., spn.
abbonare
Traduzioni
Francese
abonner,
faire grâce,
remettre
Inglese
to forgive,
to abate
Spagnolo
subscribir,
abonar
Italiano
abbonare,
abbuonare
Tedesco
abonnieren,
erlassen.
abbonantzài , vrb: abbonatzare Definizione
pònnere, torrare o fàere torrare in bonu, nau de su tempus e fintzes de gente
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
achedare,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai,
illenare
Frasi
dh'at abbonantzau cun unu bàsidu ◊ apustis de su certu s'est abbonantzau ◊ su tempus si est abbonantzau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se calmer
Inglese
to calm down
Spagnolo
apaciguar
Italiano
abbonacciare
Tedesco
beruhigen.
abbonàre 1 , vrb: abboniai Definizione
fàere a bonu, abbrandhare sa manera de fàere airada o arrennegada, fintzes subbacare, bínchere
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Frasi
sa die est tropu inchieta, no si cheret abbonare
2.
no agatendhe àteru, si abboneit a marrulare un'aizu de fenu
3.
custu sero brúsiant a sa deleada e no ti ne abbonas!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
calmer,
apaiser
Inglese
to calm
Spagnolo
sedar,
apaciguar
Italiano
abbonire
Tedesco
beruhigen.
abboniàre , vrb Definizione
essire bonu, erricu, istare méngius de salude e de prupas; a logos, rfl. passare s'arrennegu, sa fúria / a. a ccn. = chircare de l'iscusare, de lu difèndhere
Sinonimi e contrari
agiuventare,
assusai,
imbonire,
impannitzirisí
| ctr.
allassorie,
indisichire
Frasi
sa pira como est abboniendhe
2.
za si sunt abboniados, cun totu cussu interessu chi lis ant lassadu!
3.
unu tempus fit a malu tretu, ma dae candho est sanadu si est fintzas abboniadu
4.
sa nonna si fit arrennegada meda ma daghi si est abboniada at torradu a dimandhare sa neta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prospérer
Inglese
to flourish
Spagnolo
prosperar,
gozar de buena salud
Italiano
prosperare
Tedesco
sich bessern,
gedeihen.
abboníri , vrb Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniai,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
calmer
Inglese
to calm down
Spagnolo
apaciguar
Italiano
rabbonire
Tedesco
begütigen.
abborboràre , vrb Definizione
pigare o àere borbore, pònnere borbore
Sinonimi e contrari
ascalamare,
incalamare
Frasi
a sos tempos, s'arribbu de una moto at abborborau a totus!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enflammer
Inglese
to animate
Spagnolo
enfervorizar
Italiano
infervorire
Tedesco
aneifern.
abbordài , vrb: abbrodai,
bordai Definizione
fàere una genia de cosidura totu a mustras, a figuras, disegnos, in s’orrobba, cun filu de diferente colore po bellesa
Sinonimi e contrari
acupintare,
obrare,
recamai
Frasi
a su sordau de Tunis dh'apu abbrodau is mígias…
2.
est essia sa moda de is mucadoris abbrodaus, de is gunnedhas infetadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
broder
Inglese
to embroider
Spagnolo
bordar
Italiano
ricamare
Tedesco
sticken.
abborrèschere, abborrèsci , vrb: abborrèsciri,
abborrèssere,
abborressi,
abborrèssiri,
abburrèschere,
abburrèsciri Definizione
arrefudare coment'e cosa chi no praghet, chi faet a gana lègia; si narat fintzes in su sensu de fàere su fatzimannu, s’isfaciu, aprofitandho de calecuna cosa / dèu abborrèsciu, abburrèsciu (ab-bor-rè-sciu, ab-bur-rè-sciu), pps. abborrésciu, abburrésciu (ab-bor-ré-sci-u, ab-bur-ré-sci-u)
Sinonimi e contrari
afeai,
aschiai,
ghelestiare,
grisai 1,
ispucire
/
abburrire
Frasi
canno beniat su tempus de sas frútoras, sos cusinos si ghetaiant a ne mannicare chene frenu, finas de las abburrèschere
2.
in domu fiat regulau, ma innòi at cumentzau a s'abburrèsciri de binu
Etimo
spn., ctl.
aborrexer
Traduzioni
Francese
abhorrer
Inglese
to abhor
Spagnolo
aborrecer
Italiano
aborrire,
abominare
Tedesco
verabscheuen.