abblandài, abblandhàre , vrb: abbrandai,
abbrandhare,
abbrannare Definitzione
fàere brandhu, prus bonu a baliare, prus pagu forte, prus pagu airau, cumenciare a passare o miminare de unu dolore, de unu male, de unu patimentu, de unu fenòmenu; torrare, menguare, essire prus pagu de cantidade
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandhire,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
illebiare,
illenare
/
menguai
| ctr.
agghegiare,
crèschere,
incrispai
Frases
mi est abbrandau su schinitzu de su fàmini ◊ antiga domo mia, recreu de su meu pensamentu, abblandhas sa tristia (P.Fae)◊ custu est prantu chi nisciunus abbrandat ◊ ti fia isetendhe pro mi abbrandhare penas e dolores ◊ o Babbu eternu, abblandha su rigore! ◊ seo ibertandho chi su cuadhu si abbrandhet ◊ a parte de merie s'aera si fut abbrandhada e no fut fritu ◊ si mi abbrannant sos ohis, cantu poto mantenzo
2.
candu andat mali sa laurera sa provista po fortza abbrandat
Ètimu
spn.
ablandar
Tradutziones
Frantzesu
adoucir,
apaiser
Ingresu
to mitigate
Ispagnolu
mitigar,
aliviar
Italianu
mitigare,
attutire
Tedescu
beruhigen,
mildern.
abboài , vrb: abbuai Definitzione
abbruxare s'istula, is terrenos de arare; curpire, tocare a népide su laore
Sinònimos e contràrios
abbrugiai,
abbruscare,
abburare
/
nabronari
/
abburvurare,
achichinare,
afurconare,
anneulare
Frases
in cudhus campus si bit fumu: stau ca funt abbuendi!
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch,
to affect by smut
Ispagnolu
quemar,
artigar
Italianu
abbruciacchiare,
ingolpare
Tedescu
absengen,
mit Brandpilzen befallen.
abbochinàre , vrb: abboghiare,
abboghinare,
abboginai,
abboginare,
abboginari,
abboxinae,
abboxinai,
bochinare,
vochinare Definitzione
betare tzérrios, pigare a tzérrios a unu brigandhodhu, foedhare a boghe arta meda
Sinònimos e contràrios
abberriare,
abboigare,
aboriai,
atzerriai,
berchidai,
ingargare,
iscramare,
iscramorai,
murmudhai
Frases
s'intendhet unu abboghinendhe: baischi ite at a chèrrere?! ◊ no abboghinedas gai ca mi ndhe ischidades su pitzinnu! ◊ fiat currenno e abboginanno che macu ◊ sa fémina dh'iat abboxinau po si dhu fai intrai in origas ◊ chini andat in giru po bendi cosa abbóxinat po fai essiri is comporadoris
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
hurler,
crier
Ingresu
to shout
Ispagnolu
gritar,
regañar
Italianu
urlare,
sbraitare
Tedescu
schreien,
brüllen.
abbodhetàre , vrb Definitzione
fàere isvilupu impresse, crèschere meda
Sinònimos e contràrios
imbènnere
2.
bi aiat matas cultivadas, friscas e bellas, bene abbodhetadas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prospérer
Ingresu
to flourish
Ispagnolu
prosperar
Italianu
prosperare
Tedescu
gedeihen.
abbofetài, abbofetàre, abbofitàre , vrb: bofetai Definitzione
pigare a bofetadas, iscúdere a ciafos; fintzes nàrrere cosa coment'e a briga, po avertimentu
Sinònimos e contràrios
ciafitare,
irbirroncare,
iscarigai,
istuturronare,
scantergiai
Frases
contivizosu essendhe donzi die mi soliat su mandrone abbofitare ◊ a Gesugristu in sa passioni sua dh'ant abbofetau e dispretziau
2.
su mere dhu abbofetaiat a lassare sas bisiones macas a unu chirru (C.Frau)
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
gifler
Ingresu
to slap
Ispagnolu
abofetear
Italianu
schiaffeggiare
Tedescu
ohrfeigen.
abbogài, abbogàre , vrb: abogai Definitzione
fàere s'abbogau; nàrrere su chi unu tenet de nàrrere, nàrrere a boghe o fintzes solu fàere a bíere o arregordare in calecuna manera
Sinònimos e contràrios
aprontai 1,
difèndhere,
iscaressire
2.
tenias it'e nàrrere e no ti ses abbogadu: andhe fatza sa chi as tentu!…◊ tue ses su primu chi ti ses abbogadu a ti dare su chi ti tocat ◊ aispeta ca in cue mi abbogo deo: Cussa est cosa chi no si faghet, ca no andhat bene!
3.
po abogai sa durci cara tua istimada intregu su spédhiu in is alas de su bentu (E.Sanna)
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
objecter
Ingresu
to object,
to come forward
Ispagnolu
abogar
Italianu
farsi avanti,
obiettare
Tedescu
die Anwaltschaft ausüben,
vertreten.
abbogiàre , vrb: abbojare,
abbozare 1,
abboxare 1,
bojare Definitzione
bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru
Sinònimos e contràrios
addobiare,
addopare,
assortí,
azobiare,
coviare,
obiai,
ogiare
Frases
sos pisedhos su manzanu abbojant totugantos a iscola ◊ fia andhendhe a cumandhu e apo abbojadu a frade tou ◊ sa ferrovia de Carbónia che abbojat a s'istatzione de Bidhamassàrgia ◊ est benzendhe a mi abboxare in s'intrada ◊ nos semus abbozados cun àteros pitzinnos ◊ abboxade a sas riuniones!
2.
e a ue abbojat su chi ses nendhe?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rencontrer
Ingresu
to meet
Ispagnolu
encontrar,
coincidir
Italianu
incontrare,
coincìdere
Tedescu
treffen.
abboigàre , vrb: boigare Definitzione
abboghinare, betare boghe, pigare a tzérrios
Sinònimos e contràrios
abbochinare,
ciamare
| ctr.
cagliare,
citire
Frases
massajos, inoghe tribbulendhe e in cudhane, abboigade in altu, organizados! ◊ su Padreternu abbóigat una bolta ebbia candho est ora de nos retirare ◊ s'ómine abboigheit impiberidu pro s'iscravatzu ◊ amus timidu ca su tziu nos est postu fatu abboighèndhennos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crier
Ingresu
to shout
Ispagnolu
gritar
Italianu
urlare
Tedescu
schreien.
abbolíre, abbolíri , vrb Definitzione
nau prus che àteru de leis, óbbrigos, órdines e àteru deasi, su dhos firmare e fàere cessare, bogarechedhos
Sinònimos e contràrios
annudhai
Tradutziones
Frantzesu
abolir
Ingresu
to abolish
Ispagnolu
abolir
Italianu
abolire
Tedescu
aufheben.
abbolojàre , vrb: abbolozare,
bolojare Definitzione
murigare e avolotare pruschetotu s'abba e cosas deasi; fintzes fàere a gana lègia, murigare s'istògomo
Sinònimos e contràrios
abborotai,
abbuligiai 1,
bugliare,
istriulare,
sciambullai
2.
at próidu meda e s'abba de su riu est totu abbolozada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
troubler
Ingresu
to make turbid
Ispagnolu
enturbiar
Italianu
intorbidire,
sconvòlgere
Tedescu
trüben,
erschüttern.
abbolortzàre, abbolotài , vrb: abbolotare,
abbulotare,
abbulutare,
arbolotare,
arbulotare Definitzione
pònnere in avolotu, murigare a forte, fàere mòvere; fàere a gana lègia / abbolotare s'abba, su sàmbene
Sinònimos e contràrios
abbolojare,
aggolotare,
avalotai
| ctr.
assebiai
Frases
tia Mintó, si vos arbolotades goi vos picat intracoro a vois puru!
2.
geo so abbolotadu
Tradutziones
Frantzesu
bouleverser
Ingresu
to upset
Ispagnolu
alborotar
Italianu
sconvòlgere,
perturbare
Tedescu
trüben,
durcheinanderbringen.
abboluíre , vrb Definitzione
fàere torrare agoa, iscúdere a murros nau in su sensu de nàrrere cosa a unu coment'e brigandhodhu; castiare su bestiàmene paschendho passandhodhi totu a inghíriu a manera chi no andhet a s’afaiu
Sinònimos e contràrios
abbruncai,
ammurrai,
arruncare,
atrempare,
chelcire,
irmurrare,
irruncare,
sbruncai
Tradutziones
Frantzesu
rabattre
Ingresu
to blunt
Ispagnolu
rebatir
Italianu
rintuzzare
Tedescu
zurückschlagen.
abbonài , vrb: abbonare Definitzione
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Frases
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Ètimu
itl., spn.
abbonare
Tradutziones
Frantzesu
abonner,
faire grâce,
remettre
Ingresu
to forgive,
to abate
Ispagnolu
subscribir,
abonar
Italianu
abbonare,
abbuonare
Tedescu
abonnieren,
erlassen.
abbonantzài , vrb: abbonatzare Definitzione
pònnere, torrare o fàere torrare in bonu, nau de su tempus e fintzes de gente
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
achedare,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai,
illenare
Frases
dh'at abbonantzau cun unu bàsidu ◊ apustis de su certu s'est abbonantzau ◊ su tempus si est abbonantzau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se calmer
Ingresu
to calm down
Ispagnolu
apaciguar
Italianu
abbonacciare
Tedescu
beruhigen.
abbonàre 1 , vrb: abboniai Definitzione
fàere a bonu, abbrandhare sa manera de fàere airada o arrennegada, fintzes subbacare, bínchere
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Frases
sa die est tropu inchieta, no si cheret abbonare
2.
no agatendhe àteru, si abboneit a marrulare un'aizu de fenu
3.
custu sero brúsiant a sa deleada e no ti ne abbonas!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calmer,
apaiser
Ingresu
to calm
Ispagnolu
sedar,
apaciguar
Italianu
abbonire
Tedescu
beruhigen.
abboniàre , vrb Definitzione
essire bonu, erricu, istare méngius de salude e de prupas; a logos, rfl. passare s'arrennegu, sa fúria / a. a ccn. = chircare de l'iscusare, de lu difèndhere
Sinònimos e contràrios
agiuventare,
assusai,
imbonire,
impannitzirisí
| ctr.
allassorie,
indisichire
Frases
sa pira como est abboniendhe
2.
za si sunt abboniados, cun totu cussu interessu chi lis ant lassadu!
3.
unu tempus fit a malu tretu, ma dae candho est sanadu si est fintzas abboniadu
4.
sa nonna si fit arrennegada meda ma daghi si est abboniada at torradu a dimandhare sa neta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prospérer
Ingresu
to flourish
Ispagnolu
prosperar,
gozar de buena salud
Italianu
prosperare
Tedescu
sich bessern,
gedeihen.
abboníri , vrb Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniai,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calmer
Ingresu
to calm down
Ispagnolu
apaciguar
Italianu
rabbonire
Tedescu
begütigen.
abborboràre , vrb Definitzione
pigare o àere borbore, pònnere borbore
Sinònimos e contràrios
ascalamare,
incalamare
Frases
a sos tempos, s'arribbu de una moto at abborborau a totus!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enflammer
Ingresu
to animate
Ispagnolu
enfervorizar
Italianu
infervorire
Tedescu
aneifern.
abbordài , vrb: abbrodai,
bordai Definitzione
fàere una genia de cosidura totu a mustras, a figuras, disegnos, in s’orrobba, cun filu de diferente colore po bellesa
Sinònimos e contràrios
acupintare,
obrare,
recamai
Frases
a su sordau de Tunis dh'apu abbrodau is mígias…
2.
est essia sa moda de is mucadoris abbrodaus, de is gunnedhas infetadas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
broder
Ingresu
to embroider
Ispagnolu
bordar
Italianu
ricamare
Tedescu
sticken.
abborrèschere, abborrèsci , vrb: abborrèsciri,
abborrèssere,
abborressi,
abborrèssiri,
abburrèschere,
abburrèsciri Definitzione
arrefudare coment'e cosa chi no praghet, chi faet a gana lègia; si narat fintzes in su sensu de fàere su fatzimannu, s’isfaciu, aprofitandho de calecuna cosa / dèu abborrèsciu, abburrèsciu (ab-bor-rè-sciu, ab-bur-rè-sciu), pps. abborrésciu, abburrésciu (ab-bor-ré-sci-u, ab-bur-ré-sci-u)
Sinònimos e contràrios
afeai,
aschiai,
ghelestiare,
grisai 1,
ispucire
/
abburrire
Frases
canno beniat su tempus de sas frútoras, sos cusinos si ghetaiant a ne mannicare chene frenu, finas de las abburrèschere
2.
in domu fiat regulau, ma innòi at cumentzau a s'abburrèsciri de binu
Ètimu
spn., ctl.
aborrexer
Tradutziones
Frantzesu
abhorrer
Ingresu
to abhor
Ispagnolu
aborrecer
Italianu
aborrire,
abominare
Tedescu
verabscheuen.