fexadòri , nm Synonyms e antonyms fegone, imbriagone Etymon srd.
fèxe, fèxi fèche
fexósu , agt Definition chi est prenu de feghe, chi giughet feghe meda (o fintzes murca, fundhurúgiu, si est nau de s'ógiu) Synonyms e antonyms ttrs. fetzosu Sentences s'ollu a bortas essit fexosu meda Etymon srd.
fía , nf: fiba,
fila 1,
fira Definition
genia de ispaitu forte finivini po cosire orrobba / soga de f. = cabu de filu
Synonyms e antonyms
filu
Sentences
lah, custa est fia forti po cosiri! ◊ candu torru mi ammostas totu sa fiba chi as annuau ◊ cussu bendiat de totu: zigarrus, tabbacu, agus, fila po cosiri cunserva e pasta…
Scientific Terminology
trp
Translations
French
fil à coudre
English
sewing thread
Spanish
hilo para coser
Italian
filo da cucire
German
Zwirn.
fiabbólica , nf Definition its, pentzamentu?, immaginatzione? Sentences caligunu at a pentzare ca custos sunt contos de fiabbólica: epuru sunt cosas capitadas.
fiàca , nf Definition
manera de fàere, a sa lena ma cun trassa; cosa chi si narat o chi si faet cricandho de pigare a sa bona a unu
Synonyms e antonyms
addàsiu,
apódhiu,
cagna
/
abbréngulu,
carigna,
frandhigu,
imbímbinu,
losinga,
marieta
Sentences
a ndhe zughes de fiacas, tue!…◊ míseros nois chi nos lassamus ingannare de sas fiacas chi fachent sos de su mundhu! ◊ unu padronu ricu cun fiaca unu giualzu at imbaucadu ◊ cussos coglionant sa zente cun sas fiacas
2.
fit fachèndheli chentu zocos e fiacas ◊ sas pupias si ammodhicabant a sas fiacas de sa natura ◊ dae sa fiaca de sos canes si l'aiat pessau chi fit su fizu torrandhe ◊ issu no fit bonu a fàchere fiacas e carinnos frassos ◊ fit s'animedha tua in oriolu a su chelu pedindhe una fiaca de zocos
Etymon
itl.
fiacca
Translations
French
lenteur,
cajolerie
English
slowness,
simpering
Spanish
lentitud,
zalamería
Italian
lentàggine,
moina
German
Langsamkeit,
Geziertheit.
fiàca 1 , nf: flaca,
fraca Definition
fràmula de fogu tenendho; làmpana chi leant a piscare; genia de fenu, o erba de fai ciulirus, chi ponent fintzes a fàere fundhos de cadiras: dha narant puru àcia de pòbur'ómini e in àteros logos flaca / min. frachetedha
Synonyms e antonyms
fiama,
fiara,
gliama,
pampa
/
basca,
calura
/
làmpada,
teda
Idioms
csn:
piscai a fraca = farcai; no si nd'iscit ne fumu e ne fraca = nudha
Sentences
seu coxinendi totu a fraca de linna ◊ candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru ◊ su pane cheret assadu a fracas ridas ◊ parit ca bogat fraca de faci po comenti est imbriagu ◊ fuint che astile, che abes dae fumu e dae fraca ◊ sa sida de mudeju faghet fiaca meda po ulciare su porcu
2.
su gorropu, mancu in tempus de fracas ne porcos e ne crapas creo l'apant mai visitau
Scientific Terminology
ans, rba, Ampelodesmos mauritanicus
Etymon
ltn.
*flacca
Translations
French
flamme,
flambeau
English
flame,
torch,
lantern
Spanish
llama,
antorcha,
carrizo
Italian
fiamma,
fiàccola,
frugnòlo
German
Flamme,
Fackel,
Blendlaterne.
fiacàda , nf Definition fràmula, pampada / fàghere una f. de fogu = allúiri su fogu Synonyms e antonyms aframata, pampada Etymon srd.
fiacadúra , nm Definition
su fiacare, su pigare a unu a fiacas, a losingas, a frandhigos
Synonyms e antonyms
addengamentu
Etymon
srd.
Translations
French
cajolerie
English
petting
Spanish
mimo,
agasajo
Italian
coccolaménto
German
Liebkosung.
fiacàre , vrb Definition
fàere fiacas, pigare a frandhigos, pònnere fiaca
Synonyms e antonyms
addengae,
agiodhare,
pibiare,
scanceriai
Sentences
sos frades, allodhiaos comente fint, fiacabant e si cheriant fiacaos dae sa mama ◊ a sa piatza li poniant su lúmene e cun cussu la mutiant e la fiacabant che una criadura ◊ no sempre sos túnghios de su bentu li fiacabant su sonnu
Etymon
srd.
Translations
French
choyer
English
to cuddle
Spanish
mimar
Italian
coccolare
German
hätscheln.
fiachèsa , nf: flachesa,
frachesa Definition
genia de debbilesa, mescamente de su malàidu, fintzes debbilesa in sensu morale
Synonyms e antonyms
allacanamentu,
cansàntzia
/
amotroxinamentu,
apódhiu
Sentences
tengu frachesa a is cambas ◊ ses invocada pro s'umana flachesa ◊ seu a frachesas de morti! ◊ Deus tenit piedadi de sa frachesa nosta ◊ seu a frachesas de basca
2.
sempri a fortza de frachesas po ci dhi podi fai cabai s'alimentu
Etymon
ctl., spn.
flaquesa, flaqueza
Translations
French
épuisement
English
exaustion
Spanish
agotamiento
Italian
spossatézza
German
Erschöpfung.
fiachína, fiaghína , nf Definition
fragu légiu, pruschetotu de tródhias
Synonyms e antonyms
pudescioi
/
cdh. fiachina
Sentences
ndhe faghes de fiaghina!…◊ in cue no si bi podet istare de sa fiaghina
Translations
French
puanteur
English
stink
Spanish
hediondez,
mal olor
Italian
puzzo
German
Gestank.
fiacòne , agt, nm Definition chi o chie giughet fiacas, trassas Sentences abbocau e tzillerarju depet esser fiacone.
fiacósu , agt Definition chi est pigau de sa fiaca, chi faet is cosas tropu abbellu, chi est tropu addasiau pruschetotu po preitza; chi est trasseri Synonyms e antonyms adasiau, cacallenu, cojanesu, prodhincu / inganneri, ingheniosu.
fiacósu 1, fiagósu , agt: fracosu,
fragosu Definition
chi dhi andhat fragu, chi tenet arrancu (fintzes chi dhi essit fragu malu, pudésciu)/ ozu fracosu = contomosu
Synonyms e antonyms
annuscau,
fragadinu,
fragósigu,
fragulosu,
nuscosu,
olidu,
olorosu
/
cdh. fiacosu
/
fiagadore,
fiaghinu
/
contomosu
Sentences
zughiat unu cantu de casu fiagosu e bermigadu ◊ cussu est fiore bellu, ma no fiagosu
Etymon
srd.
Translations
French
odorant
English
fragrant
Spanish
hediondo
Italian
odoróso
German
riechend (übel).
fiàcu , agt: flacu,
fracu Definition
chi est a debbilesa, débbile mescamente de maladia
Synonyms e antonyms
débbile,
flúsciu,
istasidu,
infrachiu,
modhi
| ctr.
crispu,
folte,
téteru
Idioms
csn:
èssiri f. de cerbedhu = conchivracu, mancai sa mellus dí de s'annu, a unu, èssere tocadu a conca; èssiri de memória flaca = chi s'irméntigat totu; rídere a fiacu = arriri poita is àterus funt arriendi, ma sentza cumprèndiri bèni ita dhus at fatus a arriri; ríere a fiacu = arriri ca is àterus funt arriendi ma sentza cumprèndiri poita
Sentences
seu fadiau fracu ◊ bandas fracu, solu in sa bia, e atruessas e imburchinas ◊ s'ifruentza che aiat leadu sos betzos piús fracos
2.
ite pessone illusa e conchi fraca!…◊ si depit èssi acabbau de ammachiai, custu: est locu fracu ◊ sos de Foranu fint cussiderados unu pagu fracos de crevedhu
Etymon
ltn.
flaccus
Translations
French
faible
English
weak
Spanish
flojo,
flaco
Italian
fiacco,
débole per malattia
German
schwach,
kraftlos,
geschwächt.
fiàcu 1, fiàgu , nm: flacu 1,
fracu 1,
fragu Definition
abbentada chi si leat cun su o chi si sentit in su nasu
Synonyms e antonyms
abbentada,
abbentu,
antori,
arrancu,
arrasta,
frusa,
nuscu
/
cdh. fiacu
Idioms
csn:
essire, andhare, pònnere fragu a sa cosa, leare, iscapai f. (custu bollit nàrriri fintzas "bogai fragu"); zenias de fragu: bellu, pudésciu, béchinu (de craba), bíschidu (= agru), putzinosu, púdidu (= de pudesciori), brusiadu (= de cosa abbruxada); avb. a fragu = fraghendi, cun fatzilidade meda; andai fragus malus a ccn. = bogare fama mala
Sentences
at istérridu sa bestimenta pro che li bogare su fiagu de s'inserru ◊ intrat su fiagu areste de su pruleu ◊ so lendhe fragu brusiadu: ite at a èssere? ◊ portu cussu fragu in is càrigas ◊ cuss'erba mi at lassadu su fragu in manos ◊ sas cosas postas paris leant s'una su fragu de s'àtera ◊ isterre custa cosa in fora a che li essire su fragu malu ◊ soe a fiacu de casu e de verveche ca faco su pastore
2.
comente l'as àpida custa cosa, a fragu? ◊ custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca immoi est tempus ◊ daghi nos cogiamos, a fostè mancu fiagu a nares bondhe acudit!
Etymon
srd.
Translations
French
odeur
English
smell
Spanish
olor
Italian
odóre
German
Geruch.
fiàdu , nm, nf Definition
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e àteru); nau in cobertantza (fintzes fiadedhu), una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere chi no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. fiadutzu
Synonyms e antonyms
animabi,
pecus
Idioms
csn:
malu fiatu = fiadu malu, cristianu pagu bonu; fiadu berbeghinu, béchinu, bulu, fiadu minudu (animali piticu); fiadu russu = animali mannu
Sentences
ite bella fiadu, cussa baca! ◊ su pastore deviat dare contu a unu fiotedhu de fiados berveghinos ◊ li ant regaladu fiados minudos e fiados russos ◊ in su saltu paschiat paritzos fiadutzos ◊ fia teracu anzenu ma mi ndhe essei e mi ponei abbandha cun fiados mios
2.
arratza de fiadu chi at buscadu, a maridu, Fulana: mandrone de prima calidade!
Translations
French
bête,
pièce de bétail
English
beast,
head (of cattle)
Spanish
cabeza de ganado,
res
Italian
béstia,
capo di bestiame
German
Vieh,
Tier.
fiàdu 1 , nm: fiatu Definition s'ària chi si torrat alidandho / bogare, torrare fiadu; istrumentu a fiatu = aina de sonare a surbadura Synonyms e antonyms àbidu, alentu, alenu, àlinu 1 Sentences fiadu malu, àlidu malu de chie no tizirit bene ◊ no zuto fiadu ◊ si che fit morindhe, fit isalinandhe s'úrtimu fiadu.