A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

modósu , agt: mudosu Definition nau de ccn., chi si cumportat a modu, cun educatzione, cun crabbu (a bortas fintzes a tropu) Synonyms e antonyms aggrabbadu, ammodidu, assetiosu, imbodau / ammanerau, aponciau, leitanu | ctr. mabigrabbau Sentences li parfeit sa pitzinna piús bella, sa piús modosa de totu sas chi bi fint ◊ sa pitzinna fit modosa in su faedhu e in sa cumpostura 2. fémina modosa, leitana! Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French poli, aimable, affecté English polite, affected Spanish modoso, afectado Italian garbato, affettato German liebenswürdig, geziert, affektiert.

modríngiu , nm Definition genia de ispédhiu, de papíngiu, de disígiu forte Synonyms e antonyms spínniu Sentences si sigu cun custu modríngiu mi at a tocai a torrai a preni su butiglioni! (G.Tatti)

módu , nm: motu Definition su comente si faet o acontesset una cosa; nau de is verbos, est unu piessignu chi inditat si s'atzione est reale, solu possíbbile, dipendhenthe de un'àtera o cumandhada (is modos definios faent custu cun is desinéntzias personales; is modos indefinios inditant s'atzione chentza precisare sa persona e no precisant bene mancu su tempus) Synonyms e antonyms manera Idioms csn: si fit a m. de… = si faghiat a…, si fut possíbbili a…; pònniri m. = regulare, zúghere o fàghere a régula; fàghere a m. de…, in m. chi…= fai a manera de…, fai su possíbbili po…, po chi… Sentences arratza de modos chi tenides faghindhe sa cosa!… 2. si fit a modu de ti ndhe furare andhao ventureri in terra anzena! ◊ eus a fai in modu de dh'acuntentai ◊ inforrat su pani totu debressi in modu chi su forru s'iscidrit su prus pagu possíbbili Etymon itl. Translations French façon English manner Spanish manera Italian mòdo German Art, Weise.

modulài, modulàre , vrb Definition regulare sa boghe cantandho.

módulu , nm Definition paperi chi si giaet aprontau po una dimandha, unu pagamentu, de prènnere cun arrespostas, de sighire a iscríere cun calecunu datu personale, diferente de unu a s'àteru o de una borta a s'àtera; genia de ispartzidura de un'òpera o fintzes de un'organizatzione fata cunforma a unu mógliu chi si arrepitit oguale Synonyms e antonyms istampau Translations French formule, formulaire English form Spanish ficha, impreso Italian mòdulo German Formular.

moédhu maódhu

moentería mobentería

moènti mobènti

moentràxu mobentràxu

mòere , vrb: mòfere, mòghere, mòvere, movi, mòviri Definition cambiare posidura, portare de unu logu o tretu a un'àteru, murigare; fàere cambiamentu, abbiare unu dolore; tzucare, rfl.pònnere in camminu, fàere viàgiu; fàere impresse / ind. pres. 3ˆ p. sing. mofet, moghet; cong. 2ˆ p. pl. moghetzas, movetzas; pps. móvidu, mófitu, mófiu Synonyms e antonyms irmoventare / andai, bènnere, caciare, cambiai, suncai, tocai 1 / coidai | ctr. firmai Idioms csn: mòviri s'istògumu = buluzare, fàghere a gana mala; movirisí po ternura = àere dolu, fàghere làstima; èssere a su moe moe = moindhe, pagu frimmu, candho goi candho gai; moindhe (nau de cosa chi si movit cun fuliesa manna) = frusiendi (bíere "múere") Sentences moe cussa pedra! ◊ sa pudheca est maseredha, mancu si movit candu dha tocas! ◊ su cane est moindhe sa coa ◊ moediche dae cue! ◊ non cherzo andhare in ancas chi mofent pro abbitúdine (L.Loi)◊ boe betzu, isfinidu, fadicadu, no si mofet ◊ a sa cosa prantada li cheret móida sa terra ca creschet de prus ◊ scerada est sempri crocada, non si podit movi, mancu pesai de su letixedhu ◊ no bos moghezas finas chi torro! 2. sa borta chi mi funta móvius is genugus fui abarrada sétzia unas cantu diis ◊ su tempus est móvidu, est moindhe ◊ no lu moent nen diàulos e nen santos candho si che tzacat un'idea in conca! ◊ sas berbeghes cherent móidas a pàschere 3. moe cun megus a cumandhu! ◊ mira ca soi fendi sa lómpia agante de Luiginu, po intendi si cras movit a Castedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta ◊ arguai a tibe chi ti mogas! 4. zuto una dente a su moe moe: at a èssere menzus chi mi ndhe la feta tirare ◊ ti as a mòere carchi dente manighendhe cussa peta tosta! 5. mòfeti, sinono torrat a rosinare e nos infundhimos! ◊ mòedi, mih, ca no bi at ora! ◊ toca movidindi ca tèngiu fàmini! Etymon ltn. movere, moere Translations French bouger, remuer, déplacer, détourner (dissuadere), se dépêcher English to move, to shift Spanish mover, desplazar, moverse, darse prisa Italian muòvere, movimentare, spostare, smuòvere, sbrigarsi German bewegen, versetzen, umstellen, verrücken, aufbrechen, sich beeilen.

mòfa , nf Definition cosa chi si narat o chi si faet po erríere de s'àteru Synonyms e antonyms allera, arréula, atrecu, befa, bota, ciacota, cionfra, dellezu, dríngula, iscàranu, iséria, siera Sentences cun mofa e cun iscàrniu ◊ subra sas mentes divinas, pro piús brulla, mofa e festa, ponent corona de ispinas ◊ dèu mi fatzu mofa de issa Surnames and Proverbs smb: Moffa Etymon ctl., spn. Translations French tour, farce, raillerie, moquerie English mockery Spanish mofa Italian bèffa, canzonatura German Spötterei, Fopperei.

mòfa 1 , nf Definition genia de arretza chi si ponet in su murru de is animales mossigadores po no mossigare; fintzes una genia de sachitu chi s'imbestit in su bruncu de un'animale mannu po no papare cosa de fàere dannu, trebballandho (e a logos narant cofa) Synonyms e antonyms isportisca, musarola.

mofàda , nf: mufada Definition cropu giau cun sa manu a trempas / papai a mufadas = coment'e a bufadura, a s'airada, cun allurpidura, a meda Synonyms e antonyms bussinada, ciafu, iscantargiara, iscavanada, istuturada, smantulada, sporsugada 2. dh'at puntu un'espi a sa língua comenti fiat papendi unu troni de àxina a mufadas Etymon srd. Translations French gifle, tarte English slap in the face Spanish bofetada Italian sbèrla, ceffóne German Ohrfeige, Maulschelle.

mofàre , vrb Definition fàere mofa, pigare a befa, bogare in bregúngia a ccn., pònnere s'arréulu a unu Synonyms e antonyms abbilgonzare, arreulai, dellezare, strocillai Sentences de totu ti rie e mofa, de sas uguales rie, mòfadi de totu e rie! (P.Pisurzi) Etymon srd.

mòfere mòere

mófida módia

mófidu módiu

mófita módia

mofitía , nf, nm: movetia, movidia, movitia, movitina, movitiu Definition su fàere calecuna móvia, movimentu, fintzes su mutúgiu o moida chi si faet movendho calecuna cosa, passandho, faendho cosa, fintzes manígiu Synonyms e antonyms módia Sentences si ponet sa zente in movitia ◊ a dogni movitia de animale o de zente s'ae faghet istriminzu ◊ sas abbas chi no faghent movitia nos cumbidant intantu a navigare ◊ isse est semper in movitia 2. est mudu e surdu: no at mai faedhadu ne mai at intesu peruna movitia ◊ sos cumpanzos candho si ant sapidu sa movitia si sunt acusiados issos puru Etymon itl. movitiva Translations French mouvement English move (ment) Spanish movimiento Italian moviménto, mòssa German Bewegung.

mófiu módiu