tancàdu , pps, agt: tancatu,
tancau Definition
de tancare
Synonyms e antonyms
cugnau,
lacanadu,
serradu
| ctr.
abbeltu,
obertu
Translations
French
fermé
English
enclosed,
locked
Spanish
cerrado
Italian
chiuso
German
geschlossen.
tancadúra , nf Definition
su tancare; cosa chi serbit a tancare (es. t. de s'enna = su craedhu, su friscu) fintzes a bisura de covecu / genias de t.: a cascioni, a crica, morisca; partes de una t.: sa plància, su molinetu cun s'agu (chi girat cun crae fémina: su molinetu sentza agu ghiat sa crae mascu), su ponte, inue intrat sa crae (a s'àtera parte de sa plància), s'agu o agulla (chi intrat in sa crae fémina), su scudetu (chi si cravat a parte de foras de sa genna, inue intrat sa crae), is guàrdias (chi intrant in is dentes de sa crae), su stampu o tupa (ue intrat sa crae)
Synonyms e antonyms
friscadura,
serradura,
serru
/
cobecu
/
lacanadura
Sentences
su 1820 fit issia sa leze de sas tancaduras pro andhare in addóbiu a sa propiedade privada
2.
a su sonu de is crais in sa tancadura si fut furriau
3.
fut po lassai de iscorrovetai candu sa paja tocat una cosa tostara: fut sa tancadura de una càscia
Etymon
ctl.
Translations
French
serrure
English
lock
Spanish
cerramiento,
cerradura
Italian
serratura,
chiusura
German
Schloß.
tancài , vrb: atangare,
tancare,
tangare,
tuncare Definition
serrare bastat chi siat, fintzes pònnere serru, cosa chi serrat, a serrare
Synonyms e antonyms
cugnare,
incujare 1,
serrai,
tanconare
| ctr.
abbèrrere,
ilbambarriare,
iscungiai
Idioms
csn:
tancai is ogus = fàghere finta de nudha, de no àere bidu, de no bídere sa cosa; tancai ogu = drommire; bestiri chi no tancat bèni = bestimenta tropu afissa, chi no lompet, no abbutonat; tancai sa buca a unu = assamudare, fàghere callare a unu; tancare un'isterzu a mortu = bene sizidu de no bi intrare aera
Sentences
no tanghedas sa gianna apalas mias! ◊ su babbu e sa mama si fint tuncatos intro de domo ◊ si tanco s'oju mi pàglio videnne su retore ◊ bi at frores chi si abberint a su sole e bi ndhe at chi si tuncant (M.Pira)◊ tancu sa porta mia ◊ canno mi nche anno a domo mi tanco s'aposentu
2.
in totu sa noti no apo pótziu tancai ogu ◊ est mesanote e so ancora sentza tancare oju ◊ su note no fipo reséssitu a tuncare sa cannela de s'ocru ◊ prima chi tanghe ojos beni a mie!
Etymon
ctl.
tancar
Translations
French
fermer
English
to lock,
to enclose,
to shut
Spanish
cerrar
Italian
chiùdere
German
schließen.
tancamènta, tancaméntu , nf, nm Definition su tancare, cosa chi serbit a tancare, serru Synonyms e antonyms tancadura, serradura Etymon srd.
tancàre tancài
tancarésu , nm Definition propietàriu mannu, mere de tancas Etymon srd.
tancàtu, tancàu tancàdu
tanchédhu , nm: tanchixedhu Definition
min. de tancu, orrugu, tancu piticu, un'apenas; nau de tempus, un'iscuta
Synonyms e antonyms
acodedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
pitzuedhu,
tanconedhu
/
gradixedhu,
iscuta,
pódhixi
2.
pustis de unu tanchixedhu, su fogu fiat allutu e s'àcua giai callenti
Translations
French
morceau,
moment
English
bit,
moment
Spanish
trocito,
ratito
Italian
pezzétto,
moménto
German
Stück,
Augenblick.
tanchíta, tanchítu , nf, nm Definition tanca minore, terrenu prus mannu de su cungiau Sentences sa tanchita de tzia Mariedha est acurtzu a bidha ◊ tenet unu tanchitu istérridu de malesa: mudregu, lidone, chessa e àteru ◊ tue corcatu, tardu mannu ti pesais e geo in su tanchitu!
tanchixédhu tanchédhu
tancíta tacíta
tanconédhu , nm Definition tancu piticu Synonyms e antonyms tanchedhu Sentences fata sa suetura, segant sa pasta a tanconedhos.
tancónzu , nm Definition su tancare, cosa chi tancat o po tancare Synonyms e antonyms cunzonzu, serradura, tancadura, tancamenta Etymon srd.
tàncu , nm Definition parte de una cosa segada a crantos de prus a mancu oguales; orrugu de linna longu, genia de fuste / min. tanchedhu, tanchixedhu, tanconedhu / gunnedha a tancus; tancu de terra = zura, prantas de domo Synonyms e antonyms acantu 1, arrogu, bículu, cànciu, istallada, pitzuedhu, strónciu | ctr. totu Sentences si est pisci mannu, dhu segu a tancus po dhu ponni a coi ◊ seu in cica de unu tancu de pani.
tànda , nf Definition
parte de unu pagamentu, fintzes de una faina / pagai a tandas
Synonyms e antonyms
mota 1,
palte,
partzida,
porrata
Sentences
s'úrtima tanda po is líbburus ch'iat comporau dh'iat pagada giai de ses mesis (F.Carlini)
Etymon
spn.
tanda
Translations
French
versement
English
instalment
Spanish
plazo
Italian
rata
German
Teilzahlung.
tàndha , nf: atandha,
trandha,
tzandha Definition
rosa putzinosa, genia de erba chi faet meda in mesu de is laores, faet unu frore prus che àteru orrúbiu (ma fintzes, raru, in colore de orrosa): cumprit su sèmene (a granighedhos niedhos piticos) in d-una genia de upighedhu o càlighe tupau (dormidera)/ àteras calidades: tandha bera = pabauli de Ispagna o furisteri o de potecàriu (Papaver somniferum), bonu po meighina; tandha ispinosa = babauli ispinosu, papaiu màsciu (Papaver somniferum var. setigerum)
Synonyms e antonyms
annaelocu,
babaoi,
pabàiri,
papàile,
papaiu,
papaosu,
paparre,
parabàule,
pitzirilloi,
pupusa 1,
tzantza
Sentences
prannucas de chessa, prudones de tandha
Surnames and Proverbs
smb:
Tanda
Scientific Terminology
rba, Papaver rhoeas
Etymon
srdn.
Translations
French
coquelicot
English
poppy
Spanish
amapola
Italian
papàvero
German
Mohn.
tandhariòla , nf: tannariola Definition genia de giogu po si tzantzigare cicios in calecuna cosa apicada (tàula, cadira, àteru) pendhendho Synonyms e antonyms bantzicallera, bantzigallella, chíglia, sanciainedha, tzantzigannenne Scientific Terminology ggs. Etymon srd.
tàndho , avb, nm, cng: tàndhoro,
tandru,
tandu,
tànduru,
tandus,
tanno Definition
foedhu chi inditat unu tempus atesu (meda o pagu) de candho si foedhat, siat passau e siat benidore; coment'e pedindho un'ispiegatzione, un'arresposta, si narat po inditare cosa chi ndhe benit de un'àtera (efetu, cunseguéntzia) o fintzes po concruire su chi si cumprendhet de calecunu indítziu o cunditzione
Synonyms e antonyms
assora,
inciandus,
insara
/
adducas,
meinciandus
| ctr.
commo
Idioms
csn:
in su tandho = a sos tempos, in cussu tempus; tandho tandho (tandhodandho)= un'iscuta innantis, como pag'ora (in "comogomo" s'idea est de unu mamentu prus acurtzu a candho si faedhat); a coa a tandho = in totu su tempus, meda, de inoghe a tandho (a cussu chi as o at nadu)
Sentences
funt abarraos comente fut tanno ◊ pro como faghe goi: candho amus a bídere chi andhat male, tandho amus a cambiare! ◊ bae ca no abbarro a tandho a mi fàghere sa faina! ◊ a coa a tandho amus a àere finidu su triballu ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ tandho fit tandho e como no est tandho: como so su chi so, no su chi fia! (Piga)◊ candho degheoto annos solu aia… tandho fit tandho: como no est tandho! (Pirastru)
2.
sos chi fint bios in su tandho ◊ custas fint usàntzias e leges de su tandho ◊ in su tandho, Gesús si est postu a faedhare de su regnu de Deus
3.
- e tandho, Antoní, a ispeto o a mi che andho? ◊ si dogni cosa primu est destinada, de volontade, tandho, no bi ndh'at! ◊ si de sos presoneris ses su santu, si no a tie, a chie pregant, tandho? (Piras)◊ - E tandho? - E tandho no est como! ◊ si azis manigadu… tandho no tenides fàmine! ◊ tandho, si est gai, no bi andho! ◊ custa cosa l'as pagada tantu: tandho za tenzo resone chi est comporada!
4.
ch'est essidu tandho tandho ◊ a coa a tandho amus totu fatu ◊ lèadi a manigare, mighi a coa a tandho ti ndhe irbulas de cascare!
Etymon
ltn.
tando
Translations
French
alors
English
then
Spanish
entonces
Italian
allóra
German
da.