fadía , nf: fadica,
fadiga,
fatica,
fatiga Definizione
dolímine chi benit a sa carena chi at fatu isfortzu o trebballu meda, immarritzone / a f. = a pelea, a trabballu, chentza bi la poder fàghere
Sinonimi e contrari
bataria,
cadha,
cumbata,
impodha,
istrachidúdine,
matana,
mugna,
pelea,
pista
| ctr.
discànciu,
pàsiu
Frasi
perdendhe tempus, pabilu e fadiga, menzus chi no iscriant una riga! ◊ poderat fatiga veti una pariga de oras ◊ mi ais a acatare inoche in lota po sa pache, cunsummau de fatica che candhela, ma ritzu! (P.Sotgia)
Etimo
ltn.
fatiga
Traduzioni
Francese
fatigue
Inglese
strain
Spagnolo
cansancio (m),
fatiga
Italiano
fatica
Tedesco
Mühe.
fadía 1 , nf: fatia Definizione
cosa fata, cosa chi si faet po afatugiare a ccn.
Sinonimi e contrari
aciseria,
acisu,
afatúgiu,
brusceria,
fatura,
maghia,
magina,
maina
Frasi
cussa fémina mi at fatu una fatia poita no mi seu bófiu cojai cun issa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
maléfice,
ensorcellement
Inglese
spell
Spagnolo
hechura,
hechizo
Italiano
fattura,
incantésimo
Tedesco
Hexerei,
Zauberei.
fadiàe, fadiài, fadiàri , vrb: afadiai,
fadicare,
fadigare,
fatigai Definizione
pigare a immarritzone a fortza de trebballare, camminare meda o fàere isfortzu
Sinonimi e contrari
cansai,
istimpidare,
istracare,
peleai,
strachedhai
| ctr.
pasai,
sfadiai
Frasi
curriant sempri sentza de si fadiai ◊ eus a camminai abbellu e candu si fadiaus si pasiaus ◊ babbu tuo at faticatu note e die pro lassare totu a tie
Etimo
ltn.
*faticare
Traduzioni
Francese
peiner,
se fatiguer,
accabler
Inglese
to work hard,
to prostrate
Spagnolo
esforzarse
Italiano
faticare,
prostrare
Tedesco
ermüden,
schwächen.
fadiatzòne, fadiatzòni , nm Sinonimi e contrari fadia, fadiori, cansamentu, ispoderimentu Frasi po imparare dhue bolet tempus e fadiatzone! ◊ m'intendu su fadiatzoni in sa personi Etimo srd.
fadiàu , pps, agt: fariau Definizione de fadiai / fadiau fracu = istracu che àinu, immarriu meda Sinonimi e contrari canciau, cansidu, istracu | ctr. pasadu 2. est fadiau che béstia ◊ sciadau, pobidhu miu, as a èssi fadiau! ◊ si fiat firmau, fadiau ca no fiat faina po issu ◊ bandu a mi crocai, ca seu fariau ◊ portau sa conca unu pagu fadiadatza
fadíca fadía
fadicàdu , agt: fadicau,
fadigadu,
fatigadu Definizione
romasu cadidu, làngiu meda, andhau male meda de carres po fàmine o maladias, o fintzes de su tropu trebballare; nau de unu terrenu, chi giughet pagu sustàntzia
Sinonimi e contrari
afésiu,
irmarridu,
lagnu,
mabagrabiu,
marriu,
scalarxiu,
scariatzu,
surgiu 1
| ctr.
arrunzonadu
Frasi
una giunta de orzu no ti la nego, ca ses fadigadu: ma si ti firmas assazas su puntorzu! ◊ tres ndhe incontrat lanzos, fadigados, malancinidos e gai maltratos chi li ant fatu una tale impressione de zente essindhe dae sa presone ◊ coment'e unu calledhu fadigadu in pè no ti rezias de su fàmine
2.
za l'ingrassat su logu fadigadu totu cussu ledàmine!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affaibli
Inglese
run down
Spagnolo
agotado,
consumido
Italiano
deperito
Tedesco
heruntergekommen,
abgezehrt,
abgemagert.
fadicàre fadiàe
fadicàu fadicàdu
fàdicu , nm: fàdigu,
fàdiu,
fàticu Definizione
abbisóngiu mannu, debbilesa meda a fortza de istare a fàmine o cun tropu pagu cosa: nau de gente, is pòberos / fàchere una cosa a fàdicu = a pelea
Sinonimi e contrari
bisognu,
caristia,
fàmene,
poberesa
/
poveraza
| ctr.
benèssere,
bundhàssia
Frasi
su bestiàmine geunu est allangoridu e morzendhe de su fàdigu ◊ fit unu pitzinnedhu famidu de sas terras de fàdigu ◊ inue fit su fàdigu a fiancos pioent marcos, dòllaros e francos (L.Ilieschi)◊ est unu pegus mortu de fàdiu ◊ est forte che giurru, no morit de fàdigu…◊ at fatu un'annada de fàdigu
2.
su fàdigu megat de nci essiri a su satu
3.
si nche fit pesau a fàdicu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
inanition
Inglese
starvation
Spagnolo
inanición
Italiano
inèdia
Tedesco
Unterernährung,
Hungern.
fadíga fadía
fadigàdu fadicàdu
fadigàre fadiàe
fadighèdha , nf Definizione
min. de fada, ma fintzes de fadiga (segundhu comente si narat, bolendho nàrrere chi est meda)
Frasi
candho sas sorres sunt essidas, Chixinera abberit sa méndhula e ndh'essint àteras fadighedhas
Traduzioni
Francese
petite fée
Inglese
little fairy
Spagnolo
hada pequeña
Italiano
fatina
Tedesco
kleine Fee.
fadigósu , agt Definizione
chi tenet o giughet fàdigu, chi est a fàdigu, in poberesa manna (e nau mescamente a disprétziu)
Sinonimi e contrari
famicosu,
pedhitzoni
Frasi
nci at genti fadigosa e matrachera chi atru non pentzat che a fai mali!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gueux
Inglese
tramp
Spagnolo
mendigo,
pordiosero
Italiano
pezzènte
Tedesco
arm,
elend.
fadigósu 1 , agt: fatigosu Definizione chi dhue bolet fadiga, pelea, chi istracat, faet immarrire Sinonimi e contrari inzotosu, matanosu, mendhecosu, peleosu, trabagiosu / difícile, incolliosu | ctr. discanciosu Frasi dogn'ora fadigosa est ora amena batindhe su messonzu a finitia ◊ su trabballu de sa binnenna po unu piciochedhu piticu est grai e fadiosu.
fàdigu fàdicu
fadína , nf Definizione s’ossu de su moriscu, su chi abbarrat de s'ispiga apustis istacau su granu Sinonimi e contrari cau 1.
fadiòre , nm Definizione cosa nada cun pagu giudítziu, chentza capia, cosa de gente pagu sàbia Sinonimi e contrari bambíghine, bambiore, ibbàmbiu, isabidóriu.