A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afizíre , vrb: afrizire 1 Definitzione acostire, andhare o pònnere acanta; fintzes imbodhigare, istrínghere bene una bestimenta Sinònimos e contràrios acoltziare, acostai, astrínghere Frases aiat cussizau de afizire sa zanna e a si nche andhare ◊ apo sighidu a mi afizire a su muredhu, ma no intendhio e ne bidio a nessunu (A.Deplano)◊ afíziti gosi: ti bido menzus! ◊ passiza passiza mi afizo fintas a sa binza 2. si at torrau a afrizire s'issallu e sichiu at a caminare.

aflachiài , vrb: afrachiai Definitzione èssere fracu, lenu, débbile, fartare in calecuna cosa, tènnere neghe / afrachiai in sa fidi = àere una fide no tantu frimma, pagu segura Sinònimos e contràrios ifrachire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être faible Ingresu to be weak Ispagnolu flaquear Italianu èssere débole, vacillare Tedescu schwach sein, schwanken.

aflachilài , vrb: afrachilai, afrachillai, afrachizare Definitzione coment'e abbruxare a fraca, nau de cosa chi coet cun tropu fogu (fràmula) e de su trigu guastu de sa népide o de tropu sole / afrachillai a unu (sa sposa, su sposu) = ingrangullitzai, incidai, spertai, fagher bènnere sa gana Sinònimos e contràrios abbruscare, afracuai, aframarzare, aframatzare, aframiai, allampiai 1, apampai, summuscrare Frases est passadu su fogu e at afrachizadu sas àlbures 2. su columbu est afrachillendi sa sposa (E.Sanna)◊ su caboni est afrachillendi is pudhas a criai Ètimu srd.

aflachilaméntu , nm Definitzione su aflachilai Sinònimos e contràrios aframatzadura Ètimu srd.

afligídu , agt, pps: afrigiu, afrizidu, afrizitu, afriziu Definitzione de afligire; chi est coment'e in pena, sufrindho in s'ànimu, dispràxiu Sinònimos e contràrios acoradu, atribbuladu, contribbuladu, iscoradu, iscoridu Frases est Deus beneitu e sapiente salvadore de s'ànima afrigida ◊ tui ses su consolu de is afligius ◊ sas oras bellas fuent e ti aciapas cun s'ànima afligida ◊ totugantos narant peràulas de acunnortu a sa mama afrizida ◊ ita vida afligia chi megu de passai!… Tradutziones Frantzesu affligé Ingresu afflicted Ispagnolu afligido Italianu afflitto Tedescu traurig.

afligíre, afligíri , vrb: afrigire, afrigiri, afrizire Definitzione fàere penoriare, sufrire, dispràxere / afrizíresi a ccn., a una cosa = apedhiai a ccn., a calecuna cosa chi si disígiat meda Sinònimos e contràrios acorae, addolorai, contribbulai, flagellai, scorai / addolimare / apiliare Frases ti podet afligire unu dolore pulpa, nérviu e ossu, ma ti addólimat s'amore conca e coro, ànima e dossu ◊ est afrigidu dae sos males 2. cussu si mi est afrizidu pro si corcare chin mecus! ◊ no ti depes afrizire a connada tua! Ètimu spn., ctl. afligir / aflegir Tradutziones Frantzesu affliger Ingresu to afflict Ispagnolu afligir Italianu afflìggere Tedescu betrügen.

afliscàre , vrb Definitzione afriscare, serrare, ma nau in su sensu de acostire, acostare, pònnere prus acanta Sinònimos e contràrios acostire.

aflissiòne , nf: aflitzioni, afriscione, afrissione, friscione Definitzione su èssere o istare afligios, dispràghios meda, fintzes in poberesa; sentidu de istima, de ispédhiu Sinònimos e contràrios abbatimentu, acoradura, acronnoadura, afrigimentu, pesari, scoramentu, triltura / dolu | ctr. conciolu Frases goi in aflissione sempre tristu in disconsolu so vivindhe (A.Dettori)◊ difendeinosí in is perígulus, consolainosí in is aflitzionis! ◊ totu sos poveritos sunt mandrones, pro sos atatos, ca no ant connotu fàmene, afannos e aflissiones (P.Mereu)◊ ti saludo cun meda afrissione ◊ s'afriscione mia no cunfido cun àtere ◊ est andhadu a visitare una domo, ca bi aiat grandhe afrissione 2. cussu est de tímere a frea: est sempre in gherra e no at afriscione mancu pro sa répula sua etotu ◊ pro sos collegas mios de iscola tenzo istima e afriscione Ètimu spn. aflición Tradutziones Frantzesu affliction Ingresu affliction Ispagnolu aflicción Italianu afflizióne Tedescu Kummer.

aflitèsa , nf Sinònimos e contràrios aflissione Frases mira sas aflitesas e afannos chi pro te in su mundhu apo sufridu! (M.Murenu)

aflitziòni aflissiòne

aflochitài , vrb: afrochitai 1, afrochitare Definitzione pònnere frocos, fàere bella una cosa ponendhodhi frocos (nau de persona, bestire bene, cun prendhas) Sinònimos e contràrios afrochedhare, frochigiai, imbitai, infiochitare Frases bosi poneis is bestires bellos e bosi afrochitais: dh'apo a crede chi non bosi apubent?!…◊ sa cosa dh'afrochitant, dh'imbustant e dha portant a is butegas ◊ is bagarias po acapiai un'ómini si afrochitant che cuadhu in diri de festa! 2. sas féminas sunt afrochitadas cun oros e coradhos Ètimu srd.

aflorigiài , vrb: afrorigiai, fiorigiare* Definitzione pintare, fàere totu a frores (o fintzes a mustras, disegnos) po bellesa, pònnere frores; foedhandho, nàrrere sa cosa in manera prus praghillosa Sinònimos e contràrios florèssiri, infiorare Frases si afrorígiant is bias aundi passat una prufassoni ◊ ant afrorigiau su cocòi a ferrus ◊ po afrorigiai un'iscartedhu si ponit pértia de colori diferenti. 2. candu contu calincunu contixedhu mi praxit a dh'afrorigiai cun espressionis chi faint a arriri o ispantai

aflorigiàu , pps, agt Definitzione de aflorigiai; chi est fatu totu a frores Sinònimos e contràrios afroriau, florigiau.

aflusciadúra , nf Definitzione su aflusciai, su lassare o fàere lentas is cosas Sinònimos e contràrios aflusciamentu, allentamentu Ètimu srd.

aflusciài , vrb: afrusciai Definitzione nau de cosas istiradas, tèteras, crispas, essire lenas, coment'e perdendho fortza, o lassare o fàere lenas, pagu tiradas, pagu crispas Sinònimos e contràrios abbambiai 1, abblandai, abbonantzai, abbrincai, afrincai, allenare, ammollai | ctr. tirai, tostare Maneras de nàrrere csn: su tempus aflúsciat = su tempus est abboniendhe, mediendhe; a. su frenu a su cuadhu = lassare andhare su frenu, lassàrelu chentza lu tirare, abbambiai; a. sa funi = lassare andhare sa fune; feta afrusciada = tiza de robba totu a pínnigas; afrusciai sa vista = abbasciare sa vista, bíere prus pagu Frases mi aflúsciant is cambas 2. apu afrusciau e addenote nci biu tropu pagu Tradutziones Frantzesu desserrer Ingresu to loosen Ispagnolu aflojar Italianu allentare Tedescu lockern.

aflusciaméntu , nm Sinònimos e contràrios aflusciadura Ètimu srd.

afocàda , nf Definitzione su afocare Ètimu srd.

afocadúra , nf Sinònimos e contràrios afocamentu, afoconzu Ètimu srd.

afocaméntu , nm Definitzione su afocare Sinònimos e contràrios afocadura, afoconzu Ètimu srd.

afocàre , vrb: afogai 1, afogare Definitzione mòrrere po no pòdere torrare àlidu (es. in mesu de s'abba, cun cosa arréschia in su gúturu); bochíere, fàere mòrrere sentza de lassare torrare àlidu Sinònimos e contràrios allupae, annegai, ataogare Maneras de nàrrere csn: afogai in su cagnu = impicai; afogai in s'àcua = annegai; afogàresi de dépidos = àere dépidos meda de no los pòdere torrare; ciumentu a matza afogada = impastu de tzimentu cun rena paga e zara meda Frases sa fune a bula a un'animale si li depet prèndhere a nodu chi no sucurrat, pro no si afogare Tradutziones Frantzesu noyer Ingresu to drown Ispagnolu ahogar Italianu affogare Tedescu ertränken.