A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allescinài , vrb: alliscinai, liscinai Definitzione nau de css. cosa, su si mòvere o andhare a tragu in logu lisu (o de cosa lisa), mescamente orruendho (foedhandho de unu), candho no faet a pònnere su pei in firmu o arrèschere unu pagu Sinònimos e contràrios cadriare, fugire, illascinare, illigigare, illiscigare, iscadriare, iscalusciare, istrissinare, lascinare*, lassingiare, lissiai 1, lissiniri, rascinare, sliscinai Tradutziones Frantzesu glisser Ingresu to slide Ispagnolu deslizar, resbalar Italianu scivolare Tedescu rutschen.

allescínu , nm Definitzione su fuzire, su lissinai Sinònimos e contràrios fuzidura, lascíngiu, lassinonzu, liscinamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu glissement Ingresu sliding Ispagnolu resbalamiento, resbalón Italianu scivolaménto Tedescu Rutschen.

allestài , vrb: allestrai, allestrare Definitzione fàere in lestresa, pònnere presse Sinònimos e contràrios allestire, apressurai, impressare, impressire, impressurare, trotinare Frases sos àinos fint addainanti de nois allestrendhe in sa falada (M.Bua) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, hâter Ingresu to hurry Ispagnolu apresurar Italianu affrettare Tedescu beschleunigen, sich beeilen.

allestíre, allestíri , vrb: allestrire, allistiri, allistriri Definitzione pònnere presse, fàere allestru Sinònimos e contràrios allestai, apressurai, impressare, impressire, impressurare | ctr. istentare, pellongare, tricare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu accélérer Ingresu to accelerate Ispagnolu acelerar, apresurar Italianu accelerare Tedescu beschleunigen.

allestràda , nf Definitzione su allestrare, su fàere impresse Ètimu srd.

allestrài, allestràre allestài

allestrídu , pps, agt: allestriu, allistridu Definitzione de allestrire; chi andhat o camminat lestru, faet sa cosa in lestresa Sinònimos e contràrios acodiu, impressadu, impressaridu, impressidu, lestru 2. so bidindhe zente caminendhe allestrida ◊ totos sete tandho los videi cantu sunt mannos e cantu allistridos Tradutziones Frantzesu rapide, expéditif Ingresu speedy, hasty Ispagnolu apresurado, expeditivo Italianu sbrigativo, spìccio Tedescu schnell, rasch.

allestridúra , nf Definitzione su allestrire Sinònimos e contràrios apressibbimentu Ètimu srd.

allestríre allestíre

allestríu allestrídu

alléstru, alléstu, allésturu , avb Definitzione cun lestresa, in pagu tempus, da innoghe a pagu, chentza ibertare Sinònimos e contràrios debresse, impresse, luego | ctr. abbellu Frases at a torrai allestru Minedhu? ◊ oh cantu allestru passant sos annos! ◊ Sardigna mia, sos pesantes chizos pesa e mira badhes e pianos pro chi allestru si averent sos disizos (A.Casula) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rapidement Ingresu fastly Ispagnolu deprisa Italianu veloceménte Tedescu schnell.

àllet! , iscl Sinònimos e contràrios allè!, lebit!

allèta , nf Definitzione / nàschere in mala a. = in Luna mala, àere sorte mala Sinònimos e contràrios deltinu, ostinu, praneta Frases si che la colas dai cuss'alleta, tandho tes nàrrere chi che l'as colada.

alletài , vrb Definitzione fàere a letu, crocare o betare a terra, fàere orrúere, nau de s'erba e de is laores cracos candho che dhos crocat a terra s'abba chi proet Sinònimos e contràrios alletigai Frases sa folla si alletat una asuba de s'àtera Ètimu srd.

alletamanàre alladamenàe

alletiàe, alletiài , vrb Definitzione allachedhare o pònnere coment'e faendho a letu; fintzes solu tròchere, atrotigare Sinònimos e contràrios abbajonare, allacare, allachedhare, atrotiai, atzumborai, colembrai, indortigare Frases si allétiat unu fusti, unu filu, una mata ◊ s'àcua fiat arribbada a strossa e su trigu si fiat alletiau asuta de su bentu e de s'àcua (F.Pilloni) 2. fadeus a chini allétiat su bratzu po biri chini est su prus forti? ◊ po bínciri a issu bastat a non alletiai is cambas ◊ sa manu dh'increscit e dha portat alletiada in piturras ◊ su bentu est alletiendi is nais de is matas 3. portat is cambas alletiadas de su fàmini Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fléchir, courber Ingresu to bow Ispagnolu flexionar, doblar Italianu flèttere Tedescu biegen.

alletiàu , agt Definitzione chi est atrotigau: css. cosa chi no est dereta ma trota est alletiada; nau de unu, chi est coment’e acancarronau po istare male, firmu po calecunu dolore Sinònimos e contràrios alletinau / abbajonadu, allachedhadu, aggobbedhau, gobbu, rumbosu Frases gei ses pagu alletiau: circa de ti movi unu paghedhu, ca ti ant a cancarai is arremus! (A.Melis) Ètimu srd.

alletigài , vrb Definitzione nau de s'erba, candho est arta e meda, chi si crocat faendho coment'e a létiga Sinònimos e contràrios alletai, istojare Frases comenti at própiu a meda, su trigu dh'at totu alletigau Ètimu srd.

alletinàu , agt Definitzione alletiau, allorigau crocau, in letu Sinònimos e contràrios alletiau Frases alletinaus s'agatint… s'intendit unu fragu de letu chi atoscat…: mancai bengat carincunu… ancora totus in su letu! (A.Melis)◊ bellixedha, issa, alletinada, bècia iscorantada a tenni pipiu friscu!… Ètimu srd.

alletiósu , agt Definitzione chi allétiat, chi s'indruchet, s’incrubat cun facilidade Sinònimos e contràrios lentu, mugiaditu Frases sa schissioba est una pértia finighedha e alletiosa Ètimu srd.