abbizàu abbizàdu
abbizósicu, abbizósu , agt Definitzione
chi est de abbizu, chi si acatat de totu, chi istat a s'avértida, a origas allutas, atentu po bíere o intèndhere totu
Sinònimos e contràrios
abbizaghe,
avillante
/
abbistu,
billanti
Frases
tenzo unu cane abbizósicu ◊ tue, fizu de su pópulu, ses semper abbizósicu ◊ su sindhacau bi fit, ma fit abbizósicu solu pro fàchere pacare sa tèssera! ◊ mancari abbizósicu in medas fainas, no ischio nemmancu cantu fachiat tres punzos de casu a mesupetza s'unu ◊ su cane miu prus abizosu si est dau a zannire coment'e pesàndheche a sirvone
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éveillé,
adroit,
diligent
Ingresu
awake,
weary person ready ??
Ispagnolu
avisado
Italianu
désto,
accòrto,
sollécito
Tedescu
aufgewegt,
umsichtig,
rasch.
abbízu abbígiu
abbízu 1 , avb Definitzione pagu pagu, agiummai nudha Sinònimos e contràrios addizu, agigu, aizaredhu Frases abbizu abbizu mi ndhe at tocadu! ◊ est un'arriu, ma s'àcua dha connoscit abbizu abbizu (I.Lecca) Ètimu srd.
abblandài, abblandhàre , vrb: abbrandai,
abbrandhare,
abbrannare Definitzione
fàere brandhu, prus bonu a baliare, prus pagu forte, prus pagu airau, cumenciare a passare o miminare de unu dolore, de unu male, de unu patimentu, de unu fenòmenu; torrare, menguare, essire prus pagu de cantidade
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandhire,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
illebiare,
illenare
/
menguai
| ctr.
agghegiare,
crèschere,
incrispai
Frases
mi est abbrandau su schinitzu de su fàmini ◊ antiga domo mia, recreu de su meu pensamentu, abblandhas sa tristia (P.Fae)◊ custu est prantu chi nisciunus abbrandat ◊ ti fia isetendhe pro mi abbrandhare penas e dolores ◊ o Babbu eternu, abblandha su rigore! ◊ seo ibertandho chi su cuadhu si abbrandhet ◊ a parte de merie s'aera si fut abbrandhada e no fut fritu ◊ si mi abbrannant sos ohis, cantu poto mantenzo
2.
candu andat mali sa laurera sa provista po fortza abbrandat
Ètimu
spn.
ablandar
Tradutziones
Frantzesu
adoucir,
apaiser
Ingresu
to mitigate
Ispagnolu
mitigar,
aliviar
Italianu
mitigare,
attutire
Tedescu
beruhigen,
mildern.
abblandhíre , vrb Sinònimos e contràrios abblandai.
abblàndhu , nm Definitzione frandhigu, totu su chi si faet po abbrandhare, apaghiare a ccn. Sinònimos e contràrios frandigadura, improsu, losinga | ctr. agghégiu Ètimu srd.
abblatívu , nm Definitzione
foedhandho de grammàtica, una de is desinéntzias o essias de su foedhu (nm., agt) in latinu (e fintzes in àtera limba) cunforma a s'idea chi si bolet giare de cosa fata de o cun
Tradutziones
Frantzesu
ablatif
Ingresu
ablative
Ispagnolu
ablativo
Italianu
ablativo
Tedescu
Ablativ.
abboài , vrb: abbuai Definitzione
abbruxare s'istula, is terrenos de arare; curpire, tocare a népide su laore
Sinònimos e contràrios
abbrugiai,
abbruscare,
abburare
/
nabronari
/
abburvurare,
achichinare,
afurconare,
anneulare
Frases
in cudhus campus si bit fumu: stau ca funt abbuendi!
Tradutziones
Frantzesu
brûler légèrement
Ingresu
to scorch,
to affect by smut
Ispagnolu
quemar,
artigar
Italianu
abbruciacchiare,
ingolpare
Tedescu
absengen,
mit Brandpilzen befallen.
abboaméntu , nm Definitzione maladia de su trigu, su guastu chi faet sa népide a is trigos Sinònimos e contràrios abbuadura, anneulamentu Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd.
abboàu , pps, agt: abbuau Definitzione
de abboai, abbuai; guastu de sa népide, de s'abbuera, nau de laore
Sinònimos e contràrios
addulliu,
afrachilau,
allampiau,
anneuladu,
calinu,
chiconosu
Frases
su lori est abboau
Tradutziones
Frantzesu
rabougri,
niellé
Ingresu
for a fruit which,
doesn't ripe for excess of heat,
affected by smut
Ispagnolu
atizonado
Italianu
golpato
Tedescu
aufgrund von Hitze ungenügend gereiftes Getreide,
von Brandpilzen befallenes Getreide.
abbobbocài , vrb Definitzione istare foedhandho, alleghetandho Sinònimos e contràrios abbodhetai, aciarollai, arrallai, badaciare Ètimu srd.
abbobbolloncàre , vrb: abbubbulicare, abbubbullicare Definitzione fàere bisciucas, a bubburucas Sinònimos e contràrios abbuciucai, abbullucai, abbumbullai Frases aiat natu chi nono ma no aiat mancu faedhatu: aiat solu abbubbulicatu sa fusina in buca e nche l'aiat sutzata a intro Ètimu srd.
abbobbollotàe , vrb Definitzione pònnere sa màschera, ammontare, agiummai coment’e fàere a bobbolloti Sinònimos e contràrios abbobborrotare, acarotai, caratzare | ctr. iscaratzare Ètimu srd.
abbobborodhàu , agt Definitzione chi portat sa bentre ufrada, manna Sinònimos e contràrios bentrudu, porodhudu Ètimu srd.
abbobborrociàre , vrb Definitzione nau de is ogos, apèrrere cantu prus faet, meda, bene meda Sinònimos e contràrios ilbambarriare, ispalpedhare, isparpalociai.
abbobborrotàre , vrb Definitzione pònnere sa màschera, ammontare, agiummai coment’e fàere a bobborrotu Sinònimos e contràrios abbobbollotae, acarotai, caratzare | ctr. iscaratzare Frases si est totu abbobborrotau po no dhu connòschere Ètimu srd.
abbobinài , vrb Definitzione pigare a boghes Sinònimos e contràrios abbochinare, atzerriai, berchidai Frases duus ominedhus cumènciant a nosi abbobinai poita furiaus sciuidendu is mannalissas Ètimu srd.
abboboscài , vrb Definitzione fàere orrúbiu, nau de sa carre; nau de malàidu, èssere budhiu che braxas de fogu Sinònimos e contràrios arrubiscai Frases bellu custu binu: fait zumiai is origas e abboboscat su nasu! ◊ sa mama carignàt su pipiu passendidhi sa manu lébia in sa faci sudada e abboboscada de sa callentura (S.A.Spano).
abbocàda , nf Definitzione su abbocare.