ingobbedhàdu , pps, agt Definitzione de ingobbedhare; chi est a gobba Sinònimos e contràrios aggobbedhau, alabatzau, inconchedhadu, incrubedhau, paligrobedhatzu, tónchinu 1 / cdh. inculcuvidhatu Tradutziones Frantzesu voûté Ingresu bent Ispagnolu corcovado Italianu ingobbito Tedescu buckelig.
ingobbedhàre , vrb Definitzione essire o fàere a gobba Sinònimos e contràrios acocovedhae, agionedhare, agopedhae, atzumburai, inconcobare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se voûter Ingresu to bend Ispagnolu corcovar Italianu incurvire, ingobbire Tedescu beugen, buckelig werden.
ingòe , avb: ingoi, ingóindhe, ingosi Definitzione in goe, in custa parte, a cara a custa parte (nau de logu e de tempus) Sinònimos e contràrios | ctr. ingae Frases dae duos annos a ingoi sos de Bidhavraigada si sunt chirriatos ◊ de trint'annos ingoi amus connotu sos emigrantes a portessione 2. làssalu uve l'amos vistu, istat méngius ingoi! ◊ s'iscassatógliu dae Sos Paris nch'essit a ingoi de su ponte Ètimu srd.
ingògna , nf: ingonna Definitzione calecunu badàngiu, torracontu, benefítziu chi si ndhe tenet de calecuna cosa e fintzes cosighedha de pagu contu; cosa licante a papare / min. ingognighedha Sinònimos e contràrios badagnu, gadagnu, gagnu, profetu, torracontu / gulosina, liconeria, pititeria Frases si no li daes carchi ingonna, cussu no ti ndhe faghet de nudha! 2. cussu no tenet mancu un'ingogna de cantu est póveru ◊ daebbilis carchi ingonna: a chie l'arribbas su dinari?! 3. tzertos campant su cane cun sas mezus ingognas ◊ sa fémina impidida si tratat cun delicadesa e donzi ingogna saborida est a issa.
ingognàre , vrb Definitzione àere o badangiare calecuna cosa Sinònimos e contràrios balanzare Frases Segnore, mi as dadu chimbe talentos e àteros chimbe ndhe apo ignognadu.
ingói, ingóindhe ingòe
ingoldinàu , agt Definitzione chi est prenu de vítzios, chi dhi ant postu vítzios, abbitúdines malas Sinònimos e contràrios afissiau.
ingòllede, ingòllere, ingòlli , vrb: ingòlliri Definitzione arregòllere (cosa) a istrégiu, gente a domo, arregòllere coment'e buscare calecunu dannu, una maladia, cropos, surra; fèrrere a unu iscudendho, tocandho o movendho àtera cosa comente podet capitare chentza dhu bòllere, rfl. fàere male (es. segada, pistadura) cun calecuna cosa chi si manígiat; pigare e portare; incasciare calecuna cosa in mesu de àteras / pps. ingóllidu, ingoltu, ingortu; 1ˆp. sing. ingòrgio; ingòlliri a unu a presoni = acorrai a presoni, impresonai Sinònimos e contràrios aciapai, collire, incolliare, leare, picare, poltare / fèrrere Frases issu nd'ingollit un'arrogu de linna de terra ◊ ingollimia, assumancus su coru, in cussa carrotzedha! ◊ ingollassí unu fodhi de bértua de cartúcias, ca dhi ammostu is perdixis! ◊ de totu cussa cosa ndi at ingortu doxi cadinus prenus ◊ su frutu bollit ingortu prima de ndi arrúiri de sa mata ◊ tue bae: custa cosa dh'ingòrgio geo! 2. est istétiu avértiu de t'ingolli a domu sua ◊ mamma fiat circhendumí po m'ingòlliri a domu ◊ mammai m’ingolliat po dhi fai cumpangia 3. isperaus de no ingolli maladias ◊ e ite male as ingóllidu, puru?! ◊ ndi ap'ai ingortu de sobi, de istracias e de bentu!…◊ nd'ingollis una surra cantu de unu burricu! ◊ gei est isbucaciau, ma ge ingollit puru! ◊ lah ca ingollis su pipiu cun cussa nai de linna! ◊ mi seu ingortu cun su gortedhu ◊ corpu de balla dh'ingollat! ◊ ponimí in terra, ca m'ingollis! 4. candu si crocat su chi aciapat ingollit, po si trogai is peis ◊ lah de ingolli cosa de papai, ca no iscieus a it'ora eus a torrai! ◊ ingolli s'iscartedhu, ca si nci torraus a bidha! ◊ at ingólliu a su babbu a codhu ◊ como no ingollent su santu a codhu ma in tratore 5. ingolledi s'iscannu e acostidindhe a su fogu! ◊ is àbbilis iant ingortu impari cun is làntias unu bandoedhu de ollu ◊ ingolleimí a cumpàngiu cun bosàterus! ◊ Gesús iat ingortu cun issu tres discípulus ◊ de pani nd'ingollis o torras a chitzi? Ètimu itl. incogliere Tradutziones Frantzesu ramasser, attraper, blesser Ingresu to pick up, to take, to wound Ispagnolu recoger, coger, herir Italianu raccògliere, prèndere, ferire Tedescu fassen, verletzen.
ingollidósu , nm Definitzione sa canna de su gúturu inue passat su papare de sa buca a s'istògomo Sinònimos e contràrios aghentolu, bilguzu, gaigastolu, gorga, gorguzu, ingrastolu, ingullidorzu, ingurtidórgiu, valgastolu / alguena, garguena Terminologia iscientìfica crn. Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu œsophage Ingresu esophagus Ispagnolu esófago Italianu esòfago Tedescu Speiseröhre.
ingollídu , pps: ingullidu, ingulliu Definitzione de ingollire Sinònimos e contràrios ingultu / cdh. ingudhitu Tradutziones Frantzesu avalé Ingresu swallowed Ispagnolu tragado Italianu inghiottito, ingoiato Tedescu verschluckt, verschlungen.
ingóllidu , pps Definitzione de ingòllere Sinònimos e contràrios incoltu.
ingollidúra , nf Definitzione su ingòllere, su arregòllere e pònnere impare Frases cussos duos funt de totuna ingollidura: dhis mancat solu su giuale!… Ètimu srd.
ingollíe, ingollíre , vrb Definitzione ingòllere, nau in su sensu de arrèschere, incasciare, istrínghere in mesu de calecuna cosa Sinònimos e contràrios arrèghere, arrèschere.
ingollíre 1 , vrb: inguglire, ingullire Definitzione fàere calare a s'istògomo su chi si papat o chi si bufat, carpire, intrare in sa terra; nau in cobertantza, iscumpàrrere, crèdere calecuna fàula / i. turmentos = sufrire penas Sinònimos e contràrios ingúllere, ingurti, tragai 1, tragutzare / crèdere | ctr. rebessare Frases cun su binu candho est bonu no cheret chi si bi búgliet, ca poi chi si che ingúgliet si búgliat de su padronu! (Piras)◊ s'istella orrodeandhe a un'istedhu paret chi che lu cheret ingollire ◊ de cantu est assuta, sa terra, totu s'abba chi li betas si che ingullit ◊ sa natura at ispaciadu sa capatzidade de ingultiri àliga 2. no ti ses bidu piús dae candho ses partidu: paret ti che apat ingullidu su terrinu! ◊ sos muflones, apenas intendhent su fiacu de s'ómine, isparint paret chi ndhe los ingúgliat su terrinu 3. mancari mi ndhe zures, bae chi no che l'ingullo! ◊ cussu mata de fúfere, fatu a sàbiu, aiat ingullidu solu su chi li aiant nadu sos àteros! Ètimu ctl., spn. engolir, engullir Tradutziones Frantzesu avaler Ingresu to swallow (down) Ispagnolu tragar Italianu inghiottire, ingoiare Tedescu verschlucken.
ingòlliri ingòllere
ingollopàre , vrb: ingolopare Definitzione papare faendho coment'e a ingurtidura chentza matzigare Sinònimos e contràrios ingollire 1, ingolopire Frases bae chi no che ndhe ingollopas de sartitza mia, buzimannu!… ◊ su tzibbu rebbestu podet ingollopare a gustu sou ◊ si ti agatat su leone ti che ingolopat che nudha!
ingolofiàre , vrb Definitzione cumbínchere, comporare a unu cun promissas, dinare o àteru Sinònimos e contràrios coeciare, corrúmpere, imbalaucare, improsae Tradutziones Frantzesu embobiner (fig.), corrompre Ingresu to reel, to bribe Ispagnolu sobornar, cohechar Italianu abbindolare, corrómpere Tedescu betrügen, verderben, bestechen.
ingolopàre ingollopàre
ingolopíre , vrb: ingulupire Definitzione papare coment'e chi unu no apat bistu mai alimentos, papare meda Sinònimos e contràrios afarcai, allupiri, botzicare, ingollopare, intuviri, iscorporai Frases si ndhe ant ingulupidu sos ghiraditos de cussa peta ◊ zughiat unu bículu de peta mastighendhesilu pro si l'ingulupire Tradutziones Frantzesu s'empiffrer Ingresu to gulp down Ispagnolu atracarse Italianu ingozzarsi Tedescu gierig essen.
ingolosinàre , vrb: ingulosinai, ingulosinare Definitzione pigare s'àteru a gulosinas, cun cosas chi praghent meda, fàere bènnere sa gana de calecuna cosa giaendhodhi o faendhodhi cosas chi praghent Sinònimos e contràrios imbozare, inganare, ingangulissai, ingrangugliare, ingregai, ingulai | ctr. dirganare, irbozare Ètimu spn. engolisinar Tradutziones Frantzesu donner envie, allécher Ingresu to tempt Ispagnolu meter ganas, engolosinar Italianu invogliare, allettare Tedescu anregen, anlocken.