ingobbedhàdu , pps, agt Definizione
de ingobbedhare; chi est a gobba
Sinonimi e contrari
aggobbedhau,
alabatzau,
inconchedhadu,
incrubedhau,
paligrobedhatzu,
tónchinu 1
/
cdh. inculcuvidhatu
Traduzioni
Francese
voûté
Inglese
bent
Spagnolo
corcovado
Italiano
ingobbito
Tedesco
buckelig.
ingobbedhàre , vrb Definizione
essire o fàere a gobba
Sinonimi e contrari
acocovedhae,
agionedhare,
agopedhae,
atzumburai,
inconcobare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se voûter
Inglese
to bend
Spagnolo
corcovar
Italiano
incurvire,
ingobbire
Tedesco
beugen,
buckelig werden.
ingòe , avb: ingoi, ingóindhe, ingosi Definizione in goe, in custa parte, a cara a custa parte (nau de logu e de tempus) Sinonimi e contrari | ctr. ingae Frasi dae duos annos a ingoi sos de Bidhavraigada si sunt chirriatos ◊ de trint'annos ingoi amus connotu sos emigrantes a portessione 2. làssalu uve l'amos vistu, istat méngius ingoi! ◊ s'iscassatógliu dae Sos Paris nch'essit a ingoi de su ponte Etimo srd.
ingògna , nf: ingonna Definizione calecunu badàngiu, torracontu, benefítziu chi si ndhe tenet de calecuna cosa e fintzes cosighedha de pagu contu; cosa licante a papare / min. ingognighedha Sinonimi e contrari badagnu, gadagnu, gagnu, profetu, torracontu / gulosina, liconeria, pititeria Frasi si no li daes carchi ingonna, cussu no ti ndhe faghet de nudha! 2. cussu no tenet mancu un'ingogna de cantu est póveru ◊ daebbilis carchi ingonna: a chie l'arribbas su dinari?! 3. tzertos campant su cane cun sas mezus ingognas ◊ sa fémina impidida si tratat cun delicadesa e donzi ingogna saborida est a issa.
ingognàre , vrb Definizione àere o badangiare calecuna cosa Sinonimi e contrari balanzare Frasi Segnore, mi as dadu chimbe talentos e àteros chimbe ndhe apo ignognadu.
ingói, ingóindhe ingòe
ingoldinàu , agt Definizione chi est prenu de vítzios, chi dhi ant postu vítzios, abbitúdines malas Sinonimi e contrari afissiau.
ingòllede, ingòllere, ingòlli , vrb: ingòlliri Definizione
arregòllere (cosa) a istrégiu, gente a domo, arregòllere coment'e buscare calecunu dannu, una maladia, cropos, surra; fèrrere a unu iscudendho, tocandho o movendho àtera cosa comente podet capitare chentza dhu bòllere, rfl. fàere male (es. segada, pistadura) cun calecuna cosa chi si manígiat; pigare e portare; incasciare calecuna cosa in mesu de àteras / pps. ingóllidu, ingoltu, ingortu; 1ˆp. sing. ingòrgio; ingòlliri a unu a presoni = acorrai a presoni, impresonai
Sinonimi e contrari
aciapai,
collire,
incolliare,
leare,
picare,
poltare
/
fèrrere
Frasi
issu nd'ingollit un'arrogu de linna de terra ◊ ingollimia, assumancus su coru, in cussa carrotzedha! ◊ ingollassí unu fodhi de bértua de cartúcias, ca dhi ammostu is perdixis! ◊ de totu cussa cosa ndi at ingortu doxi cadinus prenus ◊ su frutu bollit ingortu prima de ndi arrúiri de sa mata ◊ tue bae: custa cosa dh'ingòrgio geo!
2.
est istétiu avértiu de t'ingolli a domu sua ◊ mamma fiat circhendumí po m'ingòlliri a domu ◊ mammai m’ingolliat po dhi fai cumpangia
3.
isperaus de no ingolli maladias ◊ e ite male as ingóllidu, puru?! ◊ ndi ap'ai ingortu de sobi, de istracias e de bentu!…◊ nd'ingollis una surra cantu de unu burricu! ◊ gei est isbucaciau, ma ge ingollit puru! ◊ lah ca ingollis su pipiu cun cussa nai de linna! ◊ mi seu ingortu cun su gortedhu ◊ corpu de balla dh'ingollat! ◊ ponimí in terra, ca m'ingollis!
4.
candu si crocat su chi aciapat ingollit, po si trogai is peis ◊ lah de ingolli cosa de papai, ca no iscieus a it'ora eus a torrai! ◊ ingolli s'iscartedhu, ca si nci torraus a bidha! ◊ at ingólliu a su babbu a codhu ◊ como no ingollent su santu a codhu ma in tratore
5.
ingolledi s'iscannu e acostidindhe a su fogu! ◊ is àbbilis iant ingortu impari cun is làntias unu bandoedhu de ollu ◊ ingolleimí a cumpàngiu cun bosàterus! ◊ Gesús iat ingortu cun issu tres discípulus ◊ de pani nd'ingollis o torras a chitzi?
Etimo
itl.
incogliere
Traduzioni
Francese
ramasser,
attraper,
blesser
Inglese
to pick up,
to take,
to wound
Spagnolo
recoger,
coger,
herir
Italiano
raccògliere,
prèndere,
ferire
Tedesco
fassen,
verletzen.
ingollidósu , nm Definizione
sa canna de su gúturu inue passat su papare de sa buca a s'istògomo
Sinonimi e contrari
aghentolu,
bilguzu,
gaigastolu,
gorga,
gorguzu,
ingrastolu,
ingullidorzu,
ingurtidórgiu,
valgastolu
/
alguena,
garguena
Terminologia scientifica
crn.
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
œsophage
Inglese
esophagus
Spagnolo
esófago
Italiano
esòfago
Tedesco
Speiseröhre.
ingollídu , pps: ingullidu,
ingulliu Definizione
de ingollire
Sinonimi e contrari
ingultu
/
cdh. ingudhitu
Traduzioni
Francese
avalé
Inglese
swallowed
Spagnolo
tragado
Italiano
inghiottito,
ingoiato
Tedesco
verschluckt,
verschlungen.
ingóllidu , pps Definizione de ingòllere Sinonimi e contrari incoltu.
ingollidúra , nf Definizione su ingòllere, su arregòllere e pònnere impare Frasi cussos duos funt de totuna ingollidura: dhis mancat solu su giuale!… Etimo srd.
ingollíe, ingollíre , vrb Definizione ingòllere, nau in su sensu de arrèschere, incasciare, istrínghere in mesu de calecuna cosa Sinonimi e contrari arrèghere, arrèschere.
ingollíre 1 , vrb: inguglire,
ingullire Definizione
fàere calare a s'istògomo su chi si papat o chi si bufat, carpire, intrare in sa terra; nau in cobertantza, iscumpàrrere, crèdere calecuna fàula / i. turmentos = sufrire penas
Sinonimi e contrari
ingúllere,
ingurti,
tragai 1,
tragutzare
/
crèdere
| ctr.
rebessare
Frasi
cun su binu candho est bonu no cheret chi si bi búgliet, ca poi chi si che ingúgliet si búgliat de su padronu! (Piras)◊ s'istella orrodeandhe a un'istedhu paret chi che lu cheret ingollire ◊ de cantu est assuta, sa terra, totu s'abba chi li betas si che ingullit ◊ sa natura at ispaciadu sa capatzidade de ingultiri àliga
2.
no ti ses bidu piús dae candho ses partidu: paret ti che apat ingullidu su terrinu! ◊ sos muflones, apenas intendhent su fiacu de s'ómine, isparint paret chi ndhe los ingúgliat su terrinu
3.
mancari mi ndhe zures, bae chi no che l'ingullo! ◊ cussu mata de fúfere, fatu a sàbiu, aiat ingullidu solu su chi li aiant nadu sos àteros!
Etimo
ctl., spn.
engolir, engullir
Traduzioni
Francese
avaler
Inglese
to swallow (down)
Spagnolo
tragar
Italiano
inghiottire,
ingoiare
Tedesco
verschlucken.
ingòlliri ingòllere
ingollopàre , vrb: ingolopare Definizione papare faendho coment'e a ingurtidura chentza matzigare Sinonimi e contrari ingollire 1, ingolopire Frasi bae chi no che ndhe ingollopas de sartitza mia, buzimannu!… ◊ su tzibbu rebbestu podet ingollopare a gustu sou ◊ si ti agatat su leone ti che ingolopat che nudha!
ingolofiàre , vrb Definizione
cumbínchere, comporare a unu cun promissas, dinare o àteru
Sinonimi e contrari
coeciare,
corrúmpere,
imbalaucare,
improsae
Traduzioni
Francese
embobiner (fig.),
corrompre
Inglese
to reel,
to bribe
Spagnolo
sobornar,
cohechar
Italiano
abbindolare,
corrómpere
Tedesco
betrügen,
verderben,
bestechen.
ingolopàre ingollopàre
ingolopíre , vrb: ingulupire Definizione
papare coment'e chi unu no apat bistu mai alimentos, papare meda
Sinonimi e contrari
afarcai,
allupiri,
botzicare,
ingollopare,
intuviri,
iscorporai
Frasi
si ndhe ant ingulupidu sos ghiraditos de cussa peta ◊ zughiat unu bículu de peta mastighendhesilu pro si l'ingulupire
Traduzioni
Francese
s'empiffrer
Inglese
to gulp down
Spagnolo
atracarse
Italiano
ingozzarsi
Tedesco
gierig essen.
ingolosinàre , vrb: ingulosinai,
ingulosinare Definizione
pigare s'àteru a gulosinas, cun cosas chi praghent meda, fàere bènnere sa gana de calecuna cosa giaendhodhi o faendhodhi cosas chi praghent
Sinonimi e contrari
imbozare,
inganare,
ingangulissai,
ingrangugliare,
ingregai,
ingulai
| ctr.
dirganare,
irbozare
Etimo
spn.
engolisinar
Traduzioni
Francese
donner envie,
allécher
Inglese
to tempt
Spagnolo
meter ganas,
engolosinar
Italiano
invogliare,
allettare
Tedesco
anregen,
anlocken.