falsidàde, falsidàdi , nf: faltzidade, fartzitate, frassidade Definizione su èssere falsos, su èssere falsu de una cosa, su no torrare paris cun sa beridade Sinonimi e contrari faba, falsia, faltzidúdine, fingidura, finta.
falsificài, falsificàre , vrb Definizione fàere fartzu Sinonimi e contrari trassinnai, trastocae.
falsítu falsètu
fàlsu , nm, agt: faltzu,
fàrciu,
farsu,
fartzu,
fassu,
frassu 2,
fratzu Definizione
cosa chi no est abberu ma antzis su contràriu; chi o chie ammostat o giaet a bíere o faet a cumprèndhere apostadamente su chi no est
Sinonimi e contrari
faba 1
/
caratzanu,
fingidore,
fingidu
| ctr.
belidadi,
beru
/
beridadosu
Modi di dire
csn:
zurare in f. = giurai nendi cosas chi no funt; èssere faltzu che dinari malu, che títule, che Zudas = frassu diaderus, meda; bogare in fartzu a unu = sminciri, averguare una veridade contrària, bogare una veridade diferente de sa chi at nadu unu; pàrrere distimonzu fartzu (nadu de css. cosa) = èssere carchi cosa o de una manera chi própiu no bi andhat bene ue est; badiare a ocru frassu = castiai a culu de ogu; piu frassu = su cuartu frassu, falsu cuarteri, zenia de isperradura in s'ungra de boes e cadhos
Frasi
si sa notíscia dada no est faltza, calchi otava a cantare in salda rima si cheret Deu bi torro a Ghilaltza (Cubeddu)◊ fit un'ómine ingannosu, falsu e fintu ◊ sa língua tua abbruxat prus de fogu: ses unu chi at fatu giuramentu frassu ◊ a fortza de giurare in fartzu fatas finas li sunt sas manos tortas! ◊ non diant auditu a paràgulas fassas!
2.
segachela cuss'arburedha de chercu in mesu de binza, chi paret distimonzu fartzu!
Etimo
ltn.
falsus
Traduzioni
Francese
faux
Inglese
false
Spagnolo
falso
Italiano
falso
Tedesco
Falsche,
Heuchler,
falscher Mensch,
falsch.
fàlta , nf: farta Definizione
sa responsabbilidade de unu dannu, de una cosa male fata, candho dipendhent de ccn.; su fartare, su mancare, su no dhu’èssere de una cosa o de ccn.
Sinonimi e contrari
crupa,
elfata,
fadhoca,
infarta,
neche,
nechesa,
mancànscia
/
dannu
Modi di dire
csn:
fàghere una cosa chentza farta = a seguru, chentza mancare, itl. immancabilménte; àere o tènnere f. = àere birgonza, sentíresi afaltadu; pagu falta = agiummai, pagu mancat chi…
Frasi
si irballabo, fachiat finta de no si abbizare de sas fartas meas ◊ no mi la sento de lu cundennare: in isse no bi at pecadu e ne farta ◊ deo no apo poderiu a cuerrare sas fartas tuas ◊ fatesi sa promissa de intregare sas fartas mias a sa rughe pro no pecare piús
2.
cussu depiat benni, ma biu chi at fatu farta ◊ su babbu fiat mortu e faiat farta a sa famíllia ancora pitia ◊ no a mie, pobidha, ma a sa bidha nostra as fatu farta (A.Casula)◊ sa mamma est sempre bizilendhe sentza li fàghere farta note e die ◊ aiat gana de ghirare ma fachiat farta pro su trivallu
3.
si intras in su mare che afundhas cun sa nae sentza farta (M.Murenu)◊ benide chena falta peruna! ◊ zente che tue, chentza fartas perunas, meritat bene ebbia ◊ depeis calai sentz'e farta peruna!
4.
sos irrocos tuos pagu farta mi faghent!
5.
s'afitu de cust'ortu si dhu pagat su limone, pagu falta
Cognomi e Proverbi
prb:
no ghetes gurpa mai a sa fortuna: semper filu bi at de falta tua
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
faute,
culpabilité
Inglese
error,
guilt,
deficiency,
fault
Spagnolo
falta,
culpabilidad
Italiano
fallo,
colpevolézza,
manchevolézza,
deficiènza
Tedesco
Fehler Schuld,
Fehltritt.
faltadòre , agt, nm Definizione chi o chie faltat, nau prus che àteru de arma o àteru aparíciu difetosu chi negat, fartat, funtzionat male; nau de ccn., chi o chie si fadhit meda, fatuvatu Etimo srd.
faltàdu , pps, agt: faltau, fartau, fratau 1 Definizione de faltare; chi tenet neghe, curpa, chi est afartau, chi si sapit de tènnere curpa Sinonimi e contrari afaltadu, faltosu / cdh. faltatu Frasi za l'as fata, beru, sa cosa chi ti apo nadu… lampu, no as fartadu!… 2. chini est faltau si salvit! ◊ fachent protzessu e cundennant o isorbent a calicunu fartau ◊ m'incontru fartada ca no apu serbiu a Deus ◊ si sunt issios a bandhiare cheret nàrrere chi s'intendhent fartaos ◊ si est bidu deretu chi fit fartau e at chircau de la secare in curtzu.
faltài, faltàre , vrb: afaltai,
fartai,
fartare Definizione
mancare, fàere farta, fàere a mancu, bènnere mancu cun neghe o curpa; fadhíresi, arregodare male
Sinonimi e contrari
difaltare,
mancai,
mentire
/
fadhie,
ifartire
Frasi
no farto, como, de ch'essire a fora a leare fritu!…◊ no farto de bi andhare ca est urzente ◊ no fartes de fàghere cussa cosa, ca nos serbit! ◊ nos faltat su sole ◊ in domo noa no bi fartat nudha ◊ comente depo istare si bois mi faltades, lughe mia?! ◊ chi no usat arremédiu a su mali faltat a s'obbrigatzioni sua
2.
ci as fartau, narant is cumannamentos, depes acusare ◊ a fartare mi l'imponet sa vida chi passo e perdonàdemi si bos apo fartadu, ma su veru lúmene meu est un'àteru!
3.
si no farto, s'irrobbatóriu l'ant fatu oto a oe ◊ si no farto, custa tzita est cosa de pagare!
Cognomi e Proverbi
prb:
coltza sa domo chi bi faltat risu!
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
manquer,
déroger
Inglese
to make a mistake,
to derogate
Spagnolo
faltar
Italiano
comméttere una mancanza,
derogare
Tedesco
verfehlen,
versäumen,
abweichen.
faltàu faltàdu
faltízu , nm: fastégiu,
fastígiu 1,
fastizu Definizione
genia de sufrimentu de s'ànima, ma fintzes istrobbu, ifadu, mescamente chi durat a meda / alliviare sos fastizos
Sinonimi e contrari
afannia,
afannu,
ammóniu,
apensamentu,
agiu,
axiori,
patimentu
/
ifadu,
pertoja
Frasi
si pones fatu insoro ndh'essis macu cun fastizos e istragos ◊ so proendhe sos fastizos de sa pérdida de mamma ◊ che leat dae su coro onzi fastizu si est sa persona angustiada ◊ abburrit patimentos e fastizos ◊ s'amore no morit mancu in sos fastizos ◊ cussu no tenet ne fizos e ne fastizos ◊ ses meledendhe sa manera de mi pònnere in fastizu! ◊ dhi fut mortu su pobidhu e no biiat essida a custu fastígiu mannu
2.
custa pudha no at dadu mai fastizu a nisciunu ◊ amus bidu mamas frundhendhe sos fizos solu pro èssere netas de fastizos (G.A.Cossu)◊ sa pudhedra si lassat ferrare chena fastizu
Cognomi e Proverbi
prb:
sos fizos sunt fastizos
Etimo
itl.
fastiggiare
Traduzioni
Francese
gêne,
ennui,
souci
Inglese
bother
Spagnolo
fastidio,
molestia (f)
Italiano
fastìdio,
seccatura prolungata
Tedesco
Qual,
Belästigung.
faltósu , agt: fartosu Definizione
chi est in curpa, chi tenet neghe, chi faet farta
Sinonimi e contrari
afaltadu,
arreu 1
/
falludheri,
mentosu
| ctr.
innocenti
Frasi
mariposa chi disizas de girare, faltosa, in sa candhela! ◊ tue ses fachenne s’ala a su fartosu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coupable
Inglese
guilty
Spagnolo
culpable
Italiano
colpévole,
fallace
Tedesco
schuldig.
fàltu , agt: fartu Definizione chi dhi mancat calecuna cosa / èssere f. de chervedhu = pagu giustu de conca, iscassuletadu Sinonimi e contrari brivu, mancante Etimo spn. falto.
faltzadúra , nf Definizione manera de segare cosa coment'e messandho a frullana Sinonimi e contrari messadura Frasi est colada sa morte faghindhe a faltzadura Etimo srd.
fàltzas fàlsas
faltzía falsía
faltzidàde falsidàde
faltzidúdine , nf: fartzidúdine Definizione
sa calidade de is falsos, su èssere falsos, su fàere a cumprèndhere o giare a bíere una cosa po un'àtera
Sinonimi e contrari
afartzatura,
falsia,
falsidade,
traitoria,
trapaceria
| ctr.
singillidadi
Traduzioni
Francese
fausseté,
simulation
Inglese
falseness
Spagnolo
falsedad,
simulación
Italiano
falsità,
simulazióne
Tedesco
Falschheit,
Heuchelei.
faltzítu falsètu
faltzòne , nm, agt: fartzone Definizione
farche a fuste, aina segante a punta unchinada, curtza, a frama larga e a màniga longa, de pigare prus che àteru a duas manos, pro segare a corpadura e a tiradura / basolu fartzone = una calidade de pisu bonu meda a insalada friscu ca su corgiolu no giughet filacitu ue si aunint is perra; a fartzoninu = a zisa de fartzone
Sinonimi e contrari
assidadorza,
cana,
càvana,
cirradroxa,
fústina,
ischirradorza,
luatorja,
orostazu,
rultàglia,
ruvadorja,
urvajola
Frasi
in cussu fraile, su biadu, ndh'at martedhadu de faltzones, arvadas e bistrales! ◊ a che segare su rú bi cheret su fartzone
2.
sas ancas dortas che frochidha las betaiat a fartzoninu (Q.Falchi)
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
falcione
Traduzioni
Francese
serpe,
ébranchoir
Inglese
billhook
Spagnolo
podadera,
hocino
Italiano
róncola
Tedesco
Hippe.
fàltzu fàlsu