transídu , pps, agt: atrassidu,
trassidu,
trassitu Definizione
de transire; nau de ccn., chi est coment'e atontau o ammammalucau de s'ispantu, de sa meravíglia, po cosa chi no s'ibertaiat própriu, bista mai
Sinonimi e contrari
abbaucadu,
atrallaradu,
spantau,
trassicu
Frasi
daghi apo bidu cussa funtzione mi so restadu transidu e cunfusu ◊ fint trassitos de cantu fit baratu s'afitu pro una domo gai ◊ ndh'est restadu a buca abberta, trassidu, intendhindhe chi un'ambidha fit gai longa ◊ fint transidos abbaidendhe s'ispantu
Traduzioni
Francese
stupéfait
Inglese
dismayed
Spagnolo
estupefacto,
atónito
Italiano
sbigottito,
stupefatto,
attònito
Tedesco
verblüfft,
erstaunt.
transíe trancíre
transilléri , nm, nf: trantzilleri,
trantzilloru,
trintzillera,
trintzilleri,
truntzilleri Definizione
unos cantu acàpios postos impare in su derreri de sa sedha, pendhe pendhe, po acapiare, apicare cosa, e fintzes su chintórgiu po acapiare sa sedha etotu a s'animale
Sinonimi e contrari
presógliu
/
apasibi,
pendhone
Modi di dire
csn:
a t. = a gurdoni; portai fangotu a trantzilleris = apicadu a sa sedha; zúchere a ccn. a trantzilloru = portaidhu sempri apicigau avatu (fintzas innamoradu)
2.
cussa ti nche ghetat sa dommo, ti nche ghetat, ca no bi cheret su trantzilleri tuo a mantènnere una fémina prena de bíssios! ◊ nara, ma no seghist is trantzilleris meda meda, no!
3.
sa superba bogat su frutu a trintzilleris
Etimo
spn.
trencillo
Traduzioni
Francese
ficelle de la selle
Inglese
saddle string
Spagnolo
cincha
Italiano
legàcciolo della sèlla
Tedesco
Schlaufe.
transíre , vrb: transiri 1,
trantziri 1,
trassire Definizione
abbarrare o fintzes lassare ispantasiaos, meravigliaos meda e fintzes cun dispraxere / pps. transidu
Sinonimi e contrari
ispantai,
trassicare
Frasi
mi trasso de no mi àere avelenadu sos fiagos chi deo che apo ingullidu (G.Ruju)◊ custu fatu ancora oe trassit sa zente!
Etimo
ctl.
transirse
Traduzioni
Francese
stupéfier
Inglese
to astonish
Spagnolo
asombrar
Italiano
stupefare,
trasecolare
Tedesco
erstaunen,
verblüfft sein.
transíre 1, transíri trancíre
transíri 1 transíre
trànsit trànsi
transitívu , agt Definizione nau de una genia de verbos de atividade, chi podent pigare unu cumplementu ogetu.
trànsitu , nm Definizione su colare, tràvigu / t. de morte = morte, puntu de mortu Sinonimi e contrari transu Frasi mi des batire a trànsitos de morte si tue puru ti mi mustras dura umpare cun sa mia mala sorte ◊ altzare in punta a su monte sagradu de roca in roca in trànsitos de morte, crelu, Barore, no fit bagatella! (P.Casu)
transíu , pps, agt: trantziu Definizione de transiri, -ire 1; nau de ccn., chi est mesu macu Sinonimi e contrari andhau, barigadu, colau, frantu, tróciu / macotu, machillotu, machisóngiu.
transósu , agt, nm: trassosu Definizione
chi o chie est totu trassas, prenu de trassas malas
Sinonimi e contrari
ammalisciadu,
androgheri,
fraíciu,
gafante,
malgone,
trasseri,
trassista
Frasi
est trassosu chei su matzone ◊ cudhu coiamprosu est su lodhe, e za no est transosu…: no ti fides e fue, daghi lu seras!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rusé
Inglese
astute (person)
Spagnolo
astuto
Italiano
astuto
Tedesco
schlau.
trànsu , nm Sinonimi e contrari trànsitu*.
trantàllu , nm: tratallu,
tratazu Definizione
orrughedhu de ossu (o de ferru) de is sonàgias, de is campanas, apicau aintru, po dhas fàere sonare; in cobertantza, sa natura de s'ómine
Sinonimi e contrari
antarzu,
batàgliu*,
limbassa,
limbatzu,
limbedha,
matàgliu,
pichiagiolu
Frasi
po s'Orroseri o sa Befana s'arrepíchiu de sa campana acumpangiàt sa crufessone ◊ sonat is campanas chi parit ca portant unu tiàulu in dogna tratallu! ◊ mancai mi furri dèu a tratallu, ma is campanas po sa festa depint sonai! ◊ su bentu santziàt s'impicau coment'e su tratallu de una campana
2.
cudha cosa in mesu de is cambas pariat su tratallu de sa campana manna
Traduzioni
Francese
battant
Inglese
clapper
Spagnolo
badajo
Italiano
batàcchio
Tedesco
Glockenschwengel.
tràntula taràntula
trantulòne , agt Definizione
chi est a su tàmbula tàmbula, chi est pagu seguru fintzes in su fàere
Sinonimi e contrari
tzantzigaditu
| ctr.
securu,
tzérrimu
Frasi
oe torro a inoghe, trantulone, tristu e muduleu, e no canta canta coment'e candho fio giòvanu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chancelant
Inglese
swaying,
hesitant
Spagnolo
tambaleante
Italiano
barcollante,
tentennante
Tedesco
schwankend.
trantzacóllu, trantzagóllu , nm Definizione fasche de linna intrada in d-unu fuste (o àteru) chi si ponet in su codhu: sa fasche che arresurtat apalas, ananti si poderat su fuste; in cobertantza, cosas chi si faent ammalaògia o chentza praxere Frasi est recuendhe cun su trantzacollu 2. so traxinendhe su trantzagollu de s'esisténscia.
tràntzara , nf Definizione passai in t. (nau de cosa giada po dha torrare) = fàghere a s'irméntiga irméntiga fintzas a candho no si torrat prus.
tràntze trànse
trantzidúra , nf Definizione
su trantzire, su mòvere de logu, ispostamentu fintzes de tempus
Sinonimi e contrari
franghidura,
istrizidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déplacement
Inglese
shifting
Spagnolo
desplazamiento,
aplazamiento
Italiano
spostaménto
Tedesco
Verschiebung.