irrainàre , vrb Definizione
betare, fàere orrúere, orrúere de sa raina, de is orrocas; orrúere, nau de cosas chi no agguantant prus prantadas
Sinonimi e contrari
irborrocare,
iscarvatare,
ispantumare,
isperrumai,
issussiare,
trabentare
/
desmuronai,
sciarrocai,
smuronai
Frasi
custu fit unu chi s'est irrainadu
Traduzioni
Francese
précipiter
Inglese
to hurl down,
to demolish
Spagnolo
derrocar
Italiano
dirupare,
diroccare
Tedesco
abstürzen,
herabstürzen.
irrajàre , vrb Definizione
mandhare, bogare o ispràghere ràgios (es. de lughe)
Sinonimi e contrari
arrajai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclairer,
rayonner
Inglese
to irradiate
Spagnolo
irradiar
Italiano
irraggiare
Tedesco
bestrahlen.
irranàre , vrb: irraniare Definizione
bogare o istacare su granu de sa tega o de s'ispiga (de su moriscu), segundhu su laore
Sinonimi e contrari
irgranare*,
irgranedhare,
ispisare 1,
scoinai,
spapai,
stegae
Frasi
irranare moriscu, basolu, fae ◊ istodhidu su fundhu e irraniadu su sèmene, sos runcos de su linu si ponent a modhe in s'abba ◊ lèadi melaeranu, irrana e màniga!
Traduzioni
Francese
écosser,
égrener
Inglese
to shell
Spagnolo
desenvainar (legumi),
descascarar
Italiano
sgusciare,
sgranare
Tedesco
schälen,
auskörnen.
irranchidàre , vrb Definizione
fàere rànchidu, marigosu
Sinonimi e contrari
ammarigosae
| ctr.
indrucai,
indruchire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rendre amer,
devenir amer
Inglese
to embitter
Spagnolo
ranciar
Italiano
rèndere o farsi amaro
Tedesco
bitter schmecken.
irrascàre , vrb Definizione
illimpiare su fosile; in is terrenos, segare e bogare sa malesa de tupas e matas
Sinonimi e contrari
ammatutzare,
ilbratare,
illitiare,
immatai,
ispatare,
matai,
scrachirai
Etimo
spn.
rascar
Traduzioni
Francese
débroussailler
Inglese
to root out
Spagnolo
desbrozar,
arrancar
Italiano
sterpare
Tedesco
entwurzeln.
irratzàre , vrb Definizione
cambiare, guastare, peorare un'arratza, is calidades de un'arratza
Sinonimi e contrari
agrestare,
chilzeniare,
imburdiri,
iscastare,
ischilziniare,
iseniare,
reveltire
| ctr.
arraciai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abâtardir,
dégénérer
Inglese
to bastardize,
to degenerate
Spagnolo
bastardear
Italiano
imbastardire,
tralignare
Tedesco
entarten.
irredàre, irrediàre , vrb Definizione
privare unu parente de is benes chi dhi depent tocare de is mannos, lassare is benes de famíglia a gente angena
Sinonimi e contrari
iseredare
Frasi
at irredadu sos parentes e at lassadu totu a zente anzena ◊ no mi ndhe importat si babbu m'irredat: deo mi cojo a zéniu meu!
Traduzioni
Francese
déshériter
Inglese
to disinherit
Spagnolo
desheredar
Italiano
diseredare
Tedesco
enterben.
irregràre , vrb: irrejare Definizione
bogare su mele, is regras o brescas de su casidhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
extraire les rayons de miel
Inglese
to extract the honey from (the combs)
Spagnolo
castrar
Italiano
estrarre i favi
Tedesco
Honig schleudern.
irrenàre , vrb Definizione
fàere male, a dolores, a is errigos, a su tretu de sa grughe de is crogas, in s'ischina, fortzare tropu is errigos
Sinonimi e contrari
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
isarrigai,
iscrocare 1,
isderenare,
schinai
Frasi
si li lompet a fuste l'irrenat ◊ totu cussu tzaponzu l'at irrenadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éreinter
Inglese
to weary
Spagnolo
desriñonar
Italiano
direnare
Tedesco
lendenlahm machen.
irrestujàre , vrb Definizione
tirare, bogare arrestugu; cricare s'ispiga coigiada inue su laore est giai messau
Sinonimi e contrari
ispicare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
glaner
Inglese
to glean
Spagnolo
espigar,
rebuscar
Italiano
spigolare
Tedesco
Ähren lesen.
irridàre , vrb Definizione
pròere aira, a bírridu
Frasi
s'abba irridendhe in s'adhe chena ghia fateit caminu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tomber à verse
Inglese
to pelt (down)
Spagnolo
caer fragorosamente
Italiano
scrosciare
Tedesco
rauschen.
irrobbàre , vrb Definizione
furare, leare a s'àteru s'orrobba chi tenet o portat (prus che àteru in domo, in pitzu), nau mescamente candho si faet cun sa fortza, a poderiu, cun is armas, a gherra
Sinonimi e contrari
acrassare,
afufai,
arpiai,
arrapagnare,
arrapare 2,
aungrare,
craspuare,
furai,
inghitai,
iscabeciare,
isorrobbare,
sdorrobbai
Frasi
sos bandhidos ant irrobbadu sa zente de unu purma ◊ lis ant irrobbadu sa domo unu note chi sos meres sunt mancados
2.
irrobbada mi sento e traita dae custu mudare de sas cosas
Traduzioni
Francese
voler,
cambrioler
Inglese
to rob
Spagnolo
robar,
depredar
Italiano
derubare,
depredare,
rapinare
Tedesco
bestehlen,
berauben.
irrocàre , vrb: arrocare 1,
irrogare,
orrocare Definizione
betare o nàrrere irrocos, disigiare su male a ccn. o a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
apeomai,
brastimare,
fraltimare,
frastinare,
istrosciare,
tassiai
Frasi
cussu irrocat che pidore! ◊ donna Eleonora nos aiat menetzau chi si unu irrogavat a Deus depiat pacare chimbanta liras o pèrdere sa limba
Etimo
ltn.
*exorcare
Traduzioni
Francese
maugréer
Inglese
to curse
Spagnolo
imprecar
Italiano
imprecare
Tedesco
fluchen.
irromasíre , vrb Definizione
pèrdere grassore, fintzes prupas, essire làngiu
Sinonimi e contrari
apedhuncare,
illangiare,
ilmarrire,
irromasare,
isminunchire,
istincare,
scalaxiri,
slangiri
| ctr.
ingrassare
Frasi
fit irromasidu, azummai si che fit mortu ◊ za at irromasidu pagu: a trinta ses chilos est faladu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
maigrir
Inglese
to make thin
Spagnolo
adelgazar
Italiano
dimagrire
Tedesco
abnehmen.
irruilàre , vrb Definizione
s'abboghinare o corrighinare chi faent is boes
Sinonimi e contrari
ammuilare,
corrighinare
Frasi
de giúnghere già est ora, e no trascuras e, tenzendhe sos voes, los incoras: issos, mentres chi tue los alloras, irruilendhe abbivant sas alturas (P.Casu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mugir
Inglese
to bellow
Spagnolo
mugir
Italiano
mugghiare del bue
Tedesco
muhen.
irrujíre , vrb Definizione
fàere o essire orrúbiu, fintzes de sa bregúngia
Sinonimi e contrari
abbrigai,
arrubiai,
arrubiscai,
arrujire,
cardiare,
cardigiai,
ingrujare,
orruviare
/
impurpurinare
Frasi
sa mura no faghiat a tempus a irrujire chi che fit istodhida ◊ tra chiriasa e fémina interessat su colore piús de sa dultzura: cudha s'irrujit apena est madura, custa, madura, de irrujire tzessat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rougir
Inglese
to turn red
Spagnolo
ruborizarse,
enrojecerse,
sonrojarse
Italiano
arrossire
Tedesco
erröten.
irrujonàre , vrb Definizione
papare a orrugos mannos comente faet unu allurpiu, un'ingurtone
Sinonimi e contrari
allimbrare,
lambrire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
manger comme un goinfre
Inglese
to eat greedily
Spagnolo
engullir
Italiano
mangiare con ingordìgia
Tedesco
verschlingen.
irrusciàre , vrb Definizione
essire a tzurros, benare a forte, a búdhidu
Sinonimi e contrari
spendulai,
spiciurrai,
tzurrai
Frasi
ancora li fit irruscendhe su sàmbene dai sa lanta
2.
su perdonu beneitu irrúsciat dae sa fide che funtana (G.Fiore)
Etimo
ctl.
arruixar
Traduzioni
Francese
jaillir
Inglese
to spurt
Spagnolo
chorrear
Italiano
zampillare,
sprizzare
Tedesco
hervorspritzen,
sprühen.
irrustigàre , vrb Definizione
giare una prima manu de ischedradura a is muros po ndhe bogare su meda
Sinonimi e contrari
arrabbussai,
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
incalchinare,
intunigare
Traduzioni
Francese
crépir
Inglese
to render
Spagnolo
enfoscar
Italiano
rinzaffare
Tedesco
bewerfen.
irrutiàre , vrb Definizione
trebballare sa terra de no èssere prus unu rutiu
Sinonimi e contrari
rúpere
Frasi
cherzo sa terra mia pro l'irrutiare e la pienare a binza e àrvures de olia
Traduzioni
Francese
défricher
Inglese
to break up
Spagnolo
roturar
Italiano
dissodare
Tedesco
urbar machen.