contàscia, contassa, contàssia contànsia
contassèri , agt, nm Sinònimos e contràrios contulàgliu.
contàu contàdu Frases
contazàre , vrb Definitzione ispainare e atacare una maladia a is àteros, cundhire su logu cun calecunu infetu Sinònimos e contràrios cundhire, impestai, infetare.
contàzu , nm Definitzione ispàinu de una maladia, atacare (o buscare) una maladia Sinònimos e contràrios cundhidura, impestu, infetu.
cònte , nm: conti Sambenados e Provèrbios
smb:
Conte, Conteddu, Conti, Contis
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
comte
Ingresu
count
Ispagnolu
conde
Italianu
cónte
Tedescu
Graf.
contèa , nf Definitzione
su logu ue cumandhaiat unu conte
Tradutziones
Frantzesu
comté
Ingresu
county
Ispagnolu
condado
Italianu
contèa
Tedescu
Grafschaft.
contedhéri , agt Definitzione contaredhu, chi tenet su vítziu de bòllere ischire, po arrestigore, comente s'àteru ispendhet fintzes s'úrtimu centésimu Ètimu srd.
conténtu , agt, nm: acuntentu,
cuntentu Definitzione
chi est provandho cuntentesa, prexu; s'alléviu, su praxere chi si provat comente passat unu bisóngiu, unu disígiu, una suferéntzia
Sinònimos e contràrios
allegru,
apagnau,
caléschidu,
diciosu,
pregiau,
pregiosu,
satisfau
/
acuntentamentu,
cuntentesa,
prégiu,
saltifascione,
ufania
| ctr.
dispiàchiu,
iscuntentu
/
dispiachere
Maneras de nàrrere
csn:
cuntentu che pasca = prexau meda, cuntentone; èssere malu a c. = malu a cuntentare, chi no si acuntentat gai fàtzile fàtzile; dare su cuntentu a ccn. = acuntentaidhu, donai su chi est circhendi
Frases
ndhe so cuntentu meda de comente est andhada ◊ como za est cuntentu ca est cun s'ammorada! ◊ seu cuntenta chi cantit ◊ Luisicu fiat cuntentu de biri a Sara prexada che una pasca
2.
a su cuntentu tou siat! ◊ is fillus funt trotus ca dhus pesaus cun totus is cuntentus ◊ deo ndhe aia sos turmentos, àtere sos cuntentos ◊ li lughiant sos ojos de cuntentu (P.Fae)◊ su Signori est acanta in s'ora de su dolori e de su cuntentu ◊ donat milli cuntentus una mirada tua ◊ chi tenzant fortuna a su cuntentu issoro!
Tradutziones
Frantzesu
content,
joie,
satisfaction
Ingresu
glad,
content,
satisfaction
Ispagnolu
contento,
contento
Italianu
contènto,
lièto,
contentézza,
soddisfazióne
Tedescu
froh,
Freude.
contéstu , nm Definitzione
cosas chi istant, cumparent o depent cumpàrrere totu impare
Frases
no si podet cumprèndhere totu su chi unu narat iscurtendhe una peràula ebbia: tocat a bídere su cuntestu
Tradutziones
Frantzesu
contexte
Ingresu
context
Ispagnolu
contexto
Italianu
contèsto
Tedescu
Zusammenhang.
contestúra , nf Definitzione
su comente unu est fatu de carena
Sinònimos e contràrios
contamàgiu
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
complexion
Ingresu
constitution
Ispagnolu
contextura
Italianu
complessióne
Tedescu
Körperbau.
cònti cònte
cóntia , nf: cóntiga,
cóntziga,
córtziga Definitzione
su chi si faet o si contat, no sèmpere po su malu, po s'iscarrigare de calecuna cosa, unu pagu a ingannia e deosi iscusa o intzimia de male
Sinònimos e contràrios
abbétia,
arraghèscia,
atema,
atilla,
códias,
cótiga,
cracanibi,
filistocu,
insemia,
iscodulete,
iscórtziga,
iscóticu,
iscúgia,
istibbu 1,
mendhea,
pillamone,
pirríchia,
rusas
Maneras de nàrrere
csn:
cóntiga a fóigu = imbrollu; cricare córtzigas = circai arreghèscias
Frases
lasset a una parte sa cóntia! ◊ su regnu de Deus no est fatu pro chie innanti andhat e posca torrat in daisegus pro cóntigas umanas ◊ sas cóntigas las bogat su malu pagadore ◊ l'apo pretziadu a bènnere cun sa cóntiga de tastare s'abbardente ◊ custas no sunt resones ma cóntzigas! ◊ morte no benzat: cóntziga no mancat!
Tradutziones
Frantzesu
prétexte
Ingresu
excuse
Ispagnolu
pretexto
Italianu
pretèsto,
scusa
Tedescu
Vorwand.
contibízu , nm: contifizu,
contipitzu,
contipizu,
contivígiu,
contivizu,
contivixu,
cuntivígiu Definitzione
incuru, cabu, atentzione in su fàere o tènnere is cosas; cosas de fàere, impreu, cosas de atentzionare, de pentzare, fintzes pistighíngiu, pentzamentu / pònnere, parare c.
Sinònimos e contràrios
atendéncia,
atendimentu,
contiverju,
cunviu,
fracongia,
impíciu,
imprastu,
incuru,
manígiu,
oloidura,
pensamentu
/
cdh. cuntivíciu
| ctr.
abbandhonu,
irbandhonu,
iscontipizu,
trascura
Frases
no est a pompiare su pizu de sa cara in sa fémina, ma sa salude, s'onestade, su contipizu in totu ◊ si no bi at contivizu, su dinari bolat che su fumu ◊ so andhadu cun grandhe contivizu chirchendhe ◊ contivizu apo a tenner de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ est ómine de grandhe contivizu ◊ in sas cosas bi cheret contivizu ◊ para contivígiu chi no si seghet sa soga chi filas!◊ sa maistredha dhue poniat contivixu po inditae is cosas a is piciochedhos
2.
canno sa zustissa tocat a s’ispessata in domo tua, macari no apas furatu, carchi cuntipitzu ti assennet semper ◊ cumintzendhe a mancare s'oro candho ancora restait de fraigare su turrione, su zuighe rueit in contivizu mannu chi ndhe perdeit finas su sonnu ◊ fit ponendhe contipizu a sa muzere pro ammaniare su locu ◊ ghirabant a bidha e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a s'impreu
3.
sa mancada de su babbu l'aiat lassadu bàrriu de contivizos ◊ est tribagliendhe e vivindhe in mesu a tantos duros contivizos ◊ su pitzinnu zuchet sa bússia a isticu de milli contipizos
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie at contivizu no dormit
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
diligence,
soin,
tâche
Ingresu
care,
task,
industry
Ispagnolu
celo,
esmero,
encargo
Italianu
diligènza,
premura,
operosità,
incombènza
Tedescu
Fleiß,
Eifer,
Auftrag.
contièndha , nf Definitzione
su istare chistionandho no própriu a briga ma naendho cosas diferentes o contràrias de s'àteru, abbetiandho
Sinònimos e contràrios
certu,
condierra
Ètimu
spn.
contienda
Tradutziones
Frantzesu
dispute
Ingresu
discussion
Ispagnolu
contienda
Italianu
dìsputa
Tedescu
Diskussion.
contièrra condièrra
contierràre , vrb: cundierrare,
cuntierrare Definitzione
istare a cuntierra, chistionandho de calecuna cosa ma chentza èssere de acordu, èssere o fàere unu pagu a gherra, a gherrígiu
Sinònimos e contràrios
arremproare,
batacollai,
matanare
/
certai,
pletare
Frases
canno la leat a cundierrare no la finit piús ◊ no si podet cundierrare cun su piús forte ◊ as passadu su tempus contierrendhe cun su tichírriu de sos porcos
2.
su cristianu est cuntierradu cun sentidos contràrios
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
contester
Ingresu
to deny,
to dispute
Ispagnolu
protestar
Italianu
contestare,
disputare,
polemizzare
Tedescu
bestreiten,
streiten.
contifizàre , vrb: contipizare,
contivigiare,
contivizare,
cuntipizare Definitzione
atèndhere a calecuna cosa o a unu cun contivígiu, tènnere contu una cosa, unu bene, a ccn., incurandhosindhe, faendhondhe contu; fintzes fàere impresse, tènnere coidu
Sinònimos e contràrios
atèndhere,
oloire
| ctr.
irbandhonare,
lassai,
sbandonai
Maneras de nàrrere
csn:
contivizare s'interessu, sa memória, contivizare s'ortu, sa binza, su bestiàmine, sa domo; contipitzàresi pro ccn. = pentzai a ccn. pro su chi dhi podit bisongiai
Frases
su contifizu in persone benzat pro contifizare! ◊ is féminas bolent contivigiadas! ◊ abertiat sos teracos de tentare e contipizare ◊ prima chi noche furent terra e mare est menzus a contipizare ◊ deviat torrare a sos impignos e sighire a contivizare su trabàgliu ◊ a chie che as a ti contivizare como chi ses malàidu? ◊ s'àrbure mia fit dada tentu e contivizada ◊ azis isvirgadu ésitos bonos candho bos sezis contivizados
2.
non bos cuntipitzetas pro mene!
3.
contipiza ca non bi at tempus de pèrdere!
Sambenados e Provèrbios
prb:
a chie contivizat no mancat su pane
Tradutziones
Frantzesu
avoir soin,
soigner
Ingresu
to take care
Ispagnolu
cuidar
Italianu
aver cura,
gestire,
seguire
Tedescu
sich kümmern.
cóntiga cóntia
contighédhu , nm: contixedhu Definitzione min. de contu.