contàscia, contassa, contàssia contànsia
contassèri , agt, nm Sinonimi e contrari contulàgliu.
contàu contàdu Frasi
contazàre , vrb Definizione ispainare e atacare una maladia a is àteros, cundhire su logu cun calecunu infetu Sinonimi e contrari cundhire, impestai, infetare.
contàzu , nm Definizione ispàinu de una maladia, atacare (o buscare) una maladia Sinonimi e contrari cundhidura, impestu, infetu.
cònte , nm: conti Cognomi e Proverbi
smb:
Conte, Conteddu, Conti, Contis
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
comte
Inglese
count
Spagnolo
conde
Italiano
cónte
Tedesco
Graf.
contèa , nf Definizione
su logu ue cumandhaiat unu conte
Traduzioni
Francese
comté
Inglese
county
Spagnolo
condado
Italiano
contèa
Tedesco
Grafschaft.
contedhéri , agt Definizione contaredhu, chi tenet su vítziu de bòllere ischire, po arrestigore, comente s'àteru ispendhet fintzes s'úrtimu centésimu Etimo srd.
conténtu , agt, nm: acuntentu,
cuntentu Definizione
chi est provandho cuntentesa, prexu; s'alléviu, su praxere chi si provat comente passat unu bisóngiu, unu disígiu, una suferéntzia
Sinonimi e contrari
allegru,
apagnau,
caléschidu,
diciosu,
pregiau,
pregiosu,
satisfau
/
acuntentamentu,
cuntentesa,
prégiu,
saltifascione,
ufania
| ctr.
dispiàchiu,
iscuntentu
/
dispiachere
Modi di dire
csn:
cuntentu che pasca = prexau meda, cuntentone; èssere malu a c. = malu a cuntentare, chi no si acuntentat gai fàtzile fàtzile; dare su cuntentu a ccn. = acuntentaidhu, donai su chi est circhendi
Frasi
ndhe so cuntentu meda de comente est andhada ◊ como za est cuntentu ca est cun s'ammorada! ◊ seu cuntenta chi cantit ◊ Luisicu fiat cuntentu de biri a Sara prexada che una pasca
2.
a su cuntentu tou siat! ◊ is fillus funt trotus ca dhus pesaus cun totus is cuntentus ◊ deo ndhe aia sos turmentos, àtere sos cuntentos ◊ li lughiant sos ojos de cuntentu (P.Fae)◊ su Signori est acanta in s'ora de su dolori e de su cuntentu ◊ donat milli cuntentus una mirada tua ◊ chi tenzant fortuna a su cuntentu issoro!
Traduzioni
Francese
content,
joie,
satisfaction
Inglese
glad,
content,
satisfaction
Spagnolo
contento,
contento
Italiano
contènto,
lièto,
contentézza,
soddisfazióne
Tedesco
froh,
Freude.
contéstu , nm Definizione
cosas chi istant, cumparent o depent cumpàrrere totu impare
Frasi
no si podet cumprèndhere totu su chi unu narat iscurtendhe una peràula ebbia: tocat a bídere su cuntestu
Traduzioni
Francese
contexte
Inglese
context
Spagnolo
contexto
Italiano
contèsto
Tedesco
Zusammenhang.
contestúra , nf Definizione
su comente unu est fatu de carena
Sinonimi e contrari
contamàgiu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
complexion
Inglese
constitution
Spagnolo
contextura
Italiano
complessióne
Tedesco
Körperbau.
cònti cònte
cóntia , nf: cóntiga,
cóntziga,
córtziga Definizione
su chi si faet o si contat, no sèmpere po su malu, po s'iscarrigare de calecuna cosa, unu pagu a ingannia e deosi iscusa o intzimia de male
Sinonimi e contrari
abbétia,
arraghèscia,
atema,
atilla,
códias,
cótiga,
cracanibi,
filistocu,
insemia,
iscodulete,
iscórtziga,
iscóticu,
iscúgia,
istibbu 1,
mendhea,
pillamone,
pirríchia,
rusas
Modi di dire
csn:
cóntiga a fóigu = imbrollu; cricare córtzigas = circai arreghèscias
Frasi
lasset a una parte sa cóntia! ◊ su regnu de Deus no est fatu pro chie innanti andhat e posca torrat in daisegus pro cóntigas umanas ◊ sas cóntigas las bogat su malu pagadore ◊ l'apo pretziadu a bènnere cun sa cóntiga de tastare s'abbardente ◊ custas no sunt resones ma cóntzigas! ◊ morte no benzat: cóntziga no mancat!
Traduzioni
Francese
prétexte
Inglese
excuse
Spagnolo
pretexto
Italiano
pretèsto,
scusa
Tedesco
Vorwand.
contibízu , nm: contifizu,
contipitzu,
contipizu,
contivígiu,
contivizu,
contivixu,
cuntivígiu Definizione
incuru, cabu, atentzione in su fàere o tènnere is cosas; cosas de fàere, impreu, cosas de atentzionare, de pentzare, fintzes pistighíngiu, pentzamentu / pònnere, parare c.
Sinonimi e contrari
atendéncia,
atendimentu,
contiverju,
cunviu,
fracongia,
impíciu,
imprastu,
incuru,
manígiu,
oloidura,
pensamentu
/
cdh. cuntivíciu
| ctr.
abbandhonu,
irbandhonu,
iscontipizu,
trascura
Frasi
no est a pompiare su pizu de sa cara in sa fémina, ma sa salude, s'onestade, su contipizu in totu ◊ si no bi at contivizu, su dinari bolat che su fumu ◊ so andhadu cun grandhe contivizu chirchendhe ◊ contivizu apo a tenner de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ est ómine de grandhe contivizu ◊ in sas cosas bi cheret contivizu ◊ para contivígiu chi no si seghet sa soga chi filas!◊ sa maistredha dhue poniat contivixu po inditae is cosas a is piciochedhos
2.
canno sa zustissa tocat a s’ispessata in domo tua, macari no apas furatu, carchi cuntipitzu ti assennet semper ◊ cumintzendhe a mancare s'oro candho ancora restait de fraigare su turrione, su zuighe rueit in contivizu mannu chi ndhe perdeit finas su sonnu ◊ fit ponendhe contipizu a sa muzere pro ammaniare su locu ◊ ghirabant a bidha e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a s'impreu
3.
sa mancada de su babbu l'aiat lassadu bàrriu de contivizos ◊ est tribagliendhe e vivindhe in mesu a tantos duros contivizos ◊ su pitzinnu zuchet sa bússia a isticu de milli contipizos
Cognomi e Proverbi
prb:
chie at contivizu no dormit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diligence,
soin,
tâche
Inglese
care,
task,
industry
Spagnolo
celo,
esmero,
encargo
Italiano
diligènza,
premura,
operosità,
incombènza
Tedesco
Fleiß,
Eifer,
Auftrag.
contièndha , nf Definizione
su istare chistionandho no própriu a briga ma naendho cosas diferentes o contràrias de s'àteru, abbetiandho
Sinonimi e contrari
certu,
condierra
Etimo
spn.
contienda
Traduzioni
Francese
dispute
Inglese
discussion
Spagnolo
contienda
Italiano
dìsputa
Tedesco
Diskussion.
contièrra condièrra
contierràre , vrb: cundierrare,
cuntierrare Definizione
istare a cuntierra, chistionandho de calecuna cosa ma chentza èssere de acordu, èssere o fàere unu pagu a gherra, a gherrígiu
Sinonimi e contrari
arremproare,
batacollai,
matanare
/
certai,
pletare
Frasi
canno la leat a cundierrare no la finit piús ◊ no si podet cundierrare cun su piús forte ◊ as passadu su tempus contierrendhe cun su tichírriu de sos porcos
2.
su cristianu est cuntierradu cun sentidos contràrios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
contester
Inglese
to deny,
to dispute
Spagnolo
protestar
Italiano
contestare,
disputare,
polemizzare
Tedesco
bestreiten,
streiten.
contifizàre , vrb: contipizare,
contivigiare,
contivizare,
cuntipizare Definizione
atèndhere a calecuna cosa o a unu cun contivígiu, tènnere contu una cosa, unu bene, a ccn., incurandhosindhe, faendhondhe contu; fintzes fàere impresse, tènnere coidu
Sinonimi e contrari
atèndhere,
oloire
| ctr.
irbandhonare,
lassai,
sbandonai
Modi di dire
csn:
contivizare s'interessu, sa memória, contivizare s'ortu, sa binza, su bestiàmine, sa domo; contipitzàresi pro ccn. = pentzai a ccn. pro su chi dhi podit bisongiai
Frasi
su contifizu in persone benzat pro contifizare! ◊ is féminas bolent contivigiadas! ◊ abertiat sos teracos de tentare e contipizare ◊ prima chi noche furent terra e mare est menzus a contipizare ◊ deviat torrare a sos impignos e sighire a contivizare su trabàgliu ◊ a chie che as a ti contivizare como chi ses malàidu? ◊ s'àrbure mia fit dada tentu e contivizada ◊ azis isvirgadu ésitos bonos candho bos sezis contivizados
2.
non bos cuntipitzetas pro mene!
3.
contipiza ca non bi at tempus de pèrdere!
Cognomi e Proverbi
prb:
a chie contivizat no mancat su pane
Traduzioni
Francese
avoir soin,
soigner
Inglese
to take care
Spagnolo
cuidar
Italiano
aver cura,
gestire,
seguire
Tedesco
sich kümmern.
cóntiga cóntia
contighédhu , nm: contixedhu Definizione min. de contu.